Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Dwór Chrzanowskich na Bielszczyźnie

Dwór został wybudowany w drugiej ćwierci XVII wieku. W 1737 roku należał do rodziny Bielskich, stąd utrwalona później nazwa. Od 1877 roku, przez kolejne sto lat, folwark na Bielszczyźnie był własnością rodziny Chrzanowskich.

Dawny dwór Chrzanowskich na Bielszczyźnie
Dawny dwór Chrzanowskich na Bielszczyźnie (Autor: Fedorowicz, Marcin)

Spis treści

[RozwińZwiń]

HistoriaBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Dwór wybudowano w drugiej ćwierci XVII wieku prawdopodobnie na miejscu wcześniej istniejącego zboru ariańskiego Leszczyńskich. Domniemanymi fundatorami dworu byli Gorajscy. W 1737 roku właścicielem folwarku był Felicjan Bielski wraz z rodziną. Stąd utrwalona później nazwa zabudowań – Bielszczyzna.

W XIX wieku właścicielem Bielszczyzny był między innymi Kazimierz Szczepański, księgarz lubelski, bibliofil i wydawca. W 1877 roku dwór stał się własnością Leona Chrzanowskiego. W posiadaniu tej rodziny pozostawał sto lat. Po II wojnie światowej stan techniczny dworu zaczął się pogarszać. W latach 60. XX wieku dokonano wstępnej oceny przydatności pomieszczeń dla siedziby biur operetki. Ostatecznie dwór nabył Automobilklub Lubelski. W latach 1977–1983 przeprowadzono restaurację dworu i przebudowę wnętrz.

Obecnie dwór jest siedzibą Automobilklubu Lubelskiego. Przyziemia przystosowano na potrzeby lokalu gastronomicznego.

LokalizacjaBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

ul. Północna 22a

ArchitektBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Nieznany

BryłaBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Budowla wolno stojąca na planie prostokąta o przysadzistym kształcie, oszkarpowana. Posiada podpiwniczenie od strony południowej. Od wschodu do poziomu piwnic posiada dobudówkę. Poddasze użytkowe. Dach mansardowy z połaciami załamanymi, w części wschodniej i zachodniej posiadający „wole oko”.

Materiał, konstrukcjaBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Dwór wymurowany z cegły ceramicznej pełnej. Szkarpy z ciosanego kamienia wapiennego uzupełnionego przez cegłę ceramiczną pełną. Poddasze posiada szalunek z desek. Dach kryty gontem. Drzwi zewnętrzne do piwnic dębowe z elementami metaloplastyki. Sklepienia piwnic ceglane żebrowe lub krzyżowe. Stropy belkowe na parterze oraz drewniane i ocieplone na poddaszu.

ElewacjaBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Elewacją frontową obiektu jest elewacja zachodnia. Siedmioosiowa z centralnie umieszczonym wejściem posiadającym portal z piaskowca. Każda kondygnacja posiada różną liczbę osi, co jest charakterystyczne dla tego dworu.

WnętrzeBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Wyposażenie nowe, stylizowane wraz z kominkami z marmuru i piaskowca.

Folwark BielszczyznaBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Do zespołu folwarcznego oprócz dworu wchodzą także: budynek mieszkalny, oficyna oraz budynek gospodarczy.

LiteraturaBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Herman A., Ekspertyza techniczno-ekonomiczna adaptacji zabytkowego dworku na Bielszczyźnie dla potrzeb Operetki Państwowej w Lublinie, Lublin 1965, archiwum WUOZ, sygn. 1443.
Kurzątkowscy A. i J., Dokumentacja historyczno-naukowa dworu na Bielszczyźnie, Lublin 1966, archiwum WUOZ, sygn. 21386.
Stolarz B., Dwór na Bielszczyźnie, obecnie Automobilklub Lubelski, Lublin 1990, archiwum WUOZ, sygn. 283.

Powiązane artykuły

Zdjęcia

Słowa kluczowe