Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Trybunał Koronny

Budynek dawnego Trybunału Koronnego znajduje się na Rynku Starego Miasta w Lublinie. Pierwotnie pełnił funkcję ratusza. Pierwszy drewniany ratusz, wybudowany w XIV wieku spłonął podczas pożaru Lublina w 1389 roku. Kolejny budynek był już murowany, wzniesiony w stylu gotyckim. Przebudowa w pierwszej połowie XVI wieku oraz kolejna po pożarze miasta w 1575 roku nadała mu renesansowy wygląd

Trybunał Koronny
Dawny Trybunał Koronny w Lublinie, lata 20. XX w. Fotografia nieznanego autora.

Historia Trybunału

 

Od 1578 roku, decyzją króla Stefana Batorego, budynek pełnił funkcję Trybunału Koronnego. Trybunał był sądem złożonym z deputatów szlacheckich, wybieranych na sejmikach wojewódzkich. Na siedzibę sądów trybunalskich wyznaczono Piotrków i Lublin. W Piotrkowie rozpatrywano sprawy z terenu Wielkopolski i Mazowsza, natomiast w Lublinie zajmowano się sprawami z Małopolski, z województwa lubelskiego, sandomierskiego, krakowskiego, ruskiego, podolskiego, podlaskiego, wołyńskiego i bełskiego, później także z kijowskiego, bracławskiego i czernichowskiego.

 

Trybunał Koronny
Trybunał Koronny

 

 

Prestiż

 

Ustanowienie siedziby Trybunału w Lublinie wpłynęło na wzrost rozwoju miasta, do którego zaczęli przyjeżdżać nie tylko przedstawiciele stanu szlacheckiego, ale i kupcy z odległych regionów i krajów. Miasto powiększyło swoją zabudowę. W bezpośrednim sąsiedztwie Starego Miasta powstawały pałace magnatów i dwory, a także liczne zajazdy, szynki i gospody. Negatywną stroną działalności Trybunału był przymusowy kwaterunek dla deputatów oraz wyrugowanie władz miejskich z ratusza na czas odbywanych sądów szlacheckich. Ostatecznie zakupiono dla władz miejskich kamienicę na ulicy Archidiakońskiej, zwaną odtąd małym ratuszem.

 

 

 

Diabelski sąd

 

Trybunał nie zawsze cieszył się dobrą opinią. Choć powstał jako idealistyczne wyobrażenie sądu obywatelskiego, okazał się być sądem stronniczym i podatnym na korupcję. Nic dziwnego, że na temat działalności Trybunału zaczęły powstawać anegdoty, które z czasem przerodziły się w legendy. Najsłynniejszą z nich była legenda o sądzie diabelskim i czarciej łapie.

 

 

 

Przebudowa

 

W latach 80. XVII wieku miała miejsce kolejna, tym razem barokowa przebudowa Trybunału. Budynek został podwyższony o drugie piętro, przebudowano także jego wieżę. Barokowy wygląd obiektu można zobaczyć na obrazie "Pożar miasta Lublina" w kościele oo. dominikanów. Pod koniec XVIII wieku, Trybunał został ponownie przebudowany, w stylu klasycystycznym, według projektu Dominika Merliniego, nadwornego architekta królewskiego. Budynek otrzymał wtedy swoją obecną formę. Pod koniec XVIII wieku, Trybunał został ponownie przebudowany, w stylu klasycystycznym, według projektu Dominika Merliniego, nadwornego architekta królewskiego. Budynek otrzymał wtedy swoją obecną formę.