Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Kowalska 2 w Lublinie (obecnie Lubartowska 27 i Kowalska 2)

Historia nieruchomości zlokalizowanej w Lublinie przy ulicy Kowalskiej 2. Obecnie nieruchomość znajduje się także pod adresem Lubartowska 27.

Spis treści

[RozwińZwiń]

LokalizacjaBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Dawny numer policyjny: 382/3
Numer hipoteczny: 241 bądź 657
Numer przed 1939: Kowalska 2 / Lubartowska 1
Numer po 1944: Stalingradzka 1
Numer obecny: Kowalska 2 / Lubartowska 27

FunkcjeBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Lokale handlowe i rzemieślnicze w latach 1918–1940Bezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Karta realności z 31 grudnia 1940 roku (Inspekcja budowlana 2072)

1940 – szewc
1940 – fryzjer
1940 – księgowa
1940 – galanteria
1940 – szkło
1940 – spożywczy
1940 – nafta
1940 – zakład szewski
1940 – naczynia

Historia budynkuBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

WłaścicieleBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

12 października 1896 – Welczer Zysia

1915 – Turkieltaub i Trachter (Frachter?)

1936 – Szymon Trachter

31 grudnia 1940 – Szymon Trachter i sukcesorzy Chany-Sziby Trachter, Ruchla-Łaja Reizman, Chana-Dwojra Rozenbaum; sukcesorzy Sary Turkieltaub: Samuel, Mendel, Aleksander i Natalia Turkieltaubowie; Rojza Goldring

Lokatorzy według wyznania, płci i wieku (1940)Bezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Ogólna ilość mieszkańców Mężczyzn Kobiet

Dzieci do lat 6
włącznie

Dzieci od 7–18 lat
włącznie
Uwagi

Chrześcijan – brak

Żydów – 150

47 58 16 29  

 

Mieszkańcy nieruchomości według zawodu (1940)Bezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Robotnicy: 2 (na parterze) + 2 (w oficynie)

Kupcy i przemysłowcy: 1 (na parterze) + 3 (na piętrze) + 1 (w oficynie)

Rzemieślnicy: 2 (na parterze) + 4 (na piętrze) + 2 (w oficynie)

Inne zawody: 2 (na piętrze)

Bez zawodu: 3 (na piętrze) + 1 (w oficynie)

Dodatkowe informacjeBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Inspekcja budowlana, sygn. 2072

Podanie z 4 lipca 1930 roku do Magistratu m. Lublina Wydziału Budownictwa, wniesione przez Dawida Kochmana (zam. ul Drobna 1). Pismo zawiera informację o przedłożeniu planów w dwóch egzemplarzach na urządzenie Fabryki Cukierków przy ul. Kowalskiej 2, a ponadto prośbę o ich zatwierdzenie.

Sporządzone odręcznie zaświadczenie, iż śp. p. Grinberg Kelman mieszkał w domu przy ul. Kowalskiej 2 od roku 1904. Obecnie mieszkanie oraz sklepik (warsztat) zajmuje wdowa po nim, Teresa Grinberg. Jest ona przy tym obarczona liczną rodziną. Pismo podpisali administratorzy domu, widnieje na nim również pieczęć: Sz. Trachter Lublin. Lubartowska 1.

Pismo z 24 sierpnia 1936 roku wniesione do Zarządu Miejskiego w Lublinie, Wydział Budowlany, przez Radę Rzemieślników Żydów m. Lublina (ul. Krakowskie Przedmieście 26) w sprawie decyzji nakazującej zburzenie drewnianej budki znajdującej się przy ul. Kowalskiej 2. Otóż miał w niej swoją siedzibę od roku 1904 Kelman Grinberg, a obecnie mieszka w niej wdowa po nim Teresa Grinberg wraz z liczną rodziną. Dodatkowo w budce tej, za zezwoleniem wdowy, pracuje szewc, który w zamian oddaje jej część swoich zarobków, stanowiący jedyny jej dochód. Tak więc w razie rozebrania budki zostanie ona wyrzucona na bruk i pozbawiona środków do życia. W związku z tym Rada prosi Zarząd o cofnięcie decyzji o rozebraniu budki.

