Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Kowalska 12 w Lublinie

Historia nieruchomości zlokalizowanej w Lublinie przy ulicy Kowalskiej 12.

Spis treści

[RozwińZwiń]

LokalizacjaBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

 

Dawny numer policyjny: 390
Numer hipoteczny: 248 bądź 249
Numer przed 1939: Kowalska 12
Numer po 1944: -
Numer obecny: Kowalska 12

 

Kowalska 12Kowalska 12 na mapie Lublina z 1928 roku

Kowalska 12Kowalska 12 na panoramie Lublina z lat 30.tych XX wieku

 

FunkcjeBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

 

Lokale handlowe i rzemieślnicze w latach 1918-1941:


Ankieta z dnia 15.X.1936r. [Inspekcja budowlana 2081]
1936 - piekarnia
1936 - sklepy frontowe


Karta realności z dnia 28.III.1941r. [Inspekcja budowlana 2081]
1941 - kamasznik
1941 - zegarmistrz
1941 - fryzjer
1941 - owocarnia
1941 - galanteria
1941 - magiel
1941 - spożywcze
1941 - skład wapna
1941 - blacharz
1941 - piekarnia

 

Historia budynkuBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

 

Właściciele:
dane z dnia 12.X.1896 - Kolberg
1915 - Biderman & ...
dane z dnia 15.X.1936 - SS-rowie Ch. Grynsztejna
dane z dnia 28.III.1941 - S.S. Chaima Grynsztajna

 

Lokatorzy według wyznania, płci i wieku (1941 rok):

 

Ogólna ilość mieszkańców Mężczyzn Kobiet

Dzieci do lat 6
włącznie

Dzieci od 7-18 lat
włącznie
Uwagi

Chrześcijan - 1

Żydów - 40

9 16 7 8  

 

 

Mieszkańcy nieruchomości według zawodu (1941 r.):

Robotnicy: 1 (na piętrze)

Kupcy i przemysłowcy: 2 (na piętrze)

Rzemieślnicy: 3 (na piętrze)

Inne zawody: 2 (na piętrze) + 1 (na poddaszu)

 

 

Dodatkowe informacje:

 

