Jesteśmy interdyscyplinarną instytucją artystyczno-edukacyjną, będącą częścią Ośrodka „Brama Grodzka – Teatr NN”. Program Domu Słów został zbudowany wokół znaczenia słowa w kulturze oraz w życiu społecznym.

 

Jesteśmy interdyscyplinarną instytucją artystyczno-edukacyjną, będącą częścią Ośrodka „Brama Grodzka – Teatr NN”. Program Domu Słów został zbudowany wokół znaczenia słowa w kulturze oraz w życiu społecznym.

 

Teatr NN

Urny Wolności

Co pięć lat, w rocznicę wyborów 4 czerwca 1989 roku Ośrodek "Brama Grodzka - Teatr NN" organizuje akcję artystyczno-edukacyjną „Urny Wolności”. Po raz pierwszy urny na Placu Litewskim stanęły w 2009 roku. Pięć lat później urny pojawiły się również w innych miastach Polski.

2019Bezpośredni odnośnik do tego akapitu

Dzień 4 czerwca rozpoczął prawdziwe trzęsienie ziemi w europejskim obozie państw komunistycznych. Jego kulminacją był upadek muru berlińskiego jesienią 1989 roku.
To był rok, kiedy oczy całego świata były zwrócone na Polskę. Wszyscy powtarzali z podziwem i uznaniem: „Solidarność” i Lech Wałęsa.

Polska znów stała się wolnym krajem. Był to też symboliczny początek końca komunizmu. Było to wreszcie wielkie zwycięstwo „Solidarności”, kończące jej pokojową walkę o wolną Polskę. Bez żadnego zbrojnego powstania i bez rozlewu krwi staliśmy się wolnym krajem, wracającym do europejskiej rodziny państw demokratycznych.

Symbolicznym ukoronowaniem wyboru dokonanego przez społeczeństwo w dniu 4 czerwca 1989 roku było wstąpienie Polski do Unii Europejskiej w roku 2004. Tym samym staliśmy się częścią wielkiego politycznego projektu, który przyniósł powojennej Europie pokój i dobrobyt.

Dziś mija 30. lat od tamtego ważnego wydarzenia, dziś staramy się o tym pamiętać!

Działania okolicznościowe:Bezpośredni odnośnik do tego akapitu

“URNY Wolności” / Plac Litewski

Instalacja 170. “urn” jest symbolem przypominającym o przełomowych w historii Polski wyborach 4 czerwca 1989 roku. Dzięki tym wyborom, nastąpił bezkrwawy koniec komunizmu w Polsce. Wtedy “Duch wolności” ruszył z Polski, przeszedł przez inne kraje Europy Środkowo-Wschodniej, burząc w nich komunizm. 4 czerwca wyprzedził "jesień ludów" w Europie. Dramatyczny charakter miały wypadki w Bukareszcie, w listopadzie zburzono Mur Berliński. Spektakularność tego ostatniego wydarzenia przysłoniła fakt, że drogę zmian w Europie w latach 1989-1991 otworzył skromny z wyglądu obiekt - zwykła wyborcza urna. Ten przedmiot jest prawdziwym symbolem zmian jakie zaszły w Europie w 1989 roku. 

WYSTAWA Lublin 4 VI 1989 – 4 VI 2019 / Plac Litewski
Na wystawie pokazaliśmy „Wielką Historię” z perspektywy naszego miasta. Przypomnieliśmy atmosferę tamtych dni, to, jak wyglądał Lublin, jego ulice i mieszkańcy. Spróbowaliśmy też uchwycić zachodzące w Lublinie zmiany w ciągu tych trzydziestu lat. O godzinie 10:00 i 12:00 odbyło się zwiedzanie z przewodnikiem. Oprowadzali działacze Komitetu Obywatelskiego Solidarność Województwa Lubelskiego. 
ZOBACZ ->

Studio wolność / Plac Litewski
- 11:00 - 16:00 - wiersze o wolności, czytają lubelscy dziennikarze, ludzie kultury i wolontariusze
- 13:00 - prezentacja numeru czasopisma PA.RA, prowadzenie: Joanna Zętar, rozmówcy: redaktorzy i bohaterowie PA.RY
- 16:30 - prezentacja publikacji 4 czerwca 1989 w Lublinie. Przewodnik oraz spotkanie z autorką przewodnika - Małgorzatą Bielecką-Hołdą, byłą redaktor naczelną Gazety Wyborczej, prowadzenie: Paweł Krysiak – redaktor naczelny Gazety Wyborczej

