Kształtująca się w II połowie XIX stulecia świadomość narodowa i klasowa coraz szerszych kręgów społeczeństwa polskiego zrodziła zapotrzebowanie na istnienie formacji politycznych różnego pokroju. Zwłaszcza w ostatnich latach XIX wieku i w okresie przed I wojną światową nastąpiła istna eksplozja życia politycznego. Wówczas właśnie ukształtowały się główne nurty ideologiczne, które od samego początku rywalizowały między sobą o wpływ na społeczeństwo oraz prowadziły zawziętą dyskusję na temat sposobu walki o niepodległość i prawa obywatelskie.