Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Drukarnia Komisji Edukacji Narodowej w Lublinie (1774–1781)

Komisja Edukacji Narodowej przejęła Drukarnię Jezuitów po kasacie zakonu w 1773 roku. Pod zarządem KEN drukarnia wyraźnie poszerzyła ofertę wydawniczą: obok literatury religijnej zaczęto wydawać teksty o charakterze publicystycznym, takie jak Podział Polski Jacka Przybylskiego oraz tłumaczenia z języka francuskiego (m.in. powiastki Woltera).

Sygnatura drukarni Komisji Edukacji Narodowej
Sygnatura drukarni Komisji Edukacji Narodowej (Autor: Chrościkowski, Samuel)

Spis treści

[RozwińZwiń]

Przejęcie drukarni po jezuitachBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Po kasacie zakonu jezuitów w 1773 roku cały ich majątek przejęła Komisja Edukacji Narodowej. W chwili przejęcia przez KEN Lubelskiej Drukarni Jezuitów posiadała ona trzy prasy i była dobrze wyposażona w materiał typograficzny. Od 1774 roku aż do 1781 dawna Oficyna Jezuitów działała jako Drukarnia KEN. W ciągu tego czasu wydała 64 znane nam druki, z których tylko część ma uwidocznioną nazwę drukarni1. Obok typowych publikacji jak kazania, panegiryki, druki religijne ukazały się również teksty będące reakcją na aktualne wydarzenia polityczne2.

Publikacje Jacka Przybylskiego

Warto zwrócić uwagę na trzy ciekawe druki wydane w drukarni KEN. Związane są one z nazwiskiem późniejszego filologa klasycznego Jacka Przybylskiego, nauczyciela szkoły lubelskiej w roku szkolnym 1780/81. W 1775 roku wydał on książkę Podział Polski poświęconą rozbiorowi Polski.

W Drukarni KEN w 1781 roku zostały wydane powiastki Woltera Dobry bramin, czyli niechcący bydź uszczęśliwionym fanatykiem oraz Memnon, czyli mądrość ludzka, tłumaczone przez Przybylskiego, które miały duże problemy z cenzurą kościelną. Są to skromne objętościowo druczki, wydrukowane bez podania autora, tłumacza i miejsca druku3.

W 1780 roku Jacek Przybylski przełożył i wydał w Lublinie Kandyda Woltera.

Ocena dorobku drukarni KENBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Irena Dziok-Strelnik: Mały ilościowo dorobek drukarni KEN wniósł w porównaniu z produkcją jezuicką nowe treści. Zwraca uwagę niewielka liczba druków religijnych. Nowością jest druk powieści i powiastek. I tak literaturę awanturniczą reprezentuje Rozbicie okrętu czyli przypadki P. Piotra Viaud rodem z Bordo autora francuskiego, J.G. Dubois (1775)4.

Początki Gruntowne Języka Francuskiego
Początki Gruntowne Języka Francuskiego (Autor: )

LiteraturaBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Dziok-Strelnik I., Bibliografia starych druków lubelskich 1630–1800, Lublin 1997.
Juda M., Jezuici w Lublinie, [w:] Drukarze Dawnej Polski od XV–XVIII, [red.] J. Pirożyński, t. 1, cz. 2, Kraków 2000.
Juda M., Komisja Edukacji Narodowej drukarnia w Lublinie 1774–1781, [w:] Drukarze Dawnej Polski od XV–XVIII, [red.] J. Pirożyński, t. 1, cz. 2, Kraków 2000.

PrzypisyBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

  1. Wróć do odniesienia M. Juda, Jezuici w Lublinie, [w:] Drukarze Dawnej Polski od XV–XVIII, [red.] J. Pirożyński, t. 1, cz. 2, Kraków 2000, s. 330–331.
  2. Wróć do odniesienia M. Juda, Komisja Edukacji Narodowej, [w:] Drukarze Dawnej Polski od XV–XVIII, [red.] J. Pirożyński, t. 1, cz. 2, Kraków 2000, s. 330–332.
  3. Wróć do odniesienia I. Dziok-Strelnik, Bibliografia starych druków lubelskich 1630–1800, Lublin 1997, s. 51.
  4. Wróć do odniesienia I. Dziok-Strelnik, Bibliografia starych druków lubelskich 1630–1800, Lublin 1997, s. 51.

Powiązane artykuły

Zdjęcia

Inne materiały

Słowa kluczowe