Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Julia Hartwig (1921–2017)

Julia Hartwig – jedna z najbardziej uznanych współczesnych polskich poetek, także pisarka, eseistka, tłumaczka z języka francuskiego i angielskiego, autorka wstępów do albumów Edwarda Hartwiga.

Julia Hartwig urodziła się 14 sierpnia 1921 roku w Lublinie. Tutaj ukończyła szkołę podstawową i średnią, w 1939 roku zdała egzamin maturalny. W Lublinie, na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, rozpoczęła studia, następnie przeniosła się do Warszawy. Wielokrotnie przebywała za granicą, gdzie kontynuowała pracę literacką, pisząc własne utwory poetyckie, a także pracując nad przekładami, między innymi z literatury francuskiej.

Poetka ma w dorobku ponad 25 tomów wierszy, jest także autorką szkiców, felietonów, poematów prozą, monografii pisarzy i poetów, z których za najważniejszą uważa się monografię poświęconą Apollinaire'owi.

Julia Hartwig
Julia Hartwig w Lublinie, w 2006 roku, fot. Joanna Zętar

Spis treści

[RozwińZwiń]

Debiut na łamach czasopisma „W Słońce”Bezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Julia Hartwig debiutowała w Lublinie, na łamach międzyszkolnego czasopisma „W Słońce”. W tym czasie miała okazję poznać przedstawicieli środowiska pisarzy tworzących w Lublinie w okresie dwudziestolecia międzywojennego, między innymi Józefa CzechowiczaJózefa Łobodowskiego i Jerzego Pleśniarowicza. Okres międzywojenny w twórczości Julii Hartwig opisuje Zygmunt Mikulski w tekście Hartwiżanka.

FotografiaBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Julia Hartwig wychowała się w domu zdominowanym przez fotografię – pasję i pracę zawodową ojca Ludwika, i brata Edwarda. Zresztą, za sprawą rodzinnego zakładu fotograficznego pierwsze próby poetyckie poetki zostały zrecenzowane przez Józefa Czechowicza. Z fotografią jest związana artystyczna współpraca poetki z bratem Edwardem.

Owocem tej współpracy są albumy fotograficzne Edwarda Hartwiga, do których teksty wprowadzające pisała Julia Hartwig. Jednym z takich albumów jest album Lublin i okolice. Wspomnienie, do którego wstęp został przez poetkę zatytułowany Lublin niezapomniany.

RodzinaBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Rodzina Hartwigów w Ogrodzie Saskim w Lublinie
Rodzina Hartwigów w Ogrodzie Saskim w Lublinie (Autor: nieznany)

W rodzinnych wspomnieniach poetki pojawia się nie tylko brat Edward, ale właściwie cała rodzina – brat Walenty, siostry Helena i Zofia, ojciec Ludwik, a także przedwcześnie zmarła matka, Maria. Członkowie rodziny są bohaterami wierszy Julii Hartwig, między innymi: Elegia lubelskaNiepotrzebne skreślićPrzywoływanie.

Rodzinie i historii rodziny Hartwigów poetka poświęciła esej Radość z Zaułka, opublikowany w wydawnictwie Zaułek Hartwigów. Książka wydana została w 2006 roku. Oprócz wspomnianego eseju zawiera lubelskie utwory poetki, fragmenty rozmowy z bratem Edwardem i fragmenty wspomnień.

LublinBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Lublin
Lublin (Autor: Hartwig, Edward (1909-2003))

Miasto rodzinne Julia Hartwig wspomina z dużym sentymentem:

Lublin to miejsce, które doprowadza do rodzinnych okolic, do mojej ulicy, do mojej kamienicy. Tu wracam zawsze z wielkim sentymentem [...]. Trudno, żeby człowiek wrażliwy, który mieszka w Lublinie, nie wyczuł tego, czym jest to miasto. Jakim oddycha szczególnym oddechem, połączonych jak gdyby różnych płuc, różnego pochodzenia, różnych języków.

