Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Jerzy Dąbrowski

Ur. 8 września 1899 r. w Nieborowie k.Łowicza, zm. 17 września 1967 r. w Renton koło Seattle. Polski inżynier lotniczy, autor wielu nowatorskich rozwiązań technicznych.

 

Spis treści

[RozwińZwiń]

Edukacja i pierwsze kontakty z lotnictwemBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Po ukończeniu gimnazjum i uzyskaniu świadectwa dojrzałości rozpoczął studia w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Po ukończeniu pierwszego roku przeniósł się w 1922 r. na Wydział Mechaniczny Politechniki Warszawskiej, aby tam rozwijać swoje zainteresowania lotnictwem i pracą konstruktora. Jednak po dwóch latach na Politechnice trudna sytuacja materialna zmusiła go do podjęcia pracy zarobkowej w Centralnych Warsztatach Lotniczych  w Warszawie. Tam właśnie w 1924 r. skonstruował pierwszy polski samolot sportowy – jednomiejscowy dwupłatowiec D-1 Cykacz. W drugiej połowie lutego 1925 r. samolot ten został oblatany na Lotnisku Mokotowskim.
W wieku 26 lat zaczął latać na samolotach w Centralnej Eskadrze Treningowej I Pułku Lotniczego w Warszawie. Dzięki zezwoleniu ówczesnych władz wojsk lotniczych, jako jeden z trzech cywilów, ukończył pełny kurs pilotażu wojskowego, łącznie z akrobacją na  samolocie myśliwskim. Umiejętność latania stała się wielką pomocą przy konstruowaniu kolejnych samolotów różnego przeznaczenia. 

 

Początek działalności konstruktorskiejBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

W 1926 roku w Centralnych Warsztatach Lotniczych rozpoczęto budowę drugiego samolotu (D-2), jednak ze względów finansowych prace nad jego ukończeniem zostały przerwane. Jesienią 1926 r. Dąbrowski przeszedł do Zakładów Mechanicznych Plage i Laśkiewicz w Lublinie. Tu, jeszcze w tym samym roku, współuczestniczył w konstruowaniu samolotu liniowego Lublin R-VIII, budowanego później w kilku wersjach. W 1927 r., wspólnie z inż. Antonim Uszackim, zaprojektował dwumiejscowy samolot sportowy DUS-III Pta-Pta, który został zbudowany przez członków Koła Lotniczego przy zakładach w Lublinie. W październiku 1928 r. samolot został oblatany i w tym samym miesiącu Antoni Mroczkowski zdobył na nim pierwsze miejsce za najlepszą prędkość przelotową w II Krajowym Konkursie Awionetek.
Od wiosny 1928 r. rozpoczął pracę konstruktora samolotów w Państwowych Zakładach Lotniczych – PZL – w Warszawie i pozostał tam do wybuchu II wojny światowej.
W tym czasie wykonał wiele projektów i brał udział w konstruowaniu m.in. takich samolotów jak: PZL  Ł-2, PZL-14, PZL-19, PZL-26, PZL-49 Miś. Szczególnie dwa osiągnięcia Dąbrowskiego przeszły do historii lotnictwa polskiego, tj. samolot bombowy PZL-37 Łoś i projekt samolotu myśliwskiego PZL-62. Pierwszy został uznany za jeden z najlepszych samolotów bombowych na świecie  i uzyskał złoty medal na Międzynarodowym Salonie Lotniczym w Paryżu natomiast projekt samolotu myśliwskiego PZL-62  uznany został za najbardziej dojrzały, gdyż wyprzedzał on o kilka lat najnowocześniejsze samoloty myśliwskie angielskie, amerykańskie, francuskie  czy niemieckie. Niestety, projekt ten nie został zrealizowany.

Wojna i okres powojennyBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

W 1939 r. Dąbrowski wraz z pracownikami PZL został ewakuowany do Rumunii, gdzie otrzymał skierowanie do Anglii. Tam wstąpił do tworzących się Polskich Sił Zbrojnych. W 1940 r. otrzymał przydział do Polskich Sił Powietrznych we Francji, gdzie pozostał do jej kapitulacji. Po powrocie do Anglii został skierowany do ośrodka lotniczego w Henlow. Od 1948 r. pracował w angielskim przemyśle lotniczym. W wieku 56 lat wyjechał do Stanów Zjednoczonych. Tam zaproponowano mu stanowisko głównego konstruktora samolotu komunikacyjnego w zakładach Cessna (Wichita, Kansas). Cztery lata później przeniósł się do zakładów lotniczych Boeinga (Seattle, Washington), gdzie do kwietnia 1967 r. zajmował się konstrukcją statków kosmicznych.
Był pionierem polskiej technicznej myśli lotniczej, członkiem najpoważniejszych naukowych towarzystw lotniczych angielskich  i amerykańskich. Ceniono jego wiedzę, zdolności i liczne osiągnięcia.  Liczono się z jego opiniami na temat koncepcji i rozwiązań konstrukcyjnych. W niespełna pół wieku uczynił bardzo dużo dla lotnictwa w  Polsce, Anglii i USA.  

 

 
Opracował Janusz Dołęga

LiteraturaBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

J.R. Konieczny, T.Malinowski, „Mała encyklopedia lotników polskich”, Warszawa 1983.