Zarządzenie wykonania robót budowlanych z 17 lutego 1939 roku nakazujące podjęcie robót w celu usunięcia uchybień stwierdzonych podczas oględzin budynku przy ul. Kowalskiej 2 w dniu 17 grudnia 1938 roku, w terminie 14 dni. Adresatem pisma jest Szymon Trachter.

Pismo z 18 września 1943 roku, wniesione do Zarządu Miejskiego, Inspekcja Budowlana w Lublinie, przez Antoniego Niewiadomskiego, posiadającego warsztat szewski przy ul. Kowalskiej 2. Zgłasza on zły stan dachu i wnosi o przydzielenie pięciu rolek papy na jego reperację. Na odwrocie pisma znajduje się adnotacja odręczna, według której w dniu 21 listopada 1943 roku zostały przeprowadzone oględziny, które potwierdziły zły stan dachu na powierzchni ok. 50 m kw. i o wydaniu zaświadczenia na zakup pięciu rolek papy.

Zarządzenie wykonania robót budowlanych z 30 listopada 1936 roku, nakazujące podjęcie robót w celu usunięcia uchybień stwierdzonych podczas oględzin budynku przy ul. Lubartowskiej 1 w dniu 23 listopada 1936 roku, w terminie siedmiu dni od daty doręczenia pisma. Dokument nosi jeszcze adnotację, iż ponowne użytkowanie lokalu, w którym zaobserwowano nieprawidłowości możliwe będzie dopiero po gruntownym remoncie i uzyskaniu zezwolenia na użytkowanie. Adresatem pisma jest Mendel Turkieltaub.

Protokół oględzin, sporządzony 23 listopada 1936 roku przez Zarząd Miejski w Lublinie, Wydział Budownictwa, Oddział Inspekcji Budownictwa, a dotyczący stanu domu Turkieltauba Mendla na nieruchomości przy ul. Lubartowskiej 1, w obecności dozorcy domu Józefa Sugiera. Z protokołu oględzin wynika m.in., że wspomniany budynek jest trzypiętrowy i przeznaczony na cele mieszkalno-handlowe.

Zarządzenie wykonania robót budowlanych, nakazujące podjęcie prac w celu usunięcia uchybień stwierdzonych podczas oględzin budynku przy ul. Lubartowskiej 1, w dniu 23 listopada 1936 roku, w terminie do 1 czerwca 1937 roku. Adresatami pisma są: Szymon Frachter (zam. Krakowskie Przedmieście 59), Chana Rozenbaum (zam. Lubartowska 3), Ruchla Rajnmanowa (zam. Kielce, plac Wolności) oraz Mendel Turkieltaub (zam. Zamojska 49).

Zarządzenie wykonania robót budowlanych z kwietnia 1937 roku, nakazujące podjęcie prac w celu usunięcia uchybień, stwierdzonych podczas oględzin budynku przy ul. Lubartowskiej 1, w dniu 14 stycznia 1937 roku w terminie do 15 czerwca 1937 roku. Adresatami pisma są: Szymon Frachter (zam. Krakowskie Przedmieście 59), Chana Rozenbaum (zam. Lubartowska 3), Ruchla Rajnmanowa (zam. Kielce, plac Wolności) oraz Mendel Turkieltaub (zam. Zamojska 49).

Zarządzenie wykonania robót budowlanych z dnia 28 kwietnia 1937 roku, nakazujące podjęcie prac w celu usunięcia uchybień stwierdzonych podczas oględzin budynku przy ul. Lubartowskiej 1 w dniu 14 stycznia 1937 roku, w terminie do 15 czerwca 1937 roku. Adresatem pisma jest Ruchla Rajnmanowa (zam. Kielce, plac Wolności).

Podanie z 10 lutego 1937 roku, wniesione do Wydziału Budowlanego przy Magistracie m. Lublina przez Mendla Turkieltauba, współwłaściciela domu położonego przy ul. Lubartowskiej 1–3/Kowalskiej 2. Pismo wniesione w sprawie połączenia przez petenta dwóch, położonych obok siebie lokali sklepowych, a przedzielonych drewnianą ścianą otynkowaną na trzcinie. Otóż petent nie wiedząc, że potrzebuje zezwolenia Wydziału Budowlanego, rozebrał już część tej ściany. Zaznacza jednak przy tym, że nie narusza to w niczym konstrukcji lokalu i nie wiąże się z zasadniczymi zmianami budowy budynku. W związku z tym petent prosi o udzielenie zezwolenia na usunięcie ściany drewnianej i zatynkowanie po niej śladów.

