Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Józef Fert (ur. 1945)

Poeta i prozaik. Redaktor. Wykładowca akademicki. 

 

Józef Fert czyta fragment "Poematu o mieście Lublinie" Józefa Czechowicza
Józef Fert czyta fragment "Poematu o mieście Lublinie" Józefa Czechowicza (Autor: Kubiszyn, Marta)

Spis treści

[RozwińZwiń]

EdukacjaBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Józef Franciszek Fert urodził się 7 lipca 1945 roku w Korytnicy nad Nidą. W 1969 roku ukończył studia z zakresu filologii polskiej na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim.

Działalność opozycyjnaBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

W latach 1970-90 pracował jako nauczyciel polonista w I Liceum Ogólnokształcącym we Włodawie. Tam wraz z Henrykiem Rudzkim i Stanisławem Łuczko stanął na czele Komitetu Założycielskiego ZSZZ „Solidarność”, a także był działaczem Komitetu Obywatelskiego województwa chełmskiego.

W 1981 Józef Fert uczestniczył w uroczystości nadania Czesławowi Miłoszowi doktoratu honorowego KUL.

Elementów tej uroczystości było bardzo wiele, ja nie we wszystkich uczestniczyłem, ponieważ nie byłem formalnie pracownikiem Uniwersytetu jeszcze wówczas, tylko współpracowałem, [ale] zapamiętałem przede wszystkim jedno zdarzenie z tego wielkiego święta w Lublinie i na KUL-u, mianowicie spotkanie na dziedzińcu KUL-u – wtedy Miłosz i Wałęsa występowali razem. Wałęsa między innymi deklarował, że właśnie czytał Miłosza, że go właściwie ciągle miał przy sobie, co traktowaliśmy z przymrużeniem oka, a Miłosz promieniał, był szczęśliwy. Była taka atmosfera niezwykła, porównywalna właściwie tylko [do spotkań] z Janem Pawłem II, [do] takich podniosłych i ekstatycznych wręcz przeżyć. Cały dziedziniec był zapełniony, na pierwszym piętrze gdzieś w oknie udało mi się jakoś wściubić, bo rzeczywiście przyszedł cały Lublin. Trzeba też rozumieć [to] zdarzenie – Miłosz był słabo znany, bo przecież cenzura tępiła najdrobniejsze wzmianki o nim, dopiero ten przełom wywołała Nagroda Nobla, która rzeczywiście otworzyła nam wszystkim oczy na to, jak wielkim i wspaniałym poetą jest, wtedy masowo zaczęły się publikacje, nawet na powielaczu. Ja też taki tomik, wybór wierszy Miłosza zrobiłem na powielaczu. To były czasy „Solidarności” i tego silnego ruchu niepodległościowego, ja byłem działaczem „Solidarności”, więc miałem dostęp do powielacza, jeszcze takiego na korbę i tym powielaczem młóciliśmy tam ileś egzemplarzy. Zrobiłem wybór z dostępnych mi tekstów, książek Miłosza, co wcale nie było takie proste zdobyć te wiersze. No i Włodawa, moje miasto, dzięki temu miało wybór wierszy Miłosza. Oczywiście [wydane to było] z połamaniem wszystkich praw autorskich, bez wiedzy autora, bez niczyjej zgody, bez zgody cenzury – po prostu absolutnie nielegalny tom wierszy Miłosza. No, ale ludzie mieli, mogli czytać; bardzo często był przecież przytaczany ten słynny wiersz „Który skrzywdziłeś...”, to wszystko szło wtedy. Na powielaczu spirytusowym to ileż tego [mogło być] – ze sto egzemplarzy pewnie, więcej [by] się nie udało, bo tych matryc nie było przecież, wszystko było reglamentowane, trzeba było zdobywać, właściwie bardzo trudno to szło.

Józef Fert

Józef Fert założył Radę Oświaty i Wychowania, która w wyniku wprowadzenia stanu wojennego została zdelegalizowana.

