Film Stanisława Magierskiego o Lublinie z 1937 roku
W dwudziestoleciu międzywojennym powstał jedyny zachowany do dzisiaj amatorski film o Lublinie. Jego autorem był Stanisław Magierski (1904–1957).
Spis treści
[Zwiń]Autorstwo i charakterystyka filmu
Stanisław Magierski prawdopodobnie w 1937 roku wraz ze swoim przyjacielem Dzidkiem Stelińskim ręczną kamerą Agfa Movex 8 nakręcili na taśmie 8 mm film o Lublinie. Zachowany film składa się z trzech niezwiązanych ze sobą tematycznie części. Całość trwa 7 minut. Kopia filmu znajdowała się w rękach syna Stanisława Magierskiego – Jana. Obecnie jest przechowywana w Narodowym Archiwum Cyfrowym.
W kwietniu 2001 roku w Ośrodku „Brama Grodzka – Teatr NN” miała miejsce pierwsza powojenna projekcja tego filmu. Na potrzeby pokazu film Magierskiego otrzymał tytuł: Najkrótszy film o Lublinie...
Część filmu poświęcona Lublinowi
Część filmu, na której utrwalony jest Lublin zawiera ujęcia z uroczystości zorganizowanej w Śródmieściu z okazji rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 maja. Na filmie utrwalono: capstrzyk z udziałem mieszkańców Lublina i pocztów sztandarowych odbywający się przed nieistniejącym dziś hotelem Victoria przy ulicy Krakowskie Przedmieście oraz przemarsz harcerzy przez Krakowskie Przedmieście. W ujęciach utrwalonych na filmie uwagę przykuwa tablica ku czci Piłsudskiego umieszczona na fasadzie hotelu Victoria. Sekwencja związana z uroczystościami patriotycznymi kończy się ujęciem gmachu Domu Żołnierza wybudowanego w Lublinie w 1927 roku.
Następny fragment filmu ukazuje plac Litewski oraz makietę pomnika ku czci Józefa Piłsudskiego, tymczasowo znajdującej się na placu, nieopodal pałacu Poradziwiłłowskiego. Fasada tego budynku jest również widoczna na filmie.
Kolejne ujęcia zawierają widoki obiektów z obszaru Starego Miasta: Wieżę Trynitarską z figurą koguta (opisywanego między innymi przez Józefa Czechowicza w Poemacie o Mieście Lublinie), Ratusz, Bramę Krakowską. Przed budynkiem Bramy Krakowskiej stoją charakterystyczne postaci szklarzy ze specjalnymi „plecakami” do przenoszenia tafli szkła. Przez Bramę przechodzą liczni przechodnie, pośród których widoczni są przedstawiciele społeczności żydowskiej.
Następnie oglądamy Rynek Starego Miasta w Lublinie z pomnikiem Jana Kochanowskiego (który został przeniesiony z tego miejsca) oraz kaplicę Tyszkiewiczów przy kościele oo. dominikanów.
Pośród kadrów wykonanych na terenie Starego Miasta znajduje się ujęcie wykonane z placu Po Farze, na którym widoczna jest nieistniejąca dzielnica żydowska, zwana też Podzamczem.
Film kończy ujęcie kamienicy Pod Lwami znajdującej się przy Rynku 9.
Dożynki i targ w Kazimierzu Dolnym
Pozostała część filmu dokumentuje przebieg dożynek odbywających się prawdopodobnie na terenie wystaw rolniczych. Przed wojną były to obrzeża Śródmieścia. Obecnie jest to miejsce zlokalizowane przy skrzyżowaniu ulic Lipowej i Obrońców Pokoju, na którym obecnieznajduje się centrum handlowe.
Trzecia część filmu zawiera ujęcia z targu w Kazimierzu Dolnym.
Na podstawie informacji od Jana Magierskiego
opracowała: Joanna Zętar