Polska Mam Marzenie / Plac Litewski
- 10:00 – pisanie listów do urny Mam Marzenie Polska 1989 – 2039
Zapraszaliśmy mieszkańców Lublina do pisania refleksji o ich "wymarzonej Polsce" za pięćdziesiąt lat. Kartki z marzeniami wrzucone zostały do specjalnie przygotowanej "urny" na Placu Litewskim.

Multimedialny pokaz fontannowy / Plac Litewski
Tego dnia można było obejrzeć specjalny pokaz multimedialny opowiadający o wolnościowych wątkach w historii Lublina. Można było zobaczyć projekcje filmów: Unia Narodów oraz Inspiruje nas wolność. Start godzina 21:00.

1 dzień życia Lublina:Bezpośredni odnośnik do tego akapitu

#1dzienLBN

Przez 24h relacjonowaliśmy wydarzenia tego dnia. Projekt „Jeden dzień” ma na celu zadokumentowanie w 2019 roku jednego dnia z życia Lublina. Proponujemy żeby to był 4 czerwca (wtorek) – dzień ważny dla historii Polski. Powstał w ten sposób obraz miasta uchwycony w różnych płaszczyznach i obszarach jego życia. Powstaną materiały dokumentujące m. in. życie ulic, dzielnic, prywatnych mieszkań, miejsc pracy, świątyń, szkół i wyższych uczelni. Są tu też krótkie rozmowy z mieszkańcami miasta oraz dźwięki miasta nagrane w tym dniu: szum wiatru i wody w rzece, ulica, targ, dworzec itp.
Zaczęliśmy dokładnie o godz. 00:00 4 czerwca, a skończyliśmy o 23:59 tego samego dnia. Z uzyskanego materiału powstał rodzaj webdocu (multimedialnej opowieści internetowej). Jest to też rodzaj kapsuły czasu – listu do przyszłych pokoleń.

Działania internetowe:Bezpośredni odnośnik do tego akapitu

https://teatrnn.pl/czerwiec/ 

Powstał edukacyjny portal poświęcony wydarzeniom związanym z datą 4 czerwca, w którym udostępnione będą nagrania świadków i uczestników tamtych wydarzeń, hasła tematyczne, zdjęcia, wykłady historyków opowiadających o wydarzeniach towarzyszących dacie 4 czerwca.

Powstał także webdoc poświęcony kilku wybranym historiom osób, które żyły i działały w tle tej wielkiej historii. Chcemy w ten sposób pokazać, jak indywidualne historie składają się na tę wielką narrację. Jak na nią wpływają, jak się do niej odnoszą, jak od niej zależą. Poznamy m.in.: historię działacza teatralnego, który stał się stróżem pamięci miasta, historię działacza społecznego, który jako pierwszy w Polsce stworzył wspólnotę Emaus, czy działaczkę Komitetu Obywatelskiego Solidarność, która odpowiadała za kolportaż plakatów i pism solidarnościowych. Wszystkie opowieści będą miały charakter indywidualne, ale także uniwersalny, gdyż wierzymy, że takich opowieści jest więcej. 

2014Bezpośredni odnośnik do tego akapitu

4 czerwca 2014 roku, czyli 25 lat po pamiętnych wyborach, "urny wyborcze" ponownie pojawiły się na Placu Litewskim w Lublinie.

W tym dniu podobne akcje odbyły się w kilkudziesięciu największych, miastach Polski. Urny, które po raz pierwszy ustawiono w Lublinie w 2009 roku, stały się elementem ogólnopolskich obchodów.

W Domu Słów Ośrodka “Brama Grodzka - Teatr NN” odbyło się "Misterium Pamięci - 25 lat wolności", w którym wzięli udział lubelscy bohaterowie 4 czerwca oraz zaproszony gość honorowy Zbigniew Bujak. Podzieli się oni swoimi wspomnieniami z uczniami II Liceum Ogólnokształcącego im. Jana Hetmana Zamoyskiego i III Liceum Ogólnokształcącego im. Unii Lubelskiej w Lublinie oraz pracownikami programu Historia Mówiona.

