"Śladami Singera: Warsztaty. Spotkania. Sztuka" to interdyscyplinarny projekt edukacji kulturalnej i artystycznej realizowany w wybranych miasteczek Lubelszczyzny. Inspiracją dla powstania idei projektu jest twórczość noblisty Izaaka Baszewisa Singera, osadzona w wielokulturowej scenerii miasteczek regionu.

"Śladami Singera: Warsztaty. Spotkania. Sztuka" to interdyscyplinarny projekt edukacji kulturalnej i artystycznej realizowany w wybranych miasteczek Lubelszczyzny. Inspiracją dla powstania idei projektu jest twórczość noblisty Izaaka Baszewisa Singera, osadzona w wielokulturowej scenerii miasteczek regionu.

Teatr NN

BIŁGORAJ

Najstarszy dokument miasta to akt lokacyjny, który zachował się w kopii wpisanej do Metryki Koronnej, przechowywanej w Archiwum Głównym Akt Dawnych w Warszawie. Biłgoraj został założony jako nowe miasto na tzw. surowym korzeniu. Plan miasta z 1849 roku pozwala uchwycić charakter jego układu przestrzennego. W tym czasie Biłgoraj był miejską aglomeracją z rynkiem, jurydyką plebańską, Przedmieściem Tarnogrodzkim, Przedmieściem Lubelskim, Przedmieściem Zamojskim. Zabudowa Biłgoraja była jednokondygnacyjna, materiałem budowlanym było drewno. Jedyne obiekty, jakie wyrastały ponad poziom parterowych domów w XVIII wieku, to drewniana cerkiew unicka oraz drewniany kościół parafialny.

Z chwilą nadania przywileju lokacyjnego Biłgoraj zyskał prawo do trzech jarmarków, a w następnych latach do ośmiu (1693). Dzięki usytuowaniu przy drodze handlowej z Lublina do Przemyśla i pomiędzy Krzeszowem a Szczebrzeszynem miał dobre warunki rozwoju. Handel Biłgoraja rozwijał się dzięki cotygodniowym targom oraz przez jarmarki, które odbywały się cztery razy w roku.

Od XVIII wieku zamieszkiwała tutaj ludność polska i żydowska. Dla przykładu w roku 1827 ludność narodowości żydowskiej stanowiła już 33% ogólnego stanu mieszkańców miasta Biłgoraja. W roku 1860 wskaźnik ten wynosił 49 %, a według spisu ludności z 1921 r. Żydzi stanowili 66% ludności miasta.  Czytaj więcej o historii miasta

 Biłgoraj Rynek

 Biłgoraj - sztetl

Żydzi w Biłgoraju na przełomie XIX i XX wieku 

 

Singer w BiłgorajuBezpośredni odnośnik do tego akapitu

 

W 1917 roku Batszeba udała się do Biłgoraja, do domu dziadków – Chany Zylberman i Jakuba Mordechaja Zylbermana, który już wówczas nie żył. Decyzja o przeprowadzce została podjęta w obliczu głodu, jaki zapanował w stolicy. Dziesięciotysięczne miasteczko na Lubelszczyźnie było zamieszkane przez około trzy i pół tysiąca Żydów. W biłgorajskim okresie swojego życia, przyszły pisarz, nasłuchał się ludowych powieści i przesądów o demonach i cudach. Miasto to stało się prototypem żydowskiego sztetla. Był to świat nieskażony przez cywilizację, bez kanalizacji i elektryczności. Spotkać tu można było bardzo pobożnych Żydów w chałatach, którzy modlili się trzy razy dziennie zgodnie z codziennym rytuałem ich religii.
W latach 1918–1920 zaczął pisać wiersze i opowiadania po hebrajsku. Podjął pracę jako nauczyciel. W Biłgoraju pozostał do początku lat dwudziestych. 

 

Śladami opowieści Singera 

Z Izaakiem Baszewisem Singerem po Ziemi Biłgorajskiej 

Tam już nie ma nic z Singera. W poszukiwaniu nieistniejącego Biłgoraja…  

Singer musi poczekać - reportaż...

 

 

BIŁGORAJ W TWÓRCZOŚCI SINGERA  

 Starzec

Jest to, podzielone na dwie części, opowiadanie o fascynujących losach Żyda reb Mosze Bera. Poznajemy go, kiedy ma dziewięćdziesiąt lat i żyje w nędzy. Mieszka na ulicy Krochmalnej w Warszawie wraz z sześćdziesięcioletnim synem Chaimem Sachar. W momencie zajęcia przez Niemców Warszawy jego syn musiał zamknąć sklep – jedyne źródło utrzymania. Mężczyźni, aby móc przeżyć, zmuszeni byli do sprzedania mebli, a i tak mogli pozwolić sobie tylko na zmarznięte kartofle i spleśniały groch. Czytaj dalej...

 

Gasnące światełka

Gasnące światełka to kolejna opowieść starego reb Berysza. Nie pierwszy raz zaskakuje czytelnika swoją mądrością i umiejętnością opowiadania. Mówi o rzeczach, których sam był naocznym świadkiem. Nawet w święto Chanuki, kiedy dzieci zwykle pozostają w domu, nie brak mu słuchaczy. Tym razem przytacza historię, która bardzo dawno temu wydarzyła się w Biłgoraju. Czytaj dalej......

 

 Dziedzic

Dziedzic to jedna z opowieści Isaaca Bashavisa Singera z cyklu opowiadań „Moc światła: osiem opowieści chanukowych”. Chanuka to jedno z najradośniejszych świąt żydowskich. W czasie jego trwania ludzie mają obowiązek się weselić. Zapala się wtedy osiem chanukowych świec, a ludzie wyczekują na cuda. Właśnie te światełka mają moc, która może zdziałać niesłychane rzeczy. Czytaj dalej......

 

IKONOGRAFIA 

Archiwalne zdjęcia Biłgoraja