Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Kalendarium – kultura Lublina i Lubelszczyzny

Uporządkowane chronologicznie najważniejsze wydarzenia kulturalne w Lublinie.

Spis treści

[RozwińZwiń]

XII w.Bezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

 

XV w.Bezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści


15.08.1418 - Ukończenie zespołu bizantyjsko - ruskich malowideł ściennych we wnętrzu gotyckiego kościoła w Lublinie. Malowidła w kaplicy św. Trójcy zostały wykonane z inicjatywy króla Władysława Jagiełły przez trzech malarzy ruskich pod kierunkiem głównego wykonawcy Andrzeja.



W wzniesionym w latach 1412 - 1426 kościele brygidek (ul. Narutowicza 8) jako wotum po zwycięstwie pod Grunwaldem wykonano polichromię, przedstawiającą tryumfalny wjazd Władysława Jagiełły (albo Kazimierza Jagiellończyka) na czele pocztu zbrojnych rycerzy po odniesionym zwycięstwie.



1473 - 1476 - Na Zamku Lubelskim jako wychowawca synów Kazimierza Jagiellończyka przebywał Jan Długosz, autor ,,Dziejów Polskich”.



ok. 1465 - urodził się w Lublinie Biernat z Lublina (zmarł po roku 1529) i tutaj uczęszczał do szkoły parafialnej.

XVI w.Bezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści


1 poł. XVI w. - Powstaje Tabulatura Jana z Lublina (Jana Lubelczyka) – cenny dokument kultury muzycznej I połowy XVI wieku. Składa się na nią ponad 300 utworów muzycznych: zbiór pieśni i tańców w instrumentacji organowej, kościelnych i świeckich, które są różnorodnego pochodzenia: polskiego, francuskiego, włoskiego czy hiszpańskiego. Tabulaturę otwierają i zamykają teksty o charakterze teoretycznych traktatów muzycznych. Zbiór ten jest jednym z największych tego typu zbiorów w Europie.

1531 - Mikołaj Rej z Nagłowic (1505 – 1569) po zawarciu ślubu z Zofią Koscianówną osiedlił się na Lubelszczyźnie. Brał udział w sejmie w 1569 r. Ślady - jego związku z Lubelszczyzną - odnajdujemy m. in. w „Zwierzyńcu”.

1544 - Początek ekslibrisu lubelskiego otwiera superekslibris kolegiaty Św. Michała w Lublinie, stojącej kiedyś przy ul. Grodzkiej na Starym Mieście. Na znaku tym znajduje się herb miasta otoczony napisem: Ecclesiae parochialis Lublinensis 1544.

1547 - Przybyli z Pragi Izaak syn Chaima i Józef Jakar zakładają pierwszą drukarnię hebrajską w Lublinie przy ul. Szerokiej. W 1559 roku ówcześni właściciele drukarni - Chaim syn Izaaka i Anna Jakar – otrzymują od Zygmunta Augusta przywilej na wyłączny druk i sprzedaż ksiąg hebrajskich w Królestwie Polskim.

Na pamiątkę zawarcia Unii Polski i Litwy w 1569 roku zostaje wystawiony pomnik. Obelisk ten uległ jednak zniszczeniu na początku XIX wieku. Z prośbą o „wznowienie” pomnika Unii zwrócił się Stanisław Staszic w 1823 roku. Uroczyste odsłonięcie nowego pomnika odbyło się 26 sierpnia 1826 roku.

1572 - W kościele Dominikanów zostały wystawione nagrobki Mikołaja i Piotra Firlejów. Są one przykładem rzeźby późnorenesansowej i wiązane z warsztatem pozalubelskim, Jana Marii Padovano.

1574 - W Lublinie zamieszkał na stale Sebastian Fabian Klonowic (1545- 1620). Poznał doskonale miasto i stosunki w nim panujące, o czym niejednokrotnie pisał. Motywy lubelskie znaleźć można w: „Philtronie”, w poemacie ,,Roxolania”, w wierszowanej satyrze „Worek Judaszów” oraz w poemacie „Flis.