4 czerwca 2014 roku Zbigniew Bujak odtworzył wystawę "Majdan Wolności". Na wystawie zaprezentowane zostały prace artystów grafików, projektantów, architektów i designerów z całej Ukrainy, którzy tworząc plakaty, koszulki, pocztówki i inne formy użytkowo – artystyczne, włączyli się w rewolucję. Prace te nie powstały na zlecenie galerii, ale z potrzeby serca; wyrażają pragnienie wolności, niezgodę na przemoc, solidarność z ofiarami oraz potrzebę walki o niepodległą Ukrainę. Ukraińscy artyści na czas rewolucji zamienili swoją codzienną działalność twórczą na dyżurowanie w szpitalach, przygotowywanie i roznoszenie posiłków oraz inne prace służące wsparciu walczących o wolność. Jednak obecność na Majdanie – spotkania z walczącymi na barykadach czy śledzenie wydarzeń w mediach, zainspirowały ich do stworzenia prac dokumentujących lub wspierających kijowską rewolucję. Drukowane słowo i szybko naszkicowana ilustracja, stały się nierozłączną częścią rewolucji na Majdanie. Ośrodek “Brama Grodzka - Teatr NN” wydał kolejny tom pisma Scriptores "Lublin – polska transformacja 1989–1991", poświęcony wyborom 1989 roku i przemianom w pierwszych latach wolności, szczególnie w Lublinie, incydentalnie zaś w województwie lubelskim. W publikacji zamieszczono między innymi wspomnienia członków lubelskiego Komitetu Obywatelskiego, wypowiedzi osób, które przeprowadziły ówczesną kampanię, wspomnienia o senatorach i posłach bądź wypowiedzi samych posłów z województwa lubelskiego. 

4 czerwca zapraszamy mieszkańców Lublina do pisania o ich "wymarzonej Polsce" za dwadzieścia lat. Kartki z marzeniami wrzucone są do specjalnie przygotowanej "urny" na Placu Litewskim. Prezentujemy wybrane marzenia z 2009 i 2014 roku.

2009Bezpośredni odnośnik do tego akapitu

4 CZERWCA 2009 ROKU NA PLACU LITEWSKIM W LUBLINIE ZOSTAŁY USTAWIONE “URNY WYBORCZE”.

Każda z “urn” była symbolem przypominającym o przełomowych w historii Polski wyborach 4 czerwca 1989 roku. Dzięki tym wyborom, nastąpił bezkrwawy koniec komunizmu w Polsce. Wtedy “Duch wolności” ruszył z Polski, przeszedł przez inne kraje Europy Środkowo-Wschodniej, burząc w nich komunizm. 4 czerwca wyprzedził "jesień ludów" w Europie. Dramatyczny charakter miały wypadki w Bukareszcie, w listopadzie zburzono Mur Berliński. Spektakularność tego ostatniego wydarzenia przysłoniła fakt, że drogę zmian w Europie w latach 1989-1991 otworzył skromny z wyglądu obiekt - zwykła wyborcza urna. Ten przedmiot jest prawdziwym symbolem zmian jakie zaszły w Europie w 1989 roku

Elementem wystawy na Placu Litewskim było również siedem urn wyborczych, gotowych do wysłania przesyłek pocztowych. Cztery z nich wysłano do Pragi, Berlina, Budapesztu i Bukaresztu, a więc do miast, w których jesienią 1989 roku rozegrały się wydarzenia związane z upadkiem komunizmu. Jedną przesyłkę nadano do Brukseli na adres Komisji Europejskiej. Kolejne dwie wysłano do miast stolic państw, w których mieszkańcy nie uczestniczą w wyborach, Mińska Pekinu. W tym ostatnim z miast właśnie 4 czerwca 1989 doszło do krwawych wydarzeń na placu Tian’anmen. Przesyłki te były opatrzone napisem: "Uwaga delikatne – Duch Wolności".

Pracownicy Poczty Polskiej niosący zapakowaną urnę wyborczą
Pracownicy Poczty Polskiej niosący zapakowaną urnę wyborczą (Autor: Zętar, Joanna (1975- ))