Podanie z 23 lutego 1937 roku, wniesione do Zarządu Miejskiego, Wydziału Budowlanego w Lublinie przez Mendla Turkieltauba. Pismo zawiera prośbę o wydanie zezwolenia na przerobienie schodów wejściowych do sklepu zajmowanego przez lokatora Gewerca w domu przy ul. Lubartowskiej 1 oraz na wysunięcie futryny tego sklepu. Osobą upoważnioną do odbioru tego zezwolenia jest A. Gewerc.

Pismo z 10 marca 1937 roku wystosowane do Pana Prezydenta Miasta Lublina, zawierające deklarację mistrza ciesielskiego o podjęciu się wykonania robót „ciesielskich – schodów sklepowych” w budynku projektowanym na nieruchomości stanowiącej własność Turkieltauba w sklepie Gewerca, a położonej przy ul. Lubartowskiej 1.

Odwołanie do Lubelskiego Urzędu Wojewódzkiego od zarządzenia nakazującego przeprowadzenie robót budowlanych w budynku na nieruchomości przy ul. Lubartowskiej 1–3/Kowalskiej 2. Odwołanie sporządzone zostało 12 maja 1937 roku przez Mendla Turkieltauba oraz Chany Dwojry Rozenbaumowej. Zawiera ono prośbę o zwolnienie z obowiązku przeprowadzenia nakazanych robót. Jako uzasadnienie petenci powołują się m.in. na fakt, że są zaledwie współwłaścicielami budynku w części 9 proc. każdy, gdy niejaki Szymon Trechter posiada własność 46 proc. całości.

Zarządzenie wykonania robót budowlanych z 28 maja 1937 roku, nakazujące podjęcie prac w celu usunięcia uchybień stwierdzonych podczas oględzin budynku przy ul. Lubartowskiej 1 w dniu 19 maja 1937 roku, a polegających na natychmiastowym usunięciu naklejonych afiszy. Wyznaczony termin to trzy dni od daty doręczenia pisma. Adresatem pisma jest Trachter Turkieltaub.

Raport do Pana Kierownika II Komisariatu w Lublinie, sporządzony 31 lipca 1937 roku przez przodownika Stefana Szymczaka o treści następującej:

Melduję, że właściciele domu przy ulicy Lubartowskiej Nr 1 Mendel Turkieltaub i Szymon Trachter po przeprowadzeniu remontu balkonu na klatce schodowej przed wejściem do lokalu kasy, zarządzanej przez Szymona Herszenhorna, nieustawili balustrady co grozi spadnięciem kogoś z przechodzących tam osób z wysokości 2-go piętra. W przewidywaniu wypadku proszę o wyjednanie odnośnych zarządzeń.

Raport przekazano do Zarządu Miejskiego Wydział Budownictwa w Lublinie.

Podanie do Pana Prezydenta w Lublinie z 11 października 1937 roku, wniesione przez Chaima Rozenbauma w sprawie wydania pozwolenia i zatwierdzenia projektu na rozszerzenie otworu o 0,60 m.

Pokwitowanie nr 010507 wydane przez Kasę Miejską o przyjęciu opłaty od planów budowlanych od p. Chaima Rozenbauma w wysokości 22 zł.

Zarządzenie wykonania robót budowlanych, nakazujące podjęcie prac w celu usunięcia uchybień stwierdzonych podczas oględzin budynku przy ul. Lubartowskiej 1 w dniu 23 listopada 1936 roku. Adresatem pisma jest Mendel Turkieltaub.

Pozwolenie na budowę, wydane przez Zarząd Miejski w Lublinie, Wydział Budownictwa, Dział Inspekcji, w dniu 13 sierpnia 1938 roku. Pismo wystosowano do J. Komoniaczewskiej na skutek jej prośby z 10 maja 1938 roku o pozwolenie na wykonanie urządzenia reklamowego na nieruchomości przy ul. Lubartowskiej 1, pod warunkiem, że napis umieszczony będzie łukowo i usunięte zostaną okiennice.