Od grudnia 1981 do lutego 1982 roku był internowany w Chełmie i Włodawie.

Waldemar Michalski, w 2008 roku wspominał w relacji dla Ośrodka "Brama Grodzka-Teatr NN" w Lublinie:

W stanie wojennym zostało aresztowanych kilka osób ze środowiska literackiego i z naszego grona członków Koła Młodych. Wówczas internowany był Józef Fert, obecnie prorektor KUL-u. Był internowany młody chłopak z Zamościa. On wyjechał potem do Kanady. Stefan Sawicki, prorektor KUL-u, wykupywał swoich ludzi z internowania, starał się o
zwolnienie ich z więzień. Wtedy chodziłem do niego. Obiecywał mi, że w rozmowie z Kiszczakiem będzie się starał, żeby wypuścić Ferta i innych aresztowanych z grona
młodych literatów. I tak się rzeczywiście stało. Różni ludzie różnymi sposobami interweniowali, żeby ich wyprowadzić na wolność.

Waldemar Michalski
 

RedaktorBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

W latach 1968-69 pracował w redakcji Towarzystwa Naukowego KUL. Wówczas zetknął się z profesorem Władysławem Panasem:

Ponieważ ja ostatnie dwa lata studiów pracowałem w Wydawnictwie Towarzystwa Naukowego [KUL], Władek też w tym wydawnictwie, już po swoich studiach, podjął pracę, to była płaszczyzna, na której jakoś się pierwszy raz zetknęliśmy. Poza tym mieliśmy wspólnych znajomych; wspólnym naszym przyjacielem był profesor [Jerzy] Kaczorowski, który nas u siebie gościł, potem my u Władka się gościliśmy, potem Władek u mnie we Włodawie, i tak to się kłębiło przez całe lata. Wiedzieliśmy wszystko prawie o sobie i przeżywaliśmy wzloty i upadki własne – jak to w przyjaźni, wszystko jest w pewnym sensie wspólne. Ja działałem we Włodawie, on działał w Lublinie, on działał tutaj w ruchu opozycyjnym, o czym wiem, ja też tam coś robiłem. Ale to były takie czasy, że lepiej było za dużo o sobie nie wiedzieć i o tym się też za bardzo nie mówiło, bo to była jednak jakaś konspiracja. 

Józef Fert

Od 2001 roku jest członkiem zarządu. Należy także do Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza oraz Lubelskiego Towarzystwa Naukowego. W latach 2002-04 pełnił funkcję prezesa Lubelskiego Oddziału Stowarzyszenia Pisarzy Polskich.

Pełnił funkcję sekretarza redakcji czasopisma „Studia Norwidana”. Był również redaktorem kwartalnika literackiego „Akcent”.

Od 1994 do 1999 roku współtworzył razem z Marią Brzezińską „Radiowe warsztaty literackie” w Radio Lublin. Prowadził także warsztaty literackie w Centrum Kultury w Lublinie.

Praca naukowaBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

W 1978 Józef Fert otrzymał tytuł doktora, w 1993 - uzyskanie habilitacji. W latach  1994-96 był adiunktem w Katedrze Literatury Współczesnej KUL. Do 1999 Józef Fert pracował jako dyrektor Instytutu Filologii Polskiej KUL. W 1996 został kierownikiem Katedry Tekstologii i Edytorstwa KUL. Tytuł profesora nadzwyczajnego Józef Fert otrzymał w 1998 roku. 