1574 – Na ten rok datowana jest polichromia panoramy piętnastowiecznego gotyckiego Lublina w 'kamienicy Lubomelskich' przy Rynku nr 8.

ok. 1580 - Na ten czas datowana jest renesansowa polichromia, zdobiąca sklepienie i ścianę dawnej winiarni w staromiejskiej kamienicy, należącej wówczas do szlachecko-mieszczańskiej rodziny Lubomelskich. Nad całością kompozycji figuralnych góruje przedstawienie Fortuny. Tematem przewodnim polichromii są treści miłosno-erotyczne. Malowidłom towarzyszą cytaty m. in. z Horacego, Wergiliusza czy Katona.

22.08.1584 - Zmarł na atak apopleksji jeden z najwybitniejszych polskich poetów,  Jan Kochanowski (ur. w 1530 r.). Katastrofa nastąpiła w czasie audiencji u króla Stefana Batorego w trybunale lubelskim (niektórzy biografowie wysuwają hipotezę, że było to na zamku lubelskim). Jan Kochanowski brał udział w uroczystości podpisania Unii Polsko-Litewskiej w 1569 r. Echa tego wydarzenia odnajdziemy w utworze pt. „Proporzec albo hołd pruski”.

1594W sprawozdaniach zakonu jezuitów po raz pierwszy odnotowano działalność teatru Kolegium Jezuickiego (który mieścił się w gmachu przy ulicy Jezuickiej).

 

XVII w.Bezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści


1618 - W Kolonii zostaje wydany VI tom wielkiego dzieła Georga Brauna pt. „Theatrum praecipuarum totius mundi urbiurti”, tj. „Przedstawienie wyróżniających się miast całego świata”, w którym zamieszczono miedzioryt rylca Abrahama Hogenberga ukazujący Lublin.

1629 - Zmarł w Czernięcinie pod Zamościem Szymon Szymonowic (ur. 1558), sławny poeta, współorganizator Akademii Zamojskiej, a następnie jej profesor.

1654 - 1655Tomasz Muszyński, malarz królewski, ozdabia malowidłem w technice al fresco kopułę kaplicy św. Krzyża w Bazylice Dominikanów w Lublinie. Fresk przedstawia Sąd Ostateczny.
 

XVIII w.Bezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści


Anonimowy malarz cechowy maluje „Pożar Lublina w 1719 r.” Wielokrotnie reprodukowany obraz utrwalił się w zbiorowej pamięci jako swoista ikona miasta. Panorama ta znajduje się obecnie w kościele Dominikanów.

1756 - 1757 – Józef Majer, nadworny malarz Augusta III, ozdabia iluzjonistycznymi freskami wnętrze kościoła Jezuitów, dzisiejszej Archikatedry Lubelskiej.

1757 (ur.) - 1841 (zm) Julian Ursyn Niemcewicz, pisarz i historyk niemal przez całe życie związany był z dworem Czartoryskich w Puławach. O Lubelszczyźnie z końca XVIII i początku XIX wieku mówi w „Pamiętnikach czasów moich”. W innym dziele pt. „Podróże historyczne po ziemiach Polski” przekazuje wiele cennych wiadomości o Lublinie z okresu Księstwa Warszawskiego i Królestwa Kongresowego.

2 poł. XVIII w. - W tym czasie spod dłuta znanego rzeźbiarza Sebastiana Zeisla wychodzą rzeźby do kościoła Dominikanów w Lublinie.

1765 - W tym roku wielki poeta Ignacy Krasicki (1735-1801) sprawował urząd prezesa Trybunału Koronnego w Lublinie. Lubelszczyznę wspomina w następujących utworach: „Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki”, „Pan Podstoli”, w bajce „Pieniacz”, satyrach „Wzietość” i „Klatki”. Jest ponadto autorem „Opisania podróży z Warszawy do Biłgoraja”, gdzie daje wiele ciekawostek o obyczajach ludowych w Biłgorajskiem, o przemyśle i jarmarkach w Łęcznej.