Podanie do Pana Prezydenta w Lublinie z 10 maja 1938 roku wniesione przez Janinę Komoniaczewską w sprawie zatwierdzenia projektu na wykonanie urządzenia reklamowego na nieruchomości nr hip. 657, położonej przy ul. Lubartowskiej 1, stanowiącej własność Szymona Trachtera. Projekt sporządzony został przez Saula Wajcmana (zam. Staszica 12).

Pozwolenie wydane przez Zarząd Miejski w Lublinie, Miejskie Wodociągi i Kanalizacja w dniu 10 lutego 1938 roku. Pismo wystosowano do Sz. Trachtera i nieczytelne na skutek prośby z 3 listopada 1937 roku o pozwolenie na wykonanie urządzeń wodociągowo-kanalizacyjnych wewnątrz nieruchomości przy ul. Lubartowskiej 1–3, pod warunkami określonymi w pozwoleniu.

Zarządzenie wykonania robót budowlanych z 21 stycznia 1939 roku, nakazujące podjęcie prac w celu usunięcia uchybień stwierdzonych podczas oględzin budynku przy ul. Lubartowskiej 1 w dniu 11 stycznia 1939 roku w terminie do 1 marca 1939 roku. Adresatem pisma jest Mendel Turkieltaub.

Protokół z komisyjnych oględzin warsztatu ślusarskiego przy ul. Lubartowskiej 1, stanowiącego własność Stanisława Wiśniewskiego, dokonanych w dniu 4 sierpnia 1941 roku. Z pisma wynika, że lokal znajduje się na parterze, wejście z bramy domu i składa się z jednej izby. Zarówno lokal, jak i jego urządzenie, odpowiadają przepisom sanitarno- budowlanym.

Opis budynkuBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Karta realności z 31 grudnia 1940 roku (Inspekcja budowlana, sygn. 2072)

Położenie: Kowalska 2, Lubartowska 1 (narożne wejście)
Władze niemieckie
Administrator: A. Gajewski
Byli właściciele wg. ankiety: Szymon Trachter i SS-owie Chany-Sziby Trachter, Ruchla –Łaja Reizman, Chana-Dwojra Rozenbaum, SS-owie Sary Turkieltaub: Samuel, Mendel, Aleksander i Natalia Turkieltaubowie.

Powierzchnia – ogółem: 1240 m2, w tym:
 zabudowana: 790 m2,
 niezabudowana: 630 m2
Długość frontu: 38 mb (głębokość 42 mb)

Budynek frontowy mieszkalny a

Liczba kondygnacji: 3
Główna klatka schodowa: 1
Liczba mieszkań: 5, w tym:
 2 mieszkania – 1 izba
 2 mieszkania – 2 izby
 1 mieszkanie – 3 izby
Liczba izb: 9
Liczba piwnic: –
Liczba suteren niemieszkalnych: –
Liczba strychów: 1

Budynek frontowy mieszkalny b

Liczba kondygnacji: 3
Główna klatka schodowa: 1
Liczba mieszkań: 12, w tym:
 3 mieszkania – 1 izba
 2 mieszkania – 2 izby
 5 mieszkań – 3 izby
 2 mieszkania – 4 izby
Liczba izb: 30
Liczba strychów: 1

Budynek oficyny mieszkalnej

Liczba kondygnacji: 3
Główna klatka schodowa: 1
Liczba mieszkań: 6, w tym:
 2 mieszkania – 1 izba
 1 mieszkanie – 2 izby
 3 mieszkania – 3 izby
Liczba izb: 13
Liczba strychów: 1

Ankieta – dane z dnia 10 grudnia 1936 roku – ul. Lubartowska 1, róg Kowalska 2 (Inspekcja Budowlana, sygn. 2565)

Właściciel domu: Szymon Trachter

Lokale handlowe: restauracje, sklepy i składy

Rodzaj budynku: dom mieszkalny murowany
Liczba mieszkań: 33, w tym:
 mieszkania po 1 izbie
 10 mieszkań po 2 izby
 3 mieszkania po 3 izby
 6 mieszkań po 4 izby
Liczba piwnic: 4
Liczba pięter: 2
Ilość balkonów: 4 frontowe żelazne i 4 od podwórza betonowe
Pokrycie dachu: czerwona blacha

Karta realności – dane za 29 XI 1940 – Lubartowska 1

Właściciel: Rojza Goldring
Powierzchnia ogółem: 990 m2, w tym:
zabudowana 660 m2
niezabudowana 330 m2
Długość frontu: 26 mb + 38mb (głębokość 25 mb)

Materiały ikonograficzneBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Inspekcja budowlana, sygn. 2072

Plan drewnianego kiosku Związku Żydowskich Inwalidów Wojennych w Lublinie. Projekt sporządzony został przez inż. H. Bekkera w maju 1933 r.