W Lublinie jest wiele miejsc związanych z rodziną Hartwigów. Są to między innymi miejsca usytuowania zakładów fotograficznych Ludwika i Edwarda Hartwigów: ulica Peowiaków, ulica Kapucyńska, Krakowskie Przedmieście. Na mapie Lublina jest też wiele miejsc bezpośrednio związanych z osobą Julii Hartwig – dom, w którym się urodziła, przy ulicy Staszica, gmach dawnego Gimnazjum im. Unii Lubelskiej.

Wizyty w LublinieBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Julia Hartwig i Tomasz Pietrasiewicz podczas przejazdu trolejbusem Ziutek po Lublinie
Julia Hartwig i Tomasz Pietrasiewicz podczas przejazdu trolejbusem Ziutek po Lublinie (Autor: Fedorowicz, Marcin)

Poetka po przeniesieniu się do Warszawy wielokrotnie powracała do Lublina, między innymi w 2004, 2006, 2011, 2012 i 2014 roku na zaproszenie Ośrodka „Brama Grodzka – Teatr NN”. W 2004 roku wraz z najbliższą rodziną otworzyła Zaułek Hartwigów. Natomiast w 2006 roku przyjechała z okazji wydania książki Zaułek Hartwigów. Przy tej okazji odbył się wyjątkowy spacer lubelskimi śladami Julii Hartwig. Wizyta poetki w 2009 roku w mieście rodzinnym była połączona z nadaniem jej Honorowego Obywatelstwa Miasta Lublina oraz przyznaniem nagrody Kamień.

Nagroda KamieńBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

W 2009 roku podczas II edycji Festiwalu „Miasto Poezji” organizowanego przez Ośrodek „Brama Grodzka – Teatr NN” Julia Hartwig została uhonorowana nagrodą Kamień. Nagroda jest przyznawana za wybitny dorobek poetycki. W swej nazwie nawiązuje do tytułu debiutanckiego tomu Józefa Czechowicza, który ukazał się drukiem w 1927 roku w Lublinie.

Archiwum Julii Hartwig i Artura MiędzyrzeckiegoBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

W marcu 2018 roku decyzją córki Julii Hartwig, malarki Danielle Lehtinen, do Pracowni Ikonografii Ośrodka „Brama Grodzka – Teatr NN” trafiła część archiwum Julii Hartwig i Artura Międzyrzeckiego. Na przekazany przez Danielle Lehtinen zasób składają się materiały związane z lubelskim okresem życia Julii Hartwig. Są pośród nich: fotografie rodzinne, pojedyncze i w albumach, dokumenty (m.in. świadectwa szkolne) oraz korespondencja. Archiwum pozostaje własnością Danielle Lehtinen, jedynej córki i spadkobierczyni Julii Hartwig i Artura Międzyrzeckiego. Materiał po zabezpieczeniu, zeskanowaniu i zarchiwizowaniu jest przechowywany w Ośrodku „Brama Grodzka – Teatr NN” w depozycie na czas nieokreślony

Setna rocznica urodzin Julii HartwigBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

W 2021 roku z okazji setnej rocznicy urodzin Julii Hartwig Ośrodek „Brama Grodzka – Teatr NN” we współpracy z Miastem Lublin, instytucjami i osobami prywatnymi zorganizował szereg działań mających na celu uczczenie poetki oraz przypomnienie jej związków z Lublinem. W ramach działań jublieuszowych w dniu 14 sierpnia odbył się uroczysty spacer po Lublinie śladami Poetki; zorganizowano wystawy: Hartwig: Miasto niezapomniane, Lublin Julii Hartwig oraz Julia Hartwig. Przestrzenie literatury. Ponadto zrealizowano wydarzenie poetycko-muzyczne Rozmowy wierszy, słuchowisko radiowe Schodzimy się i rozchodzimy, a także spotkania, rozmowy i audycje internetowe poświęcone życiu i twórczości Julii Hartwig, m.in. z udziałem badaczy zajmujących się twórczością Julii Hartwig. Ośrodek przygotował też jublieuszowe wydawnictwa oraz przeprowadził szereg działań w przestrzeni miasta.

Powiązane artykuły

Powiązane osoby

Zdjęcia

Wideo

Audio

Historie mówione

Inne materiały

Słowa kluczowe