Program Historia Mówiona realizowany jest w Ośrodku „Brama Grodzka – Teatr NN” od 1998 roku. Polega on na rejestrowaniu, opracowywaniu oraz upowszechnianiu relacji mówionych dotyczących Lublina i Lubelszczyzny od dwudziestolecia międzywojennego do czasów współczesnych.

Program Historia Mówiona realizowany jest w Ośrodku „Brama Grodzka – Teatr NN” od 1998 roku. Polega on na rejestrowaniu, opracowywaniu oraz upowszechnianiu relacji mówionych dotyczących Lublina i Lubelszczyzny od dwudziestolecia międzywojennego do czasów współczesnych.

Teatr NN

Zemsta wędrownego dziada - Stefan Ciołek - fragment relacji świadka historii Tekst

W tych włóczęgach to różni byli. Cwaniaków było dużo, nierobów, ale było takich którzy umieli już, coś mieli wspólnego z diabłem czy jakże umieli manipulować. I zwykle na wsiach było ciasno, na ławach szły dzieci własne spali więc, słumy to zwykle tak na noc przychodził [dziad] którego sołtys przyprowadzał żeby przenocować. No i tam takich dwóch czy trzech spało. Słoma rozpostarta była na tym […] na podłodze, bo to często gliniana podłoga była. No i rano prawda poszli sobie i...

Czytaj więcej

Zmora plotła koniom warkocze - Stefan Ciołek - fragment relacji świadka historii Tekst

Ja to widziałem na własne oczy... my mieliśmy klacz, i taką ona miała no troszkę dłuższą tą grzywę. Ojciec mnie rano zawołał, mówi: „Chodź zobacz" - może mi nie wierzył ktoś, a ja nie wierzyłem, myślę - a to zmyślają sobie. Ktoś tam może poszedł, wcześniej zrobił i tak dla stypy. Poszedłem zobaczyć, no rzeczywiście upleciony, bardzo równo warkocz i zamiast wstążeczki perz, korzeń taki z perzu wpleciony, bo perz bardzo mocne korzenie ma, wplecione i całe zawiązane to było....

Czytaj więcej

Zapach tataraku był niesamowity - Stefan Ciołek - fragment relacji świadka historii Tekst

W Zielone Świątki, jako dzieci, u nas tataraki rosły to się wyrywało z korzeniem, a ułożone to w szachownice, tak jak w kościele posadzka. Dywanik od drogi do domu, w mieszkaniu też na podłodze i gdzieś w wodzie. Zapach niesamowity, zapach niesamowity. […] nawet jedliśmy te kłącza te pierwsze ze środka. […] brzózki przynosili z lasu takie młode i wstawiali przy drzwiach, przy gankach.

Czytaj więcej

Wigilijny snop - Stefan Ciołek - fragment relacji świadka historii Tekst

Z tego żyta [ z wigilijnego króla] no to potem kurom dawali czy na nasienie zostawiali, ale z tej słomy zaraz, już po po tym, po tak zwanym pośniku zawsze się szło, skręcało się powrósła, jako dzieci my skręcali i jabłoń się okręcało takie drzewko i: „Będziesz rodzić? Nie będziesz, to cię zetnę”. Takie pytania były i okręcali właśnie żeby dobrze rodziło właśnie tym powrósełkiem.

Czytaj więcej

Ryba przestrogą śmierci - Stefan Ciołek - fragment relacji świadka historii Tekst

Jeszcze pracowałem na stawach, kazano mi ryb nałapać, nie dużo. Trzy karpie miałem złapać, zanieść na na […] hotel, bo mieli Włosi [przyjechać] . […] poleciałem z rana i szybko no złapałem, udało mi się złapać. Przyniosłem do letniej kuchni, wanna z wodą była i wrzuciłem je. [...] gdzieś pora południowa między dwunastą może pierwszą, ja nie wiem ale czuję że coś... Wszedłem, wziełem w reklamówkę, raz raz te trzy karpie do reklamówki i drzwi otworzyłem i już ma, i...

Czytaj więcej

Poduszka z kurzych pierzy przedłuża konanie - Stefan Ciołek - fragment relacji świadka historii Tekst

Jak ktoś nie mógł umrzeć, to różne przyczyny były. Też poduszkę zmieniali. Jak była poduszka z pierzy kurzych, to że ktoś nie mógł umrzeć.[...] wszystkie drzwi otwierajo, kufer, szafe otwierajo, żeby ten duch widział, że mu niczego nie żałuje, co chce sobie zabierze, żeby nie wracał. Nawet Sobiszyński wchodził na strych te drzwiczki otworzył nawet na strychu otworzył, nad oboro otworzył, na wszelki wypadek. […] Zegar natychmiast zatrzymuje się o tej godzinie co umrze.

Czytaj więcej

Diabeł przyniósł trupa - Stefan Ciołek - fragment relacji świadka historii Tekst

Opowiadali, że tak było że kobieta strasznie te krosna długo robiła, Wielka Niedziela [...] miała przyjść. Wielka Wielka Niedziela już ją prawie zas, miała zastać, no jeszcze chciała te krosna skończyć prawda. [...] No ale mówi zapukał diabeł mówi to pomoże, to pomoże. Dosyć szybko mu to szło, ale potem patrzy że on jest w tych kopytkach, a nie butach no i przestraszyła... no i mówi by tam śmy coś zjedli. No nie ma bo nic nie zdążyła mówi, głodna...

Czytaj więcej

Herody chodziły do Trzech Króli - Stefan Ciołek - fragment relacji świadka historii Tekst

Herody to już bardzo rozpisane miały […] To było czerech marszałków, Żyd, Żydek, diabuł, i młodszy diabeł i starszy diabeł. [...] Lucyper, śmierć. […] Król, królowa, no i dziad jeszcze z tym workiem chodził potem za tem, po skończeniu to chodził zbierał pieniądze, pieniądze, bułki nawet, pieniądze tam dawali. Kawałek placka, kawałek kiełbasy gdzieś tam, a w tym czasie jak grali rolę wszyscy byli, z przodu oglądali, no to tam diabeł jak miał wolną rolę to tam latał po komorze,...

Czytaj więcej

Kobieta rzuciła urok na kurczęta - Anna Ciołek - fragment relacji świadka historii Tekst

Kiedy mój mąż już był sołtysem, ja małe kurczęta sobie kupiłam z wylęgarni i przyszłam pani płacić podatek i te kurczęta były pod, na słoneczku stały w pudełku to się faktycznie stało i ja nie miałam czasu. Później wyniosłam na słońce i kiedy przyszłam, zrobiłam śniadanie skończyłam to śniadanie jeść, a te kurczęta były dalej na drodze. Mąż wyszedł, a wszystkie kurczęta normalnie jakby zdychały, leżały. Jeden jedyny kurczę, to płakałam, jeszcze wnuczkę miałam przy sobie Dianę, ja płakałam, a...

Czytaj więcej

Czarownica i mleko - Halina Fijałkowska - fragment relacji świadka historii Tekst

Jakaś tam kobieta, no nazywały mówi czara to mówi czarownica. I mówi że szła, wyszła, to Barszczowa mi opowiadała, ji mówi że poszła krowy doić, mówi zachodzi, tam nie ma ździebła mleka. No wydojone mleko mówi, krowa mówi przecież nic nie ma w wymieniu. No i jakoś tam też coś to robiła pamiętam ta Barszczowa, coś z tam tym fartuchem, z taki burki miały takie. […] Opasywały się takim fartuchem, pamiętam takie takie na warsztacie utkane. I pamiętam coś z...

Czytaj więcej