Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Projekt „Bławatne z Lublina”

Ulica Nowa 1 i 3 w Lublinie (obecnie ul. Lubartowska). Sklejka ze zdjęć Stefana Kiełszni
Ulica Nowa 1 i 3 w Lublinie (obecnie ul. Lubartowska). Sklejka ze zdjęć Stefana Kiełszni (Autor: Kiełsznia, Stefan (1911-1987))

Projekt „Bławatne z Lublina” to wspólny projekt Kunsthaus Dresden / Miejskiej Galerii Sztuki Współczesnej i Kunstfonds Sachsen / Państwowych Zbiorów Sztuki w Dreźnie przy wsparciu Federalnej Fundacji Kultury oraz we współpracy z Ośrodkiem „Brama Grodzka – Teatr NN” w Lublinie.

Fotografie przedwojennego LublinaBezpośredni odnośnik do tego akapitu

Fotografie Stefana Kiełszni dokumentujące ciągi ulic dzielnicy żydowskiej w przedwojennym Lublinie są jedynym w swoim rodzaju świadectwem historii europejskiej. Zdjęcia te opowiadają o zwykłym życiu codziennym i o innej historii Europy – historii, w której Lublin był pulsującym centrum żydowsko-polskiej kultury.

Projekt „Bławatne z Lublina”Bezpośredni odnośnik do tego akapitu

Zainicjowana w 2009 roku współpraca pomiędzy Jerzym Kiełsznią – spadkobiercą spuścizny Stefana Kiełszni i Ośrodkiem „Brama Grodzka – Teatr NN" a Ulrike Grossarth z Drezna, Kunsthaus Dresden / Miejską Galerią Sztuki Współczesnej i Kunstfonds / Państwowymi Zbiorami Sztuki Wolnego Państwa Saksonii zaowocowała projektem „Bławatne z Lublina”. Dzięki tej współpracy udało się stworzyć Archiwum Cyfrowe Stefana Kiełszni, po raz pierwszy pokazać te zdjęcia w Niemczech oraz wydać publikację książkową.

Inicjatorka projektu – Ulrike GrossarthBezpośredni odnośnik do tego akapitu

Osobą, która zainicjowała projekt była Ulrike Grossarth. Ulrike Grossarth z Drezna, która po obejrzeniu zdjęć Kiełszni, w Ośrodku „Brama Grodzka – Teatr NN”, w 2006 roku zaczęła realizować swój projekt artystyczny Bławatne z Lublina. Opowiadając o swoim odbiorze zdjęć Kiełszni powiedziała:

Kiedy (...) po raz pierwszy zetknęłam się ze zdjęciami Stefana Kiełszni (...) ogarnął mnie zachwyt. Od pierwszej chwili byłam przekonana, że tu w sposób naturalny zostało uwidocznione coś, co w swojej praktyce artystycznej próbowałam odnaleźć od lat. Różne płaszczyzny zarówno fotografii, jak i ludzkiej aktywności (...) objawiły się tutaj w postaci zwykłego scenariusza codzienności.

Cyfrowe Archiwum Stefana KiełszniBezpośredni odnośnik do tego akapitu

Pierwszym etapem współpracy była wizyta w Lublinie przedstawicieli Kunsthaus i Kunstfunds w 2009 roku w Lublinie. Kolejnym skanowanie negatywów zdjęć Stefana Kiełszni oraz zachowanych odbitek. W wyniku digitalizacji materiałów powstało Cyfrowe Archiwum Stefana Kiełszni.

Wystawa i publikacja albumuBezpośredni odnośnik do tego akapitu

Następnie zdjęcia zostały pokazane w Kunsthaus Dresden na wystawie „Bławatne z Lublina – Ulrike Grossarth: sztuka współczesna i Stefan Kiełsznia: archiwalne zdjęcia przedwojennego Lublina", która odbyła się w terminie: czerwiec – wrzesień 2010 roku. Podczas wystawy prace Stefana Kiełszni zostały pokazane obok prac Ulrike Grossarth. Christiane Mennicke-Schwarz i Silke Wagler, w opisie wystawy napisały:

Zamysł artystyczny Ulrike Grossarth polega na ujmowaniu historycznych form, mentalności i procesów myślowych w struktury potencjalne a zarazem na mobilizowaniu ukrytych w historii okruchów w sensie dosłownym na rzecz przeszłości. Przekazać przyszłym pokoleniom obrazową wiedzę o starym Lublinie – tak Stefan Kiełsznia w latach 70. uzasadniał swoje starania o publikację impresji ulicznych starego Lublina. Wystawa jego fotografii w kontekście prac Ulrike Grossarth (…) stanowią z pewnością ramy godne dzieła fotografa, który już w latach młodości łączył zainteresowania społeczno-polityczne z poszukiwaniem samodzielnych form artystycznych. (…) Wystawa „Bławatne z Lublina” jest (…) wspólnym przedsięwzięciem saksońskiego Kunstfonds i Kunsthaus Dresdem, które tematycznie koncentruje się na artystycznym obrachunku z przeszłością.

Kolejnym etapem współpracy była prezentacja wydawnictwa Nowa 3. Stefan Kiełsznia. Historyczne zdjęcia ulic dzielnicy żydowskiej w Lublinie w Ośrodku „Brama Grodzka – Teatr NN w Lublinie w maju 2011 roku. Album został wydany przez Ulrike Grossarth z okazji wystawy „Bławatne z Lublina”.

Na podstawie tekstu:
Christiane Mennicke-Schwarz i Silke Wagler,
O projekcie [w:] Ulica Nowa 3. Stefan Kiełsznia.
Historyczne zdjęcia ulic dzielnicy żydowskiej w Lublinie
,
Wydawca Ulrike Grossarth dla Państwowych Zbiorów Sztuki w Dreźnie
oraz Miejskiej Galerii Sztuki Współczesnej w Dreźnie, Lipsk 2011.
(Publikacja w języku polskim, niemieckim i angielskim).