Inspekcja budowlana, sygn. 2081
- zażalenie z dnia 02.XI.1936 r. wystosowane do Zarządu Miejskiego /Wydział Budownictwa/ przez Szmula Rachsztajna. Petent zajmujący lokal nr 13, znajdujący się na pierwszym piętrze domu przy ul. Kowalskiej 12 skarży się na sąsiada mieszkającego nad nim, a mianowicie Chaima Honigsfelda. Petent twierdzi, że sąsiad utrzymuje swoje mieszkanie „w stanie antysanitarnym”, oraz że „podłoga w jego zgniła i nieczystości przeciekają do mego mieszkania.” Ponadto rura zlewowa mieszcząca się na zewnątrz, obok ściany lokalu Rachsztajna uległa złamaniu, efektem czego nieczystości leją się do środka. Co więcej sąsiad Honigsfeld nie tylko odmawia wykonania napraw ale również „(…) stale mi dokucza i przeklina, gdy wzywam go do utrzymania swego mieszkania w czystości.” W związku z powyższym petent prosi o komisyjne zbadanie lokalu zajmowanego przez Chaima Honigsfelda oraz nakazanie mu dokonania remontu i utrzymywania czystości. Właścicielem wymienionego mieszkania jest Chaim – Szloma Zakrojczyk, zam. przy ul. Cyruliczej 4.
- zawiadomienie wystosowane w dniu 09.XI.1936 r. przez Zarząd Miejski w Lublinie /Wydział Budownictwa/ do Szmula Rachsztajna z informacją, iż jego podanie z dnia 03.XI.1936 r. w sprawie komisyjnego zbadania mieszkania pozostawione zostało bez dalszego biegu, do czasu uiszczenia miejskiej opłaty kancelaryjnej w kwocie 4 zł.
- zarządzenie wykonania robót budowlanych z dnia 30.XI.1936 r., nakazujące podjęcie robót w celu usunięcia uchybień stwierdzonych podczas oględzin budynku przy ul. Kowalskiej 12 w dniu 17.XI.1936 r. w terminie do 15 dni. Stwierdzone uchybienia zagrażają bezpieczeństwu i zdrowiu mieszkańców oraz
„szpecą podwórze, ponieważ rura zlewowa znajdująca się w mieszkaniu Pana a przechodząca przez mur na zewnątrz budynku oraz sufit w mieszkaniu Szmula Rachsztajna zamieszkałego o piętro niżej". Wobec powyższego nałożono na adresata pisma obowiązek usunięcia starej przerdzewiałej rury oraz wstawienia
nowej i uszczelnienia jej. Pismo skierowano do Zakrojczyka Chaima Szlomy.
- pozwolenie wydane przez Zarząd Miejski w Lublinie /Wydział Budownictwa/ w listopadzie 1936 r. Pismo wystosowano do Liby Zakrojczyk na skutek prośby z dnia 26.X.1936 r. o pozwolenie na przebudowę dwóch otworów okiennych na drzwiowe oraz wykonanie balkonów na nieruchomości przy ul. Kowalskiej 12, pod warunkami określonymi w pozwoleniu (m. in. przywrócenia skutych obramowań otworów okiennych).
- pismo skierowane w dniu 12.XI.1936 r. do Zarządu Miejskiego /Wydział Budownictwa/ przez Urząd Wojewódzki Lubelski, Wydział Komunikacyjno-Budowlany, Oddział Sztuki w sprawie przebudowy otworów okiennych na drzwiowe oraz wykonanie balkonów na nieruchomości przy ul. Kowalskiej 12. Urząd nie widzi zastrzeżeń co do tych prac. Zwraca jednak uwagę na fakt, że projekt został wykonany przed wydaniem aprobaty, przy czym zniesiono d. obramienia otworów, które były potrzebne dla utrzymania charakteru całości, z czego należałoby wyciągnąć konsekwencje.

- podanie do Pana Prezydenta w Lublinie z dnia 25.X.1936 r. wniesione przez Libę Zakrojczyk w sprawie zatwierdzenia projektu na przeróbkę dwóch okien na balkony na nieruchomości położonej przy ul. Kowalskiej 6 (winno być 12), stanowiącej własność petenta. Projekt sporządzony został przez inż. H. Bekkera (Bernardyńska 24).
- pokwitowanie nr 8170 wydane przez Kasę Miejską o przyjęciu opłaty od planów bud. od p. Zakrojczyk Liby w wysokości 22 zł
- pismo wystosowane przez Zarząd Miejski w Lublinie /Wydział Budownictwa/ do Zakrojczyk Liby w związku z prośbą adresata z dnia 26.X.1936 r. o pozwolenie na budowę balkonu oraz przebudowę otworów w domu na nieruchomości przy ul. Kowalskiej 12. Pismo zawiera przypomnienie o braku złożenia deklaracji
kierownika technicznego i majstra murarskiego, bez których pozwolenie nie może być wydane.
- odwołanie do Lubelskiego Urzędu Wojewódzkiego przez Zarząd Miejski w Lublinie /Wydział Budownictwa/ od zarządzenia z dnia 30.XI.1936 r., nakazującego wymianę starej rury na nową w budynku na nieruchomości przy ul. Kowalskiej 12. Odwołanie sporządzone zostało w dniu 11.XII.1936 r. przez Chaima Szlomę Zakrojczyk. Petent w piśmie podaje, że nie on jest właścicielem mieszkania objętego zarządzeniem, a tylko jego żona, dlatego też od tego obowiązku powinien zostać zwolniony. Co do ściany zewnętrznej budynku, która ulega zanieczyszczeniu, petent podaje, iż taka samu rura zlewowa, jaka odchodzi od mieszkania jego żony, odchodzi również z mieszkania Szmula Rajchensztejna. Rozwiązaniem tej sytuacji jest jego zdaniem urządzenie jednej rury wewnętrznej przechodzącej przez obydwa mieszkania, na co jednak Rajchensztejn nie wyraża zgody, dlatego też petent wnosi o zmuszenie go do tego specjalnym
zarządzeniem. Koszty zaś całej operacji powinni ponieść pospałem Rajchensztejn i żona petenta. Ten ostatni wnosi ponadto o odroczenie prac do czasu nastania pory letniej, gdyż tylko wtedy będzie możliwe ich przeprowadzenie.
- podanie wystosowane w dniu 17.VIII.1938 r. do Zarządu Miejskiego Wydziału Budowlanego przez Związek Zawodowy Dozorców Domowych Województwa Lubelskiego w imieniu Antoniego Kubiś, pełniącego obowiązki dozorcy w domu przy ul. Kowalskiej 12. Mieszkanie jemu przydzielone jest w bardzo złym stanie
i grozi zawaleniem, gdyż „sufit popękany, ściany są bardzo słabe”. Niestety właściciele domu lekceważą sprawę i nie chcą dobrowolnie dokonać napraw. Przeto Związek prosi o przeprowadzenie oględzin lokalu zajmowanego przez Antoniego Kubiś.
- pozwolenie wydane przez Zarząd Miejski w Lublinie, Miejskie Wodociągi i Kanalizacja w dniu 23.II.1939 r. Pismo wystosowano do sukc. Grynsztajna na skutek prośby z dnia 21.XI.1938 r. o pozwolenie na wykonanie urządzeń wodociągowo – kanalizacyjnych wewnątrz nieruchomości przy ul. Kowalskiej 12.

