Dwór w Abramowicach
Najstarsza wzmianka o Abramowicach pochodzi od Jana Długosza. Podaje on, że w 1393 roku właścicielem folwarku był Sieciech. Od 1945 roku dwór wchodzi w skład zabudowań należących do placówki służby zdrowia.
Spis treści
[Zwiń]Historia
Abramowice są wymieniane w źródłach historycznych od XIV wieku. W XVIII wieku majątek posiadali Głuscy, a po nich Jezierscy oraz Gałęzowscy. W 1790 roku Ewa z Gałęzowskich i Stanisław, małżonkowie Kossowscy, kazali w miejscu dzisiejszego założenia wybudować dwór drewniany z dość obszernym ogrodem kwaterowym. Po śmierci męża Ewa przekazała majątek swemu bratu, Wincentemu Gałęzowskiemu.
Po śmierci Wincentego Gałęzowskiego dobra przeszły w ręce rodziny Grabowskich i ich spadkobierców. Pierwszymi właścicielami z tej rodziny byli Franciszek i Tekla ze Stamirowskich. W 1836 roku właścicielem został ich syn, Kazimierz, a po jego przedwczesnej śmierci, Maria z Grabowskich primo voto Stadnicka, secundo voto Strojnowska.
Kolejną rodziną posiadającą dwór przez dłuższy czas była rodzina Weissbergów. Po nich majątek kupił Henryk Sachs. Rodzina Sachsów posiadała Abramowice aż do uwłaszczenia w 1944 roku.
Już w niecały rok później w majątku powołano do życia Klinikę i Szpital Psychiatryczny w Abramowicach. Psychiatryczna placówka szpitalna działa na terenie majątku po dziś dzień, choć sam dwór wykorzystywany jest rzadko.
Lokalizacja
ul. Abramowicka 2
Architekt
Nieznany
Bryła
Budowla w kształcie dwóch zespolonych prostopadłościanów, jednokondygnacyjna, podpiwniczona z użytkowym poddaszem. W części zachodniej posiada trzy portyki kolumnowe, nakryte dachami dwuspadowymi. Od północy przybudówka z dachem jednospadowym, od południa przybudówka-wejście z dachem pulpitowym, identyczny dach położony w tej elewacji nieco niżej na zejściu do podpiwniczenia. Od wschodu przybudówka.
Materiał i konstrukcja
Budynek murowany z cegły ceramicznej na zaprawie wapiennej, otynkowany. Stropy ceramiczne systemu Kleina. Więźba dachowa drewniana o konstrukcji płatwiowej z jętkami i ścianami stolcowymi. Dach z blachy ocynkowanej.
Elewacje
Najbardziej wyrażona architektonicznie jest bez wątpienia fasada zachodnia stanowiąca front budowli. Składa się z dwóch członów posiadających razem czternaście osi. W elewacji tej zlokalizowano trzy portyki kolumnowe. Portyki północny i południowy są dwukolumnowe, natomiast portyk centralny posiada cztery kolumny. Wszystkie kolumny zwieńczone są głowicami w stylu toskańskim.
Pozostałe elewacje przysłonięte przybudówkami. Wszystkie elewacje dworu mają charakter niesymetryczny.
Wnętrze
Dwór nie posiada zachowanego wyposażenia wnętrz ani elementów dekoracyjnych z epoki jego budowy.
Otoczenie
Już dwór Kossowskich z XVIII wieku posiadał ogród kwaterowy. W czasach późniejszych wokół zespołu dworsko-parkowego powstały budynki gospodarcze, warzywnik oraz stawy rybne.
Obecnie [2017 – red.] kompleks także posiada park o charakterze kwaterowym, choć drzew szczególnie cennych nie ma w nim wiele. Najcenniejsze są szpalery: lipowy biegnący wzdłuż obecnej ulicy Abramowickiej oraz dębów szypułkowych odmiany piramidalnej znajdujących się na alei dojazdowej do dworu. W parku powstały liczne budynki kompleksu szpitalnego, często o dużej kubaturze, które zdominowały krajobraz i rozbiły czytelność krajobrazową parku.
W północnym portyku fasady budynku znajduje się tablica pamiątkowa poświęcona profesorowi Mieczysławowi Kaczyńskiemu, pracownikowi Akademii Medycznej zaangażowanemu w działalność szpitala. Profesor Kaczyński był także dyrektorem tej placówki w latach 50. XX wieku.
Literatura
Chomicki J., Zespół dworsko-parkowy w Abramowicach, Lublin 2000, archiwum WUOZ, sygn. 4083.
Chomicki J., Dwór w Abramowicach, Lublin 2000, archiwum WUOZ, sygn. 4084.
Fijałkowski D., Kseniak M., Opis parku w Abramowicach, Lublin 1974, archiwum WUOZ, sygn. 1717.
Kałużniacka M., Zespół dworsko-parkowy w Abramowicach. Szczegółowa inwentaryzacja drzewostanu, Lublin 1998, archiwum WUOZ, sygn. 11263.
Piskiewicz J., Inwentaryzacja budynku głównego w Państwowym Szpitalu dla Nerwowo i Psychicznie Chorych w Abramowicach k/ Lublina, Lublin 1957, archiwum WUOZ, sygn. 14277.
