Chleb był i ciągle jest podstawowym pożywieniem, który spożywamy każdego dnia. Kult chleba w kulturze ludowej nie wynika jedynie z pragmatycznych zadań, jakie spełnia, zostaje mu przypisana symbolika niemal sakralna. Jest wytworem ciężkiej pracy chłopa na roli, od ziarenka do bochenka jest procesem, który urasta do symbolicznej rangi powstawania i rozwoju życia. Chleb utożsamia najważniejsze wartości egzystencjalne - dostatek, płodność kobiet i zwierząt, dobre plony, spokojne i bezpieczne życie.
Artykuły ze słowem kluczowym "obyczaje"
Przed przyjęciem chrześcijaństwa plemiona słowiańskie zamieszkujące teren dzisiejszej Polski wytworzyły własne kalendarze obrzędowe – rok podzielony był na okresy, których wyznacznikami były rozmaite święta. Obrzędowość stanowiła m.in. wyraz uzewnętrznienia dążeń człowieka do poznania i podporządkowania sobie tajemnych i groźnych mocy tkwiących w otaczającej go rzeczywistości przyrodniczej. Realizacja tych dążeń znajdowała odzwierciedlenie w różnych czynnościach i praktykach magicznych; stanowiły one formę obrzędu o specyfice magicznej. W polskiej kulturze ludowej do tej pory znajdujemy reliktowe formy starosłowiańskiej obrzędowości magicznej. W skład naszej kultury wchodzą również obrzędy chrześcijańskie o charakterze magiczno-religijnym oraz obrzędy świeckie.
Nazwa miesiąca pochodzi prawdopodobnie od słowa gruda, gdyż w tym czasie zwykle zalegają już grudy śniegu. Grudzień w cyklu kalendarzowym zamyka pewien okres i otwiera nowy – to czas obchodzenia podwójnych narodzin – najpierw Jezusa, a następnie Nowego Roku. Okres świąt Bożego Narodzenia jest bardzo bogaty w symbolikę, wierzenia, zwyczaje i obrzędy. To czas magiczny, święty, z którym łączy się bezpośrednio czas przesilenia zimowego – co było bardzo ważne dla dawnych Słowian, którzy przed chrystianizacją obchodzili w tym czasie własne, trwające nawet do dwóch tygodni święta.
Wrzesień zwiastował zakończenie prac polowych i okresu letniego. Najważniejszymi wydarzeniami w życiu wsi w tym czasie były wykopki oraz jesienne siewy zbóż. To również czas odlotów ptaków i prognozowania pogody na nachodzący okres.
>>> czytaj więcej o obrzędowości dorocznej na Lubelszczyźnie
>>> czytaj więcej o obrzędowości dorocznej na Lubelszczyźnie
Na Lubelszczyźnie popularnym zwyczajem było kolędowanie wielkanocne. W wielu wsiach wczesnym rankiem gromadki małych chłopców chodziły po tzw. dyngusie, lejokach lub lejusie i wygłaszały oracje, będące zlepkiem najrozmaitszych pieśni wielkopostnych lub zabawnych wierszyków, przymawiając się o dary. Repertuar tekstów na Lubelszczyźnie jest dość różnorodny. Tworzą go przede wszystkim pieśni dyngusowe (wykonywane głównie przez chłopców, pieśni posiadały schrystianizowane treści). Druga grupa to pieśni gaikowe (wykonywane przez dziewczęta, o charakterze bardziej świeckim – na powitanie wiosny). Zwyczaj chodzenia z gaikiem ma tradycję jeszcze przedchrześcijańską. Była to mała sosenka świerk lub inne drzewo (gałąź) iglaste przystrojone kolorowymi wstążkami i kwiatami. Dawniej na jej wierzchołku przywiązywano lalkę, która miała oznaczać wiosnę. Był to symbol nadchodzącej wiosny.
>>> czytaj więcej o obrzędowości dorocznej na Lubelszczyźnie
Miesiąc wziął swą nazwę od kwitnących w tym czasie lip. Głównym wydarzeniem związanym z lipcem były rozpoczynające się żniwa i związane z nimi tradycje i obrzędy.
>>> czytaj więcej o obrzędowości dorocznej na Lubelszczyźnie