Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Grodzka 7 w Lublinie

Historia nieruchomości zlokalizowanej w Lublinie przy ulicy Grodzkiej 7.

Spis treści

[RozwińZwiń]

LokalizacjaBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Dawny numer policyjny: 112

Numer hipoteczny: 73 - 711, bądź 74, bądź 73

Numer przed 1939: Grodzka 7/Archidiakońska 6

Numer po 1944: -

Numer obecny: Grodzka 7

Grodzka 7 na mapie Lublina z 1928 roku

FunkcjeBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Lokale handlowe i rzemieślnicze w latach 1918-1941

Ksiega Adresowa 1928

1928 - Ehrlich M. - szklarze

1928 - Finkielstejn I. - stolarskie zakłady

1928 - Klochendler Benjamin Lej. – sklep spożywczy

1928 - Lubelski N. - fryzjerzy

1928 - Szpirt A. – krawcy

Ankieta z dnia 20.XI. 1936

1936 - piekarnia

1936 - 3 sklepy

Karta realno ści z dnia 08.I.1941

1941 - spożywczy

1941 - szewc

1941 - drzewo

1941 - magiel

Historia budynku

Właściciele

dane z dnia 12.X.1896 - Dziewulska

1915 - Wolf Gewertz

dane z dnia 30.X.1936 - Wolf Gewerc, syn Jankla Borucha

Lokatorzy według wyznania, płci i wieku w 1941 roku

Ogólna ilość mieszkańców 290

Chrześcijan 10

Żydów 280

Mężczyzn 95

Kobiet 106

Dzieci do lat 6 włącznie 35

Dzieci do lat 7-18 włącznie  54

Mieszkańcy nieruchomości według zawodu w 1941 roku

Robotnicy: 3 (na parterze), 5 (na piętrze), 1 (w suterenie), 2 (w oficynie)

Kupcy i przemysłowcy: 1 (na parterze), 6 (na piętrze), 1 (w oficynie)

Rzemieślnicy: 2 (na parterze), 10 (na piętrze), 3 (w oficynie)

Inne zawody: 1 (na parterze), 1 (na piętrze), 2 (w oficynie)

Bez zawodu: 2 (na piętrze), 1 (w oficynie)

Dodatkowe informacje

Inspekcja budowlana

- Zarządzenie wykonania robót budowlanych z dnia 25.I.1937 r., nakazujące podjęcie robót w celu usunięcia uchybień stwierdzonych podczas oględzin budynku przy ul. Grodzkiej 7 w dniu 02.I.1937 r., w terminie do dnia 15.VII.1937 r. Pismo do Gewerca Abrama, Gewerca Icka i Gewerca Jankla. Rządca Gliksztejn Icek. (Zarząd Miejski w Lublinie, Wydział Budownictwa)

- Protokół oględzin sporządzony dnia 02.I.1937 r. przez Zarząd Miejski w Lublinie, Wydział Budownictwa, Oddział Inspekcji Budownictwa, a dotyczący domu przy ul. Grodzkiej 7, należącego do Gewerca Abrama, Gewerca Icka i Gewerca Jankla w obecności dozorcy domu Franciszka Sołdzyka.

- Odwołanie do Urzędu Wojewódzkiego Lubelskiego za pośrednictwem Zarządu Miejskiego w Lublinie od zarządzenia z dnia 11.XI.1938 r. nakładającego obowiązek odnowienia domu przy ul. Grodzkiej 7 w terminie 6 tygodni od doręczenia zawiadomienia i przedłużenia tego terminu do wiosny 1939 r. Odwołanie sporządzone zostało w dniu 21.XI.1938 r. przez spadkobierców Wólfa Gewerca AM. w Lublinie przy ul. Grodzkiej 7.

- Odwołanie do Zarządu Miejskiego w Lublinie, Wydział Budownictwa, od orzeczenia Wojewody z dnia 7.VII.1938 r. w sprawie remontu nieruchomości przy ul. Rynek nr 6, wniesione przez jej współwłaściciela Abrama Gewerca, zam. w Lublinie przy ul. Grodzkiej nr 7.