 

Opis budynkuBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

 

Ankieta z dnia 15.X.1936 r. [Inspekcja budowlana, sygn. 2081]:


Położenie: Kowalska 12
Właściciel: SS-rowie Ch. Grynsztejna
Dozorca: Antoni Kusik


Rodzaj nieruchomości: „dom frontowy i 3 oficyny są tam lokale mieszkalne i z frontu przy ul. Kowalskiej są sklepy”
Data rozpoczęcia użytkowania: „nie wiadomo”
Z jakiego materiału wykonane są budynki: z cegły
Ilość mieszkań:
 - 11 mieszkań 1-izbowych,
 - 21 mieszkań 2-izbowych,
 - 6 mieszkań 3-izbowych,
oraz 11 sklepów
Ilość mieszkań w suterenach: brak
Ilość piwnic: 1
Ilość pięter: 2 piętra i poddasze


Urządzenie wodociągowe: wodociąg tylko w 5 lokalach, dół ustępowy, 5 ustępów nieskanalizowanych, brak łazienek
Oświetlenie: elektryczne (tylko w niektórych lokalach)
Ogrzewanie: 38 pieców grzewczych
Klatka schodowa: 5 klatek schodowych, drewniane schody
Ilość balkonów: od podwórza 2 balkony drewniane
Pokrycie dachu: blacha i częściowo papa
Kiedy remontowano budynek: „nie wiadomo”
Czy fasada bądź cały budynek wymaga remontu: tak
Czy jest miejsce odpowiednie do urządzenia schronu przeciwgazowego: jest


Dane dotyczące podwórza
Nawierzchnia: brukowana
Czy są stajnie, obory, chlewy, komórki: kilka komórek
Śmietnik: stały
Roślinność: nie ma
Gdzie odpływają ścieki kuchenne: na ulicę Cyruliczą
Jak często wywożone są nieczystości domowe i przez kogo: co kilka dni, przez prywatnych przedsiębiorców

 

Karta realności z dnia 28.III.1941 r. [Inspekcja budowlana, sygn. 2081]


Położenie: Kowalska 12, Zakręt (bez numeru)
Właściciele: SS. Chaima Grynsztajna
Administrator: Morzejewski (Krakowskie Przedmieście 66)


