Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Ośrodek chroni i udostępnia dla zwiedzających obiekty dziedzictwa kulturowego na wystawach w Bramie Grodzkiej, Lubelskiej Trasie Podziemnej, Piwnicy pod Fortuną, Teatrze Imaginarium oraz Domu Słów.

Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Ośrodek chroni i udostępnia dla zwiedzających obiekty dziedzictwa kulturowego na wystawach w Bramie Grodzkiej, Lubelskiej Trasie Podziemnej, Piwnicy pod Fortuną, Teatrze Imaginarium oraz Domu Słów.

Misterium „Lublin. Fuga śmierci"

Misterium „Lublin. Fuga śmierci"

Misterium „Lublin. Fuga śmierci” rozpocznie się 3 listopada 2024 r. o godzinie 11:00 u podnóża Zamku, tu, gdzie znajdowała się kiedyś Wielka Synagoga. Uczestnicy Misterium przejdą do miejsca, gdzie stał przed wojną dom, w którym urodził się żydowski poeta Jakub Glatsztejn. Tam zostanie przeczytany jego wiersz „Umarli nie chwalą Boga” (w tłumaczeniu z jidysz Moniki Adamczyk-Garbowskiej), w którym Lublin stał się dla poety figurą Zagłady. Z tego miejsca, przez Błonia, uczestnicy Misterium dotrą na plac Zamkowy, gdzie pod konstrukcją-instalacją zostanie wykonany wiersz Celana.

[For English scroll down]

3 i 4 listopada 1943 roku Niemcy rozstrzelali w ramach tzw. akcji „Erntefest” („Dożynki”) 42 tysiące żydowskich więźniów obozów na Majdanku oraz w Trawnikach i Poniatowej. Egzekucja na Majdanku rozpoczęła się świtem 3 listopada – więźniów wyprowadzano nad wykopane przez nich wcześniej rowy i tam zabijano strzałem w tył głowy. Równolegle taka egzekucja odbywała się w Trawnikach. Dla zagłuszenia wystrzałów i krzyków ofiar oprawcy zainstalowali na samochodach megafony, z których emitowali muzykę. W egzekucji na Majdanku zginęło 18 tysięcy osób, a w Trawnikach – 10 tysięcy. Następnego dnia identyczną operację Niemcy przeprowadzili w Poniatowej, gdzie rozstrzelali 14 tysięcy żydowskich więźniów. Operacja ta była ostatnim etapem rozpoczętej w Lublinie 16 marca 1942 roku akcji „Reinhardt”, której celem było wymordowanie wszystkich Żydów przebywających w Generalnym Gubernatorstwie.

Opis egzekucji Żydów na Majdanku, podczas której grała muzyka, stał się bezpośrednią inspiracją dla poety Paula Celana do napisania wiersza „Fuga śmierci”. Jest on uznawany za jeden z najważniejszych tekstów poetyckich w literaturze światowej związanych z Zagładą.

Misterium „Lublin. Fuga śmierci”, przygotowane przez Ośrodek „Brama Grodzka – Teatr NN”, ma podkreślić związek tego wiersza z wydarzeniami z 3 i 4 listopada 1943 roku. Odbędzie się ono po raz pierwszy w dniu 3 listopada 2024 roku. Chcemy, żeby stało się symbolem upamiętnienia ofiar operacji „Erntefest” kończącej trwającą od 16 marca 1942 roku akcję „Reinhardt”, ale też 2 milionów zabitych Żydów podczas całej tej akcji.

W czasie trwania Misterium na placu Zamkowym, tu gdzie znajdowała się kiedyś dzielnica żydowska, będzie zbudowana metalowa konstrukcja (10 metrów wysokości, 40 metrów szerokości i 5 metrów głębokości), na której zawieszony zostanie (niejako „w powietrzu”), litera po literze, tekst polskiego tłumaczenia wiersza Paula Celana „Fuga śmierci”. W ten sposób wiersz zostanie jakby „wdrukowany w powietrze”. Inspiracją do stworzenia instalacji-konstrukcji i zawieszenia na niej tekstu wiersza w formie pojedynczych czarnych liter stała się użyta przez poetę fraza mówiąca o „grobach w przestworzach”.