- Protokół oględzin, sporządzony dnia 02.V.1939 r. przez Zarząd Miejski w Lublinie, Wydział Budownictwa, Oddział Inspekcji Budownictwa w obecności właścicieli a dotyczący nieruchomości przy ul. Grodzkiej 7, należącej do Wolfa Gewerca i Borucha Jankla.

- Protokół oględzin sporządzonych dnia 4.V.1939 r. przez Zarząd Miejski w Lublinie, Wydział Budownictwa, Oddział Inspekcji Budownictwa w obecności właścicieli a dotyczących nieruchomości przy ul. Grodzkiej 7, należącej do Abrama Gewerca i Fajwla Nudla i innych.

- Protokół oględzin sporządzony dnia 19.III.1942 r. przez Zarząd Miejski w Lublinie, Wydział Budownictwa, Oddział Inspekcji Budownictwa w obecności właściciela domu Złota 4 a dotyczący nieruchomości przy ul. Grodzkiej 7, będącej pod Zarządem Przymusowym.

- Protokół oględzin sporządzony dnia 24.VIII.1945 r. przez Zarząd Miejski w Lublinie, Wydział Budownictwa, Oddział Inspekcji Budownictwa dotyczący nieruchomości przy ul. Grodzkiej 7, będącej własnością Szprincy Gewerca.

- Pismo wystosowane w 1945 r. przez lokatorów domu przy ul. Grodzkiej 7 do Zarządu Miejskiego, Wydział Budownictwa, o naprawę dachu w braku porozumienia z właścicielką posesji Szpryncą Gewerc.

Opis budynku

Ankieta z dnia 30.X.1936 r.

Położenie: Grodzka 7, róg Archidiakońskiej 6

Numer hipoteczny: 73 - 711

Właściciel: Wolf Gewerc, syn Borucha-Jankla

Dozorca: Franciszek Sołdzek

Rodzaj nieruchomości: zabudowania mieszkalne i komórki

Rok rozpoczęcia użytkowania: „budynki są stare i dokumentowane w 1905 r.”

Z jakiego materiału wykonane są budynki: cegła i drzewo

Liczba mieszkań: 38, w tym:

- 7 mieszkań – 1 izba,

- 6 mieszkań – 2 izby,

- 22 mieszkania – 3 izb,

- 2 mieszkania – 4 izby,

- 1 mieszkanie – 6 izb

Liczba piwnic: 3

Liczba pięter: 2

System wodociągowo - kanalizacyjny: wodociąg, brak urządzenia kanalizacyjnego, 7 ustępów nieskanalizowanych; brak łazienek i klozetów

Oświetlenie: elektryczne

Ogrzewanie: 60 pieców

Liczba balkonów: drewniane; 6 - szyny i poręcz żelazna, podłogi drewniane

Klatka schodowa: 6; schody drewniane, oświetlenie elektryczne

Pokrycie dachu: blacha

Kiedy remontowano budynek: w 1932 r.

Czy fasada bądź cały budynek wymaga remontu: nie

Czy jest miejsce odpowiednie do urządzenia schronu przeciwgazowego: nie

Dane dotyczące podwórza

Powierzchnia: 10 - 10 - 20 - 5

Nawierzchnia: brukowana

Odległość budynku frontowego od oficyny: 10 metrów

Czy są stajnie, obory, chlewy, komórki: są komórki

Śmietnik: drewniany, ruchomy

Roślinność: nie ma

Urządzenia do trzepania: jest

Co wiadomo o lokalach podziemnych: nic

Gdzie odpływają ścieki kuchenne: na ulicę

Jak często wywożone są nieczystości domowe i przez kogo: śmieci codziennie, dół co 3 miesiące

Karta realności z dnia 08.I.1941

Położenie: Grodzka 7, naroże Archidiakońskiej 6

Nr hipoteki: 73 - 711

Powierzchnia ogółem: 1375 m2, w tym:

- zabudowana: 1090 m2,

- niezabudowana: 285 m2

Długość frontu: 24+44 mb (głębokość 60 mb)

Budynek frontowy

Liczba kondygnacji: 3

- 3 główne klatki schodowe i 1 boczna

Liczba mieszkań: 34, w tym:

