Nowa, oświeceniowa z ducha polityka państwa z lat 80. XVIII wieku w sprawach miejskich przyczyniła się do wzrostu aktywności samego mieszczaństwa. Za czasów Sejmu Wielkiego osiągnęła swą kulminację, przełamując ostatecznie tradycyjny partykularyzm władz i społeczności miejskich. Myśl uzdrowienia gospodarki i stosunków komunalnych poprzez tworzenie lokalnych komisji szlacheckich już od 1764 roku znajdowała coraz liczniejszych zwolenników w oświeconych kręgach. Dopiero jednak po I rozbiorze nowa tendencja utrwaliła się, zyskując mocne wsparcie Rady Nieustającej.