1771 (ur.) - 1856 (zm.)Kajetan Koźmian urodził się w Gałęzowie na Lubelszczyźnie. Jest autorem „Ody w dzień uroczystości zawieszenia orłów francuskich w Lublinie”.

1772 – Kasata zakonu Jezuitów, koniec działalności teatru Kolegium.

1774 - Z tego roku pochodzi miedzioryt Jana Maszewskiego przedstawiający widok Lublina.

Szymon Czechowicz, wzięty malarz religijny, pracuje dla kościoła seminaryjnego pw. Przemienienia Pańskiego, który powstał w latach 1714 – 1730. W ołtarzu głównym umieszczony jest obraz Przemienienia Pańskiego jego autorstwa.

1782 - Książę Adam Czartoryski wraz ze swą żoną Izabellą stali się właścicielami Puław, dokąd się niebawem przenieśli z Warszawy na stały pobyt. Puławy stały się odtąd przez szereg lat drugim obok Warszawy ośrodkiem życia kulturalnego i literackiego. Przebywali tu na za proszenie mecenasów Czartoryskich najwybitniejsi uczeni, pisarze i poeci Oświecenia.

1783 – Aktorzy Teatru Narodowego Wojciecha Bogusławskiego zakładają w Lublinie Kompanię Aktorów Narodowych.

1784 – Rozpoczyna działalność tzw. „Komedialnia na Korcach” (obecnie ul. Królewska) – teatr założony przez spółkę warszawskich aktorów.

 

XIX w.Bezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

 

1803 – Budynek „Komedialni na Korcach” płonie w wielkim pożarze Starego Miasta i okolic.

1803 - 1822 – Z braku stałej sceny wędrowne zespoły teatralne występują w pałacu Parysów przy placu bernardyńskim, w domu Wrońskich przy ulicy Żmigród oraz w pałacu Potockich przy ulicy Zielonej.

1807 (ur.) — 1872 (zm.) — Przy ul. Grodzkiej (obecnie nr 7) w Lublinie urodził się Wincenty Pol.

1807 - Urodził się Ignacy Urbański. Do Lublina przyjeżdża w 1840 roku, gdzie naucza rysunku i maluje dla dworów podlubelskich i kościołów. Jego syn, Józef – najbardziej ceniony malarz drugiej połowy stulecia – współpracował m. in. przy odnawianiu polichromii w katedrze lubelskiej.

1810 - W Lublinie wydrukowany został poemat Wincentego Kamieńskiego pt. „Przypadki lubelskie poema oryginalne, wierszem takim jako w ,,Monachomachii” ułożone w dziewięciu pieśniach". Utwór jest satyrą na Trybunał Lubelski.

1812 (ur.) - 1887 (zm.) - Józef Ignacy Kraszewski czynił Lublin tłem i miejscem akcji w swoich powieściach historycznych.

1814 - Z tego roku pochodzi akwaforta Leona Urmowskiego przedstawiająca widok Bramy Krakowskiej z perspektywy Krakowskiego Przedmieścia. Widok Urmowskiego został spopularyzowany dzięki „Przewodnikowi dla podróżujących w Polsce” I.W. Krasińskiego (1820, 1821).

1822 – Budowniczy miejski Łukasz Rodakiewicz wznosi na rogu ulic Dominikańskiej i Jezuickiej budynek prywatnego teatru, zwanego Zimowym.

Philip Dombeck maluje widok panoramiczny miasta Lublina, któremu nadaje tytuł „Wjazd gen. Zajączka do Lublina w 1826 r.”.

26.08.1926 - uroczyste odsłonięcie pomnika upamiętniającegozawarcie Unii Polsko-Litewskiej w 1569 roku. Obelisk - „wznowiony” z inicjatywy Stanisława Staszica - wypełnił lukę po wystawionym - na cześć tego wydarzenia za czasów panowania Zygmunta Augusta - pomniku, który na początku wieku XIX uległ zniszczeniu.

