Dworek Grafa w Lublinie
Dworek powstał w XIX wieku. Wzniesiono go na miejscu wcześniejszego, drewnianego. Jego fundatorem był Emanuel Graf, dziedzic majątku Tatary. W 1969 roku dworek został przystosowany na potrzeby działalności gastronomicznej.
Spis treści
[Zwiń]Historia
Dawną wieś królewską Tatary po powstaniu listopadowym otrzymał Adam hr. Ożarowski, generał jazdy rosyjskiej. Administrację majątku zlecił swojemu plenipotentowi Emanuelowi Grafowi. Ten odkupił majątek od Ożarowskiego w 1841 roku. Po jego śmierci majątek został podzielony pomiędzy spadkobierców: Kazimierza, Władysława i Zofię Grafów. Dwór w dożywociu posiadała jednak Feliksa z Hubickich Grafowa, żona zmarłego Emanuela. Po jej śmierci w 1874 roku działkę wraz z dworem otrzymał Władysław Graf. Na Tatarach rozpoczął budowę nowego dworu, który stoi po dziś dzień.
Po 1918 roku majątek odziedziczyli spadkobiercy Władysława: Tadeusz Antoni, Kazimierz i Maria Antonina z Grafów Mieczkowska. Kazimierz otrzymał część z dworem. Po śmierci Kazimierza w 1938 roku majątek pozostał w rękach wdowy – Wandy z Karpińskich Grafowej. Odkupiła ona część należącą do Tadeusza Antoniego i w ten sposób scaliła majątek.
Podczas wojny dowództwo niemieckie zadecydowało o umieszczeniu we dworze szpitala dla żołnierzy-rekonwalescentów. Przez pewien okres po wyparciu Niemców, obiekt służył jako siedziba dowództwa wojsk radzieckich.
Po 1945 roku majątek przeszedł na Skarb Państwa. Ten dokonał jego parcelacji, a dwór przeznaczył na miejsce działalności instytucji publicznych, między innymi Komitetu Dzielnicowego PPR oraz Zakładowego Domu Kultury Zakładów Garbarskich.
W latach 50. i 60. XX wieku dwór służył jako internat dla różnego typu szkół. Najdłużej funkcjonował tu internat studium nauczycielskiego.
Obecnie [2017 – red.] pełni funkcje gastronomiczno-hotelowe.
Lokalizacja
ul. Łęczyńska
Architekt
Nieznany
Bryła
Budowla złożona z trzech części. Korpus główny parterowy posiada dwa ryzality piętrowe na osi wschód–zachód. Od wschodu znajduje się dobudówka piętrowa, posiadająca wewnątrz klatkę schodową. W bryle budowli zastosowano styl pseudoklasycystyczny.
Materiał i konstrukcja
Dwór w całości murowany. Korpus parterowy z ryzalitami piętrowymi. Budynek posiada podpiwniczenie w postaci suteren doświetlonych zewnętrznie poprzez okienka na elewacjach.
Elewacje
Pierwotne założenie dworu na osi północ–południe z elewacją północną jako frontową. Każda z elewacji posiada portyk kolumnowy na osi. Rogi elewacji posiadają boniowanie. Wszystkie elewacje posiadają potężny cokół obejmujący okna suteren. Elewacja frontowa posiada także wmurowane dwie lufy armat datowane na okres potopu szwedzkiego. Kolor elewacji to złoty ugier.
Wnętrze
Przekształcone. Reprezentacyjny hall wprowadzający. Poszczególne większe pomieszczenia podzielone na mniejsze. W osi budynku (wschód–zachód) wtórne rozwiązanie komunikacyjne w postaci korytarza. We wschodniej przybudówce klatka schodowa.
Zabytkowe wyposażenie wnętrz zachowane szczątkowo. Parkiety dębowe i sosnowe. Ozdobna rozeta na suficie salonu oraz mosiężna klamka w drzwiach w portyku północnym to części pierwotnego wystroju dworu.
Otoczenie
Dwór dawniej był wkomponowany w zespół ogrodowo-parkowy. Park z aleją dojazdową do dworu znajdował się na północy. Na południe od dworu znajdował się ogród. Na wschodzie zlokalizowane były budynki gospodarcze. Obecnie z dawnego założenia pozostały jedynie szczątkowe elementy dawnej alei dojazdowej. Dawna kompozycja zatarta poprzez obecny układ komunikacyjny przebiegający na osi zachód–wschód.
Literatura
Kiełboń C., Dworek Grafów, Lublin 1970, archiwum WUOZ, sygn. 1639.