- 5 mieszkań – 1 izba,

- 9 mieszkań – 2 izby,

- 14 mieszkań – 3 izby,

- 2 mieszkania – 4 izby,

- 4 mieszkania – 5 izb

Liczba izb: 93

Liczba piwnic: 8

Liczba suteren niemieszkalnych: -

Liczba strychów: 1

Budynek pierwszej oficyny mieszkalnej

Liczba kondygnacji: 3

- 1 główna klatka schodowa

Liczba mieszkań: 6, w tym:

- 3 mieszkania – 2 izby,

- 3 mieszkania – 3 izby

Liczba izb: 15

Liczba strychów: 1

Budynek drugiej oficyny mieszkalnej

Liczba kondygnacji: 3

- 1 główna klatka schodowa

Liczba mieszkań: 3, w tym:

- 3 mieszkania – 3 izby

Liczba izb: 9

Liczba strychów: 1

Dopisek: S.S. Wolfa Gewerca sukcesorowie: Gewerc Abram (ur.1881 r., zam. Grodzka 7), Gewerc Moszek (ur.1894 r., zam. Grodzka7), Gewerc Icek, Gewerc Lejb (zam. Grodzka 7), Gewerc Dawid (zam. Archidiakońska 6).

Materiały ikonograficzne

Inspekcja budowlana

- projekt urządzeń balkonu od ulicy na 2. piętrze domu nr 7 przy ul. Grodzkiej w Lublinie. Na projekcie widnieje decyzja odmowna ze względu na zepsucie kompozycji całej fasady oraz pieczęć: "Za Wojewodę Lubelskiego Konserwator Siennicki Inż. z datą 11.VIII.1927 r."

- plan wodociągu i kanalizacji Grodzka 7, wł. Gewertz, opatrzony pieczęcią Inspektora Wodociągów i Kanalizacji Wł. Zychiewicza oraz Miejskich Wodociągów i Kanalizacji w Lublinie, a także z adnotacją odręczną „po uzgodnieniu z Konserwatorem Wojewódzkim” pieczęć Inspektora Budownictwa K. Barszczewskiego i data ręcznie wpisana 24.VI.1937 r.

Piwnice

Istniejące na tym terenie budynki przestały istnieć w końcu XVIII. Na ich miejscu pobudowano nowe obiekty, o nieco innym usytuowaniu. Kamienica przy Grodzkiej 7 w południowej połowie pokrywa się z pierwotnymi zabudowaniami, część północna powstała w pocz. XIX wieku.

Budynek posiada dwie kondygnacje piwnic o układzie w części południowej powielającym układ wnętrz parteru. Pod oficyną boczną, wzdłuż południowej granicy działki, znajduje się duża piwnica oświetlona okienkami.

O przyczynie postępującego niszczenia piwnic dowiadujemy się z dokumentów wizyjnych. Jeden z nich pochodzący z 1613 roku wyraźnie sugeruje, że przyczyną zniszczeń jest lessowe podłoże: „Piwniczka mała na wschodzie w rogu dla zaciekania siennego rynsztoku bardzo porysowana i zwątlona. Do ziemianki stąd schodu nie masz. Nad tąż ziemianką wszystko się zawaliło. Piwnice tak poboczne jako i przednie bardzo miałko ryte stąd wszystka wina dzieje się i potrzebuje prętkiej poprawy. Z przodku w piwnicy ryssa wielka przez prawie wszystką i nade drzwiami tejże piwnicy porysowanie wielkie” [1]. Sklepienia piwnic wykonywane były z kamienia i spajane na glinę, nie na wapno, w czym również leży przyczyna rujnacji budynków.

Przypisy

[1] WAPL, A.m.L., księga 25 k. 916 v – 1613 r.

LiteraturaBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Akta nieruchomości położonej w Lublinie przy ul. Grodzkiej 7, APL, sygn. 1661.

Księga adresowa Polski, 1929.

Kamienice: Grodzka 7, Pola 6 i Pola 4 w Lublinie. Skrócona dokumentacja historyczna opracowana na zlecenie MZBM Lublin, opracowanie: Jadwiga Teodorowicz Czerepińska, fotografie: Tadeusz Ptasiński, Lublin 1973