10.07.1835 - W kamienicy przy lubelskim staromiejskim Rynku (obecnie Rynek 17) przychodzi na świat Henryk Wieniawski – genialny kompozytor i jeden z najwybitniejszych skrzypków-wirtuozów drugiej połowy XIX wieku. Ojciec, Tadeusz - magister filozofii, chirurgii i medycyny, pochodzenia żydowskiego w 1828 roku przyjął chrzest. Brat matki Reginy z domu Wolff, pierwszej nauczycielki muzyki Henryka – Edward Wolff – był wybitnym pianistą i kompozytorem, profesorem Konserwatorium Paryskiego. Bracia Henryka Wieniawskiego również byli utalentowani: Tadeusz (brat przyrodni) najstarszy z braci był wziętym lekarzem w ordynacji Zamoyskich w Szczebrzeszynie, Julian — powieściopisarzem i dramaturgiem, Józef - pianistą, kompozytorem, pedagogiem i działaczem muzycznym a Aleksander śpiewakiem.

1845 - 1846 - W Warszawie ukazał się „Fiołek”, noworocznik lubelski poświęcony literaturze i poezji, a wydawany przez Zofię z Wrońskich Scisłowską (1812-1873).

1845 (ur.) - 1912 (zm.) - W Hrubieszowie urodził się Bolesław Prus. Niemal co roku miesiące wakacyjne spędzał w Nałęczowie, gdzie m. in. napisał ,,Placówkę”.

1846 (ur.)-1916 (zm.) — W Woli Okrzeiskiej w pow. łukowskim urodził się Henryk Sienkiewicz. Na stałe przebywał poza Lubelszczyzną, ale niejednokrotnie odwiedzał Lublin i Nałęczów.

1849 (ur.) - 1898 (zm.) - Klemens Junosza Szaniawski urodził się w Lublinie (tutaj też został pochowany). Jest autorem popularnych powieści społeczno-obyczajowych z życia szlachty i Żydów.

1852 - 1853 – w tych latach Wojciech Gerson dwukrotnie zwiedzał Lubelszczyznę. Podczas tych podróży wykonał szereg rysunków i akwarel m. in. ruin szpitala św. Duskiego, bramy św. Duskiej czy domu mansjonarskiego.

1857 - 1860 - Dzięki staraniom Adama Lerue wydano w Warszawie Album Lubelski.

1863 - K. Stronczyński sygnalizuje istnienie malowideł w kaplicy św. Trójcy w Lublinie.
 
1864 (ur.) - 1925 (zm.) — Od roku 1891 datują się związki Stefana Żeromskiego z Lubelszczyzną. W tym bowiem roku przyjechał do Nałęczowa, gdzie objął posadę guwernera. Tutaj poznał swą przyszłą żonę Oktawie Rodkiewiczową, tutaj też zaczął intensywnie pracować, kształtować swoje poglądy i zainteresowania, doskonalić warsztat pisarski.

1865 - W Puławach urodził się Władysław Barwicki, malarz, rzeźbiarz, poeta. Uczeń Wojciecha Gersona piórkiem i pędzlem rejestrował lubelską zabytkową architekturę, pomniki i legendy.

1865 (ur.) - 1943 (zm.) - W Lublinie urodziła się Franciszka Arnsztajnowa, znana poetka i działaczka kulturalna. Z jej bogatej twórczości na uwagę zasługuje zbiorek poświęcony Lublinowi a przygotowany razem z Józefem Czechowiczcm pt. ,,Stare kamienie”. Zginęła w okresie okupacji hitlerowskiej.
 
1869 - Jan Matejko kończy pracę nad obrazem „Unia Lubelska”, który namalował na 300-lecie tego wydarzenia. Obraz, wystawiony w 1870 roku w Paryżu, przyniósł J. Matejce odznaczenie krzyżem Legii Honorowej.

1870 - 1882 – W ogrodzie „Tivoli” przy Krakowskim Przedmieściu funkcjonuje drewniany teatr letni Pawła Ratajewicza.

