Dworek Wincentego Pola w Lublinie
Dworek Wincentego Pola został wzniesiony pod koniec XVIII wieku na terenie folwarku Firlejowszczyzna (obecnie ul. Łęczyńska 46). W latach 1804–1812 był własnością Franciszka Ksawerego Pohla, ojca Wincentego. W 1969 roku został przeniesiony na posesję przy ul. Kalinowszczyzna 13.
Spis treści
[Zwiń]Historia
Folwark ten w 1804 roku kupił Franciszek Ksawery Pohl, austriacki urzędnik, ojciec Wincentego. Po wyjeździe Pohlów w 1812 roku folwark często zmieniał właścicieli. W 1860 roku społeczeństwo Lublina odkupiło dworek z folwarkiem od Wilhelma Wilsona celem darowania Wincentemu Polowi w dowód pamięci. Sprzeciw władz carskich wobec darowizny na rzecz poety i profesora doprowadził do tego, że całość majątku przekazano córce Wincentego, Julii Pol von Pollenburg. Majątek nadal dzierżawiono. W latach 80. XIX wieku, ze względu na obciążoną hipotekę, folwark wystawiono na licytację – chętnych do jego kupna jednak nie było. Dopiero po upływie dziesięciu lat właścicielem została Fabryka Portland Cement „Firlej”.
W 1939 roku po cementowni majątek przejął bank Związek Spółek Zarobkowych Spółka Akcyjna.
Podczas okupacji niemieckiej teren dawnej cementowni włączono w Spółkę Akcyjną Górniczo-Hutniczą „Karwina-Trzyniec”. W spółce tej działał właściciel terenu – Fabryka Wag Wilhelma Hessa.
Po 1945 roku dworek znajdował się na terenie znacjonalizowanej Lubelskiej Fabryki Wag. W 1969 roku dworek rozebrano i przeniesiono w obecne miejsce na ulicy Kalinowszczyzna. Pierwotnie przewidywano dla niego rolę siedziby dyrekcji Muzeum Wsi Lubelskiej.
W 1972 roku powołano do życia Muzeum Biograficzne Wincentego Pola, którego siedzibą stał się dworek. W 1977 roku Muzeum Wsi Lubelskiej ostatecznie przekazało dworek Muzeum Okręgowemu w Lublinie. Muzeum zmieniło nazwę na Muzeum Lubelskie, lecz nie wprowadzono zmian w funkcjonowaniu placówek miejscowych. Dworek po dziś dzień jest siedzibą Muzeum Biograficznego Wincentego Pola.
Lokalizacja
ul. Kalinowszczyzna 13
Architekt
Nieznany
Bryła
Budowla posiada bryłę prostopadłościanu nakrytego dachem naczółkowym. Na osi elewacji głównej znajduje się ganek dwukolumnowy nakryty dachem dwuspadowym. Nie posiada podpiwniczenia. Półtoratraktowy, wielodzielny niesymetrycznie.
Materiał i konstrukcja
Budowla drewniana na ceglanej podmurówce. Konstrukcja wieńcowa z odciętymi ostatkami. Kolumny ganku murowane. Stropy drewniane ocieplane od góry cegłami. Dach posiada pokrycie gontowe.
Elewacje
Szerokofrontowe, pięcioosiowe o nieregularnym rozplanowaniu osi. Naroża elewacji posiadają lizeny umieszczone na cokole. Pod okapem dachu budowla posiada gzyms koronujący z profilowanych bali modrzewiowych. Ganek na kolumnach typu toskańskiego z naczółkiem pobitym deskami. Na wysokości głowic kolumn jest listwa drewniana z napisem „Święte jest każde spotkanie, każde obcowanie”.
Wnętrze
W pomieszczeniach liczne eksponaty związane z twórczością Wincentego Pola. W pomieszczeniu położonym w południowo-wschodniej części dworku znajduje się oryginalny kominek ujęty w dwie kolumny. W północno-zachodniej części budowli zlokalizowany jest oryginalny piec z białych kafli w motywy roślinne. Posiada naszczytnik.
Literatura
Pastuszak Z., Dworek Wincentego Pola, Lublin 1987, archiwum WUOZ, sygn. 108.
