Misterium Światła i Ciemności. Rocznica likwidacji lubelskiego getta na Podzamczu (16.3.2006)
W nocy z 16 na 17 marca 1942 roku rozpoczęła się likwidacja getta na lubelskim Podzamczu. Wówczas odszedł pierwszy, liczący 1,4 tys. osób transport do obozu zagłady w Bełżcu. Do połowy kwietnia 1942 roku wysłano tam około 28 tys. Żydów. Datę 16 marca uznaje się za początek akcji Reinhardt – zagłady Żydów w Generalnym Gubernatorstwie.
W marcu 2006 roku, w 64. rocznicę początku likwidacji lubelskiego getta Ośrodek „Brama Grodzka – Teatr NN” zorganizował Misterium Światła i Ciemności. Wydarzenie było połączone z projektem „Listy do Getta".
Misterium Światła i Ciemności
Misterium upamiętnia kolejne rocznice zagłady lubelskiego getta. Rozpoczyna się w godzinach wieczornych odczytywaniem w Bramie Grodzkiej nazwisk przedwojennych mieszkańców dzielnicy żydowskiej. Centralnym punktem misterium było odmówienie Kadisz – żydowskiej modlitwy żałobnej.
W przestrzeni, gdzie było kiedyś miasto żydowskie, gaśnie światło. Po stronie Bramy, gdzie znajduje się Stare Miasto – światło wciąż się pali i trwa zwyczajne, codzienne życie.
Brama Grodzka staje się na krótko Bramą pomiędzy Światłem i Ciemnością. W tej ciemności pali się tylko jedna lampa. Jest to ostatnia, ocalona lampa z miasta żydowskiego – „Latarnia pamięci”.
Harmonogram
Od godz. 17.00 do godz. 17.30 przestrzeń wokół Bramy Grodzkiej wypełniały dźwięki nagranych wcześniej imion i nazwisk ponad czterech tysięcy żydowskich mieszkańców Lublina. Nazwiska te odczytywali uczniowie lubelskich szkół.
Od godz. 17.30 do godz. 18.00 nazwiska odczytane zostały "na żywo" przez uczniów i nauczycieli lubelskich szkół, a także przez wszystkich tych, którzy spontanicznie zechcieli się przyłączyć. Odczytano również wybrane nazwiska Sprawiedliwych wśród Narodów Świata z regionu lubelskiego.
O godz. 18.00 odmówiona została żydowska modlitwa żałobna – kadisz. Na terenie byłej dzielnicy żydowskiej zgasło światło, a po obu stronach Bramy Grodzkiej powstały dwie symboliczne przestrzenie – światła i ciemności, życia i śmierci.
„Listy do getta"
Ukoronowaniem przedsięwzięcia były zebrane, w ramach działania nawiązującego do projektu „Listy do Getta", refleksje uczniów na temat tragicznych wydarzeń II wojny światowej.