Powierzchnia - ogółem: 1218 m2, w tym:
 - zabudowana: 870 m2,
 - niezabudowana: 348 m2
Długość frontu: 43 + 6,5 mb (głębokość 40 mb)


Budynek frontowy mieszkalny a
Liczba kondygnacji: 3
Główna klatka schodowa: 1
Liczba mieszkań: 26, w tym:
 - 7 mieszkań - 1 izba,
 - 8 mieszkań - 2 izby,
 - 8 mieszkań - 3 izby,
 - 2 mieszkania - 4 izby,
 - 1 mieszkanie - 5 izb
Liczba izb: 60
Liczba strychów: 1


Budynek lewej oficyny mieszkalnej b
Liczba kondygnacji: 3
Główna klatka schodowa: 1
Liczba mieszkań: 7, w tym:
 - 3 mieszkania - 3 izby,
 - 4 mieszkania - 4 izby
Liczba izb: 25
Liczba piwnic: 1
Liczba strychów: 1

 

Budynek prawej oficyny mieszkalnej c
Liczba kondygnacji: 3
Główna klatka schodowa: 1
Liczba mieszkań: 8, w tym:
 - 1 mieszkanie - 1 izba,
 - 1 mieszkanie - 2 izby,
 - 4 mieszkania - 3 izby,
 - 1 mieszkanie - 4 izby,
 - 1 mieszkanie - 5 izb
Liczba izb: 24
Liczba piwnic: 1
Liczba strychów: 1


Budynek w głębi mieszkalny d
Liczba kondygnacji: 1
Liczba mieszkań: 1, w tym:
 - 1 mieszkanie – 1 izba
Liczba izb: 1


Budynek w głębi mieszkalny e
Liczba kondygnacji: 2
Główna klatka schodowa: 1
Liczba mieszkań: 3, w tym:
 - 1 mieszkanie - 2 izby,
 - 2 mieszkania - 3 izby
Liczba izb: 8
Liczba strychów: 1


Budynek w głębi mieszkalny f
Liczba kondygnacji: 2
Główna klatka schodowa: 1
Liczba mieszkań: 3, w tym:
 - 1 mieszkanie - 2 izby,
 - 2 mieszkania - 3 izby
Liczba izb: 8
Liczba strychów: 1
Dopisek: Wł. S. S. Chaima Grynsztajna. Zarząd Przymusowy. Adm. Morzejewski (?) - Krakowskie Przedmieście 66

 

Materiały ikonograficzneBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

 

Inspekcja budowlana, sygn. 2081
- projekt „dwuch” balkonów w pos. p. Liby Zakrojczyk i S-ki przy ul. Kowalskiej 12 w Lublinie. Plan sporządzony przez inż. H. Bekkera w październiku 1936 r. Projekt opatrzony pieczęcią zawierającą adnotację o jego zatwierdzeniu. Adnotacja nosi datę 23.XI.1936 r. i opatrzona jest m.in. pieczęcią i podpisem Prezydenta Miasta oraz Inspektora Budownictwa inż. K. Barszczewskiego.

 

Fotografie przedwojenne:

Kowalska 12, autor Stefan Kiełsznia, 1938, zbiory fotografii Jerzego Kiełszni

Kowalska 12, autor Stefan Kiełsznia, 1938, zbiory fotografii Jerzego Kiełszni

Kowalska 12, autor Stefan Kiełsznia, 1938, zbiory fotografii Jerzego Kiełszni

Kowalska 12, autor Stefan Kiełsznia, 1938, zbiory fotografii Jerzego Kiełszni

Kowalska 12, autor Stefan Kiełsznia, 1938, zbiory fotografii Jerzego Kiełszni

 

LiteraturaBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

 

Inspekcja Budowlana, sygn. 2081

 

Powiązane miejsca

Zdjęcia

Inne materiały

Słowa kluczowe