1871 (ur.) -1937 (zm.) - Tadeusz Galecki ps. Andrzej Strug urodził się w Lublinie.

1877 - Otwarcie pierwszej dużej wystawy obrazów w Lublinie. Wystawa zorganizowana przez warszawskie Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych.

01.01.1880 - W Kutnie urodził się Szalom Asz (Shalom lub Sholem Asch ), jeden z najwybitniejszych pisarzy żydowskich XX w. W powieści pt. "Kidusz haszem" opisał on atmosferę panującą podczas jarmarku w przedwojennym Lublinie, na który zjeżdżali Żydzi z całej Europy.

03.10.1881- W domu „Pod Czarnym Orłem” na Starym Mieście w Lublinie urodził się Ludomir Michał Rogowski, kompozytor i dyrygent.
 
1882 - 1890 – Przy ulicy Niecałej działa teatr letni Teofila Laskowskiego i Zofii Broniec.

1884 - 1886 – Z inicjatywy "Spółki Cywilnej - Teatr Lubelski" przy ulicy Namiestnikowskiej (dziś ulica Narutowicza) powstaje nowy, reprezentacyjny gmach teatralny, zwany Teatrem Wielkim.

1891 - Urodził się Franciszek Dec, który jako jedyny w Lublinie konsekwentnie zajmował się rzeźbą w okresie międzywojnia. Jest on autorem dwóch wyjątkowych nagrobków, które znajdują się na cmentarzu przy ul. Lipowej w Lublinie: inż. Zygmunta Laskowskiego (zm. tragicznie 1913) i Eligiusza Jabłonowskiego (zm. 1933).

1893 - Urodził się Henryk Lewensztadt, uznany artysta żydowski. Do czasów współczesnych zachowały się jego rysunki przedstawiające zabudowania dzielnicy żydowskiej (synagoga Maharszal, Brama Grodzka – zwana niegdyś Bramą Żydowską czy Podwale).

1893 - W Lublinie przebywa przez kilka tygodni wielka poetka polska Maria Konopnicka.

1893 - Urodził się Wiktor Ziółkowski. W Lublinie znany był głównie jako autor trzech tek karykatur w autolitografii i kredce.

1895 (ur.) - 1962 (zm.) - Tadeusz Bocheński, poeta, w l. 1918—1931 uczył w szkołach średnich w Lublinie. Mieszkając później poza Lubelszczyzną utrzymywał przez wszystkie lata ukazywania się „Kameny” bliskie kontakty.

15.01.1896 - W Lublinie urodził się Eugeniusz Eibisch, znakomity malarz, którego twórczość jest zaliczana do nurtu koloryzmu.
 
 
1898 – Przy ulicy Zamojskiej nad Bystrzycą Adam Wojdaliński wznosi największy i najdłużej działający lubelski teatr letni –„Rusałka”.

04.12.1898 - Koncert inauguracyjny działalność Towarzystwa Muzycznego w Lublinie. Od 1968 roku Towarzystwo nosi imię Henryka Wieniawskiego.

22.01.1899 - W Teatrze Wielkim przy ul. Namiestnikowskiej ma miejsce pierwszy w Lublinie pokaz ,,sinematografu i maszyny koncertowej”.

26.02.1899 - odsłonięcie dzięki osobie Józefa Smolińskiego malowidła fundacyjnego oraz kolejnych fragmentów polichromii bizantyjsko-ruskich w kaplicy św. Trójcy.
 

1900 - 1943Bezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

 

1901 - Z inicjatywy Hieronima Łopacińskiego, nieocenionego regionalisty, urządzona zostaje 'wystawa sztuki i starożytności'.

