Kościół parafialny pw. Trójcy Świętej w Chodlu
Kościół parafialny pw. Trójcy Świętej i Narodzenia NMP w Chodlu jest jedną z najbardziej oryginalnych budowli sakralnych na Lubelszczyźnie. Zbudowany w połowie XVI wieku, łączy w sobie cechy stylistyczne gotyku i renesansu, epok, na pograniczu których powstał.
Spis treści
[Zwiń]Lokalizacja
Funkcja
Rzymskokatolicki kościół parafialny
Historia
Obecna osada Chodel została założona na miejscu dawnej wsi Kłodnica. Nieznana jest data powstania parafii, na podstawie pewnych przesłanek można przypuszczać, że ośrodek duszpasterski istniał tu już w XII wieku. Pierwsza wzmianka źródłowa na temat parafii pochodzi z 1326 roku, i mówi o proboszczu z Kłodnicy niepłacącym należnego świętopietrza. Powierzchnia ówczesnej parafii była wówczas znaczna. Na początku XIV wieku wynosiła 168,8 km kwadratowych, podczas gdy średnia dla całego archidiakonatu lubelskiego dochodziła do 140 km kwadratowych.
Informacja na temat świątyni w Kłodnicy znajduje się w Liber benefitiorum Jana Długosza. Był to drewniany kościół pw. św. Piotra Apostoła, którego dziedzicami byli Maciejowscy, herbu Ciołek. Pełnił funkcję kościoła parafialnego do momentu wybudowania przez Maciejowskich nowej świątyni, na terenie lokowanego w 1517 roku miasta Chodel. Stara budowla jeszcze przez jakiś czas służyła jako kościół szpitalny.
W 1530 roku rozpoczęto budowę nowego, murowanego kościoła. Został on konsekrowany 28 sierpnia 1584 r. przez biskupa Hieronima Rozdrażewskiego. W 1582 roku Bernard Maciejowski przekazał jezuitom lubelskim klucz dóbr chodelskich i część samego miasta. W 1619 roku jezuici stali się właścicielami drugiej części miasta. Byli nimi do momentu kasaty zakonu w 1773 roku. W 1616 roku wybudowali drewnianą świątynię na tzw. Lorecie (wyspa na stawie ok. 1 km od Chodla). W połowie XVII wieku w tym miejscu stanął budynek murowany. Nowy kościół wzorowany był na lubelskim kościele jezuitów (obecna archikatedra). Niestety, po kasacie zakonu szybko uległ destrukcji. Do czasów obecnych dotrwał w stanie ruiny.
Chodelski kościół uległ pewnym przemianom w XIX wieku. W 1845 roku obniżono dach nad nawą, zaś pod koniec stulecia miał miejsce remont, połączony z przebudową. Dodano wówczas chór muzyczny ze schodami, oparty na czterech kolumnach i wysunięty do przodu. Poprzedni chór mieścił się w wieży.
Kościół został poważnie uszkodzony w 1914 roku, przez co konieczny był remont, który przeprowadzono w latach 20. Od tego czasu był jeszcze kilkakrotnie poddawany pracom restauratorsko-remontowym. Pomimo tego świątynia nie uległa zasadniczym przemianom.
Kalendarium
1326 – pierwsza wzmianka o istnieniu parafii w Chodlu
1517 – uzyskanie praw miejskich przez Chodel
1528 – przekazanie jezuitom części dóbr i miasta
1530 – rozpoczęcie budowy kościoła
1541 – przeniesienie parafii z Kłodnicy do Chodla
28 VIII 1584 – konsekracja świątyni przez bp. Hieronima Rozdrażewskiego
1610 – pożar świątyni
1616 – wybudowanie drewnianego kościoła na wyspie – tzw. Lorecie
1619 – jezuici stają się właścicielami pozostałej części miasta
1736-1750 – powstanie murowanej świątyni na wyspie w miejscu dotychczasowej
1773 – kasata zakonów jezuitów. Dobra chodelskie zostają rozdzielone pomiędzy kasztelana mazowieckiego, Teodora Szydłowieckiego, a kasztelana sandomierskiego, Adama Łąckiego
1783 - przeniesienie obrazu Matki Boskiej Loretańskiej z kościoła na Lorecie do świątyni chodelskiej (niekiedy podawana jest data 1816)
1824 - miasto Chodel zamienione na osadę miejską
1838 – przywrócenie praw miejskich
1870 – ostateczna utrata praw miejskich, na mocy ukazu cara Aleksandra II
1845 – remont połączony z przebudową
koniec XIX w. - remont, budowa nowego chóru muzycznego
1914 – poważne zniszczenia kościoła w wyniku ostrzału artyleryjskiego
1920 – prace remontowe
Architekt
Nieznany
Styl
Opis
Literatura
Ks. Zahajkiewicz M. (opr.), Diecezja lubelska. Informator historyczny i administracyjny, Lublin 1985.