Celem projektu Akcja "Reinhardt” - w kręgu Zagłady jest zaprezentowanie wojennej historii wszystkich społeczności żydowskich zgładzonych w ramach akcji „Reinhardt”. Projekt jest elementem ogólnopolskich obchodów 75. rocznicy akcji „Reinhardt”.

Celem projektu Akcja "Reinhardt” - w kręgu Zagłady jest zaprezentowanie wojennej historii wszystkich społeczności żydowskich zgładzonych w ramach akcji „Reinhardt”. Projekt jest elementem ogólnopolskich obchodów 75. rocznicy akcji „Reinhardt”.

Biskupice – akcja „Reinhardt”

Generalne Gubernatorstwo: dystrykt Lublin, powiat Lublin, gmina Jaszczów.

Biskupice – akcja „Reinhardt”
Biskupice. Mapa wykonana na podkładzie: Mapa taktyczna Wojskowego Instytutu Geograficznego w skali 1:100 000. Archiwum Map Wojskowego Instytutu Geograficznego 1919–1939 (http://igrek.amzp.pl/mapindex.php?cat=WIG100)

Spis treści

[RozwińZwiń]

Społeczność żydowska w czasie II wojny światowej Bezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Utworzenie getta: przełom 1941 i 1942 r.

Liczba żydowskich mieszkańców: 475 osób (1940); około 640 osób (1941); 450 osób (początek 1942)

Przesiedlenia do Biskupic: Kraków (10 grudnia 1940, 120 osób); Kraków (13 i 19 lutego 1941, 43 osoby)

Likwidacja getta: 23 marca 1942 r.

Kierunek deportacji: Trawniki (16 marca 1942); Bełżec (17 marca 1942); Bełżec (koniec marca 1942, 300 osób)

Masowe egzekucje: brak danych

Przebieg akcji „Reinhardt”Bezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Według świadectw Ocalałych, Biskupice były jednym z miejsc, w których getto utworzono najprawdopodobniej na przełomie 1941 i 1942 r. Na początku 1942 r., ze względu na trudne warunki mieszkalne oraz głód populacja żydowskich mieszkańców Biskupic (wśród których byli też Żydzi deportowani z Krakowa) zmniejszyła się z około 640 w 1941 r. do 450.

Znana jest informacja o tym, że Żydzi z Biskupic, wraz z Żydami z Piask i Szczecina, byli przetrzymywani w stodole, na terenie rafinerii cukru w Trawnikach, nocą 16 marca 1942 r. Kilkuset z nich zmarło z powodu uduszenia (najprawdopodobniej zrealizowany został tam eksperyment z gazem). Następnego dnia ciała zmarłych, wraz z ocalałymi osobami, zostały załadowane do pociągu i przewiezione do obozu zagłady w Bełżcu.

Pod koniec marca około 300 Żydów z Biskupic także wywieziono do obozu zagłady w Bełżcu. Getto zlikwidowano 23 marca 1942 r.

PamięćBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Stary cmentarz żydowski w południowo-zachodniej części osady, przy ul. Miłej, został zniszczony w czasie II wojny światowej. Zachowało się kilkanaście macew i przyziemi.

Nowy cmentarz żydowski przy ul. Miłej znajduje się obok starego cmentarza. Ten także został zniszczony w czasie II wojny światowej. Zachowały się dwie macewy, w tym jedna stojąca.

Synagoga została zniszczona w czasie wojny. Dawny dom rabina przy Rynku i dawna mykwa przy ul. Podwal 13 obecnie pełnią funkcje mieszkalne.

Macewy na cmentarzu żydowskim w Biskupicach
Macewy na cmentarzu żydowskim w Biskupicach

LiteraturaBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

  • Amtliches Gemeinde – und Dorfverzeichnis für das Generalgouvernement auf Grund Der Summarischen Bevölkerungsbestandsaufnahme am 1. März 1943, Herausgegeben vom Statistischen Amt des Generalgouvernements, Burgverlag Krakau 1943.
  • Biskupice, Leksykon Lublin, http://teatrnn.pl/leksykon/artykuly/biskupice/, [dostęp: 21.02.2018’]. 
  • Biskupice, [w:] The Yad Vashem Encyclopedia of the Ghettos During the Holocaust, G. Miron, S. Shulhani [red.], tom I, A–M, Jerusalem 2009.
  • Kubiszyn M., Śladami Żydów. Lubelszczyzna, Lublin 2012.
  • Silberklang D., Gates of Tears. The Holocaust in the Lublin District, Jerusalem 2013.
  • White J.R., Piaski Luterskie, [w:] The United States Holocaust Memorial Museum Encyclopedia of Camps and Ghettos, 1933–1945, G.P. Megargee, M. Dean [red.], t. II, cz. A, Bloomington–Indianapolis 2012.

*Autorzy treści zamieszczonych na stronie dołożyli wszelkich starań, aby dotrzeć do aktualnego stanu badań nad przebiegiem akcji „Reinhardt” w danej miejscowości oraz informacji o inicjatywach upamiętniających lokalną społeczność żydowską. Prosimy o kontakt wszystkie osoby, które mogą przyczynić się do aktualizacji tych treści. Kontakt: [email protected]