Józef Fert przyjaźnił się z profesorem Władysławem Panasem. Chociaż znali się jeszcze z Wydawnictwa Towarzystwa Naukowego KUL, to ich znajomość ożywiła się po 1989 roku:

Ta nasza przyjaźń się ożywiła, kiedy ja się przeniosłem do Lublina, czyli od '89 roku. Właściwie codziennie się ze sobą stykaliśmy i mieliśmy wspólne cele i zadania. Jednym z takim ważniejszych to była reforma studiów polonistycznych, jakieś kształtowanie tych studiów. Wspólny nasz profesor – bo obaj uczęszczaliśmy na seminarium doktorskie do profesora Sawickiego – przekazał potem Katedrę Teorii Literatury Władkowi, a więc tym więcej było takich pól do wspólnego debatowania, zastanawiania się, w jaką stroną ma iść studium polonistyczne. Ja z kolei miałem potem funkcję kierownika Sekcji, potem Instytutu Filologii Polskiej, potem byłem prodziekanem Wydziału Nauk Humanistycznych, więc tych pól do takiego intelektualnego i organizacyjnego działania było wiele.

Józef Fert

W 1999 roku, pełniąc funkcję kierownika Sekcji Filologii Polskiej, zaangażował się w organizację spotkania z Czesławem Miłoszem w Lublinie. Czesław Miłosz przyjechał do Lublina w październiku 1999 roku na zaproszenie Koła Polonistów Studentów KUL. 

Najważniejszą rolę odegrał tu Andrzej Tyszczyk jako kurator Koła Polonistów i także studenci z tego koła. Profesor Władysław Panas też bardzo się w to wszystko włączał. Ja – z tego powodu, że byłem wtedy kierownikiem Sekcji Filologii Polskiej – też w tym uczestniczyłem. Jeszcze warto wymienić z Katedry Literatury Współczesnej [Zdzisława] Kudelskiego. Z radia to pani Maria Brzezińska i pani Agata Koss – one ciągle towarzyszyły tym wszystkim rzeczom i nagrywały też te spotkania.

Józef Fert

Od 1999 do 2002 Józef Fert był prodziekanem Wydziału Nauk Humanistycznych. Następnie, w latach 2002-06 pełnił funkcję kierownika Międzywydziałowego Zakładu Badań nad Twórczością Cypriana Norwida; obecnie członek zarządu. 

W 2006 roku Józef Fert otrzymał tytuł profesora zwyczajnego.

Profesor Józef Fert obecnie pełni funkcję prorektora ds. dydaktyki i wychowania KUL.

Zainteresowania profesora Józefa Ferta koncentrują się wokół twórczości Kamila Cypriana Norwida, Józefa Czechowicza, Zbigniewa Herberta oraz na analizie Biblii.

WyróżnieniaBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Honorowy Obywatel Włodawy (1989)

Srebrna Odznaka Recytatorska (dwukrotnie)

Nagroda w konkursie im. Józefa Czechowicza (dwukrotnie)

Złoty Krzyż Zasługi (2004)

Ważniejsze publikacjeBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Norwid poeta dialogu, Wrocław 1982, Ossolineum

C. Norwid, Vade-mecum, wstęp, oprac. tekstologiczne i edytorskie, Wrocław 1990, Ossolineum

C. Norwid, Kolebka pieśni, oprac., Lublin 1990, TN KUL

Poeta sumienia. Rzecz o twórczości Norwida, Lublin 1993, RW KUL

Teofil Lenartowicz, Helena Mickiewiczówna. Korespondencja, wstęp, oprac. Lublin 1997, RW KUL

C. Norwid, „Błogosławione pieśni...",wybór, oprac., posłowie, Warszawa 2000, IW PAX

Norwidowskie inspiracje, Lublin 2004, TN KUL

C. Norwid, Sumienie słowa. Wybór myśli z listów i rozpraw, oprac. i wstęp, przedmowa J. Tischner, Wrocław 2004; Ossolineum

Zbiory poetyckieBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Rytmy, Lublin 1987, Wydawnictwo Lublin

Zapach macierzanki, Lublin 1992, Wydawnictwo Lublin

Dominika, Lublin 1994, Polihymnia

Latomia. Wybór wierszy, Lublin 2003, Polihymnia

Kamienie Choklakia, Lublin 2005, Wydawnictwo Test.

 

/Na podstawie www.kul.lublin.pl/