Plan drewnianego kiosku Związku Żydowskich Inwalidów Wojennych w Lublinie. Projekt sporządzony został przez inż. H. Bekkera w maju 1933 r.

Plan urządzenia reklamowego sklepu wódek J. Komoniaczewskiej w Lublinie przy ul. Lubartowskiej nr 1.

Projekt opatrzony pieczęcią zawierającą adnotację o jego zatwierdzeniu. Adnotacja nosi datę 13 sierpnia 1938 roku i opatrzona jest m.in. pieczęcią i podpisem inż. Naczelnika Wydziału.

Plan kapitalnego remontu mieszkań N 11 i 18 w pos. N1 i 3 przy ul. Lubartowskiej w Lublinie wł. p. S.Trachtera. Plan sporządzony został przez inż. H. Bekkera w listopadzie 1934 r. Projekt opatrzony pieczęcią zawierającą adnotację o jego zatwierdzeniu pod warunkami określonymi w pozwoleniu. Adnotacja nosi datę 6 kwietnia 1935 roku i opatrzona jest m.in. pieczęcią i podpisem inż. Naczelnika Wydziału.

Plan projektu urządzenia reklamowego dla fabryki win i miodu „Vicktoria” przy ul. Świętoduskiej 22: fotografia kamienicy, szkic fasady budynku (1:50), przekrój pionowy (1: 20), projekt urządzenia reklamowego, wyk. p. Szymon Naumowicz

Projekt przebudowy wystawy sklepowej na nieruchomości pod nr 22 przy ul. Świętoduskiej w Lublinie, właściciel (sukcesor) Rojza Goldring – plan na kartonie: plan orientacyjny (1:10000), plan sytuacyjny (1:500), przekrój pionowy (1:100), plan parteru (1:100), szkic fasady od ul. Świętoduskiej (1:100)

Fotografie z czasów przedwojennych

  • Kowalska 2, autor: Stefan Kiełsznia, 1938 r., zbiory fotografii Jerzego Kiełszni
  • Kowalska 2, autor: Stefan Kiełsznia, 1938 r., zbiory fotografii Jerzego Kiełszni
  • Kowalska 2, autor: Stefan Kiełsznia, 1938 r., zbiory fotografii Jerzego Kiełszni
  • Kowalska 2, autor: Stefan Kiełsznia, 1938 r., zbiory fotografii Jerzego Kiełszni
  • Kowalska 2, autor: Stefan Kiełsznia, 1938 r., zbiory fotografii Jerzego Kiełszni
  • Lubartowska 1, autor: Stefan Kiełsznia, ok. 1938 r., własność Jerzego Kiełszni
  • Lubartowska 1, autor: Stefan Kiełsznia, ok. 1938 r., własność Jerzego Kiełszni
  • Lubartowska 1, autor: Stefan Kiełsznia, ok. 1938 r., własność Jerzego Kiełszni
  • Lubartowska 1 (pocztówka), fragment kamienicy pierwszej od prawej, autor: Ludwik Hartwig, ok. 1930 r., kolekcja Zbigniewa Lemiecha
  • Lubartowska 1 (pocztówka), kamienica pierwsza od prawej, autor nieznany, koniec XIX wieku, źródło: kolekcja Zbigniewa Lemiecha
  • Lubartowska 1, róg Kowalskiej, autor: Stefan Kiełsznia, ok. 1938 r., własność Jerzego Kiełszni
  • Lubartowska 1 i Lubartowska 3 w Lublinie, autor: Stefan Kiełsznia, ok. 1938 r., zbiory fotografii Jerzego Kiełszni

LiteraturaBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Inspekcja Budowlana, sygn. 2072, 2565

 

Powiązane miejsca

Zdjęcia

Inne materiały

Słowa kluczowe