W czasie Misterium wiersz „Fuga śmierci” w tłumaczeniu Piotra Lachmanna wykona – w formie melorecytacji – chór. Towarzyszyć mu będzie sekcja rytmiczna wybijająca kawałkami drewien (nawiązanie do więźniarskich drewniaków) rytm, który stworzy ramy do wykonania utworu Celana.

Tomasz Pietrasiewicz

Wydarzeniem towarzyszącym Misterium „Lublin. Fuga śmierci” będzie seminarium „Szoa i wiersze: Fuga śmierci”.

 

[EN]Bezpośredni odnośnik do tego akapitu

The mystery “Lublin. Death Fugue”Bezpośredni odnośnik do tego akapitu

The mystery play, “Lublin. Death Fugue” will begin on November 3, 2024 at 11:00 am at the foot of the Castle where the Great Synagogue used to stand. Mystery play participants will walk to the site where the house of prewar Jewish poet Jacob Glatstein once stood. There his poem “The Dead Don't Praise God,” (translated to Polish from the Yiddish by Professor Monika Adamczyk-Garbowska) in which Lublin became a symbol of the Holocaust for the poet, will be read. From there, Mystery participants will walk through the open area—which used to be the heart of the Jewish quarter—until they reach Castle Square, where Celan's poem will be recited under a specially prepared installation-structure.

The mystery play, “Lublin. Death Fugue” will begin on November 3, 2024 at 11:00 am at the foot of the Castle where the Great Synagogue used to stand. Mystery play participants will walk to the site where the house of prewar Jewish poet Jacob Glatstein once stood. There his poem “The Dead Don't Praise God,” (translated to Polish from the Yiddish by Professor Monika Adamczyk-Garbowska) in which Lublin became a symbol of the Holocaust for the poet, will be read. From there, Mystery participants will walk through the open area—which used to be the heart of the Jewish quarter—until they reach Castle Square, where Celan's poem will be recited under a specially prepared installation-structure.

The description of the execution of Jews at Majdanek, during which music played, became the direct inspiration for the poet Paul Celan to write the poem “Death Fugue.” It is considered one of the most important poems in world literature related to the Holocaust.

The mystery play “Lublin. Death Fugue,” prepared by the Grodzka Gate–NN Theater Center, aims to emphasize the connection of this poem to the events of November 3 and 4, 1943. It will be held for the first time on November 3, 2024. Our goal is for "Lublin. Death Fugue" to become an annual commemoration of the two million Jews murdered under the brutal plan of Operation Reinhardt.

A metal structure (10 meters high, 40 meters wide, and 5 meters deep) will be built in Castle Square, where the Jewish quarter once stood.  During the Mystery, the text of the Polish translation of Paul Celan's poem “Death Fugue” will be suspended “in the air” on this structure, letter by letter. In this way, the poem will be “imprinted in the air” as it were. The inspiration for creating the installation-structure and hanging the text of the poem on it in the form of single black letters came from the phrase used by the poet, which speaks of “graves in the air.”

During the Mystery, the poem “Death Fugue” translated by Piotr Lachmann will be performed by a choir in the form of melodeclamation. It will be accompanied by a rhythm section pounding out with pieces of wood (a reference to prisoners' clogs) a rhythm that will create the framework for the performance of Celan's piece.

Tomasz Pietrasiewicz

An accompanying event to the "Lublin: Death Fugue" mystery play will be the seminar "Shoah and Poems: Death Fugue."

 

Patronat honorowy / Honorary patronage

Prezydent Miasta Lublin dr Krzysztof Żuk 

Patronat medialny / Media patronage

 

Media o wydarzeniuBezpośredni odnośnik do tego akapitu

Misterium „Lublin. Fuga śmierci”

Misterium „Lublin. Fuga śmierci”

Misterium upamiętniające ofiary „Erntefest” w Lublinie już 3 listopada

Na Placu Zamkowym przed schodami do Zamku stawiają konstrukcję z rusztowań. Co to będzie i z jakiej okazji?

Misterium „Lublin. Fuga śmierci"