 

1903 (ur.) - 1939 (zm.) - W Lublinie urodził się Józef Czechowicz. Tutaj uczęszczał do szkoły podstawowej, do seminarium nauczycielskiego i na wyższy kurs nauczycielski. Po odbyciu praktyki nauczycielskiej na Litwie i Wołyniu wrócił do Lublina. W okresie ukazywania się „Reflektora” czynnie współpracował z lubelską awangardą poetycką. W r. 1927 wydaje tu swój pierwszy tomik poetycki „Kamień". Po przeniesieniu się do Warszawy pracuje w redakcjach pism młodzieżowych. 9 września 1939 r. wrócił do Lublina, gdzie zginął w czasie nalotu niemieckiego.

 

1904 - W Lublinie zamieszkał Konstanty Kietlicz-Rajski, malarz, etnograf, działacz kulturalny.

 

1906 - Otwarcie pierwszego muzeum w Lublinie. Muzeum powstało na bazie eksponatów z 'wystawy sztuki i starożytności.'

 

1907 – W Teatrze Zimowym (pod szyldem „Teatr Rozmaitości”, później „Teatr Panteon”) stałą działalność rozpoczyna kino („Théâtre Optique Parisien”, później „Rialto”). Odtąd budynek służy publiczności jako kinoteatr.

 

1907  - Powstaje pierwszy lubelski stały iluzjon „Theatre Optique Parisien” przy ul. Jezuickiej.

 

03.01.1908 - Premierowy seans w “Theatre Optique Parisien”.

 

17.03.1908 - W Hotelu Janina przy ul. 3-go Maja powstaje bioskop „Oaza”.

 

1908 - W Lublinie urodził się Władysław Filipiak, malarz. Najwybitniejszy w środowisku lubelskim - obok Z. Kononowicza i J. Karmańskiego, twórca malarstwa kolorystycznego.

 

1912 - W Lublinie działa sześć kinoteatrów: „Bioskop Lubelski”, „Moderne”, „Lux”, „Rusałka”, „Kultura”, „Oaza”.

 

1916 - Ukazuje się pierwsza żydowska gazeta w Lublinie. Był to tygodnik zatytułowany "Myśl żydowska", którego czytelnikami była żydowska inteligencja. Redaktorem gazety był Ludwik Rechtszaft.

 

Listopad 1916 - Do Lublina na rekonwalescencję przyjeżdża krakowski plastyk i legionista Jan Kanty Gumowski. Rezultatem jego pobytu jest cykl piętnastu litografii z teki "Lublin". Za godne utrwalenia uważał Gumowski zwłaszcza zabudowę dzielnicy żydowskiej oraz motywy architektoniczne Kalinowszczyzny. Prace J.K. Gumowskiego cechuje niepodważalna wartość dokumentacyjna.

 

Styczeń 1918 - Druga zbiorowa wystawa artystów lubelskich.

 

15.01.1918 - Wychodzi pierwsza żydowska gazeta codzienna "Lubliner Tugblat” (Dziennik Lubelski). Wydawany był w języku jidisz przez cały okres międzywojenny.

 

1918 - Leon Wyczółkowski - wybitny malarz, grafik i rysownik okresu Młodej Polski – wykonuje kredką i węglem rysunki Lublina. Później, kiedy przebywał w Krakowie, na ich podstawie robił kolorowe odbitki z kamienia litograficznego.

 

Listopad 1918 - Wojsko Polskie przejmuje w Lublinie z rąk Austriaków polową stację radiotelegraficzną. Po zainstalowaniu w gmachu b. Rządu Gubernialnego, służy łączności wojskowej. W 1919 zdemontowana i wywieziona.

 

Listopad 1918 - Wojsko Polskie przejmuje w Lublinie z rąk Austriaków polową stację radiotelegraficzną. Po zainstalowaniu w gmachu b. Rządu Gubernialnego, służy łączności wojskowej. W 1919 zdemontowana i wywieziona.

 

1921 - Początki kształtowania się lubelskiego szkolnictwa plastycznego.

 

1921 - Wydana zostaje teka Konstantego Teleżyńskiego „Lublin w szkicach”. Autolitografie te ze względu na prawidłowe odtworzenie proporcji oraz szczegółów architektonicznych stanowią cenny dokument.

 

1921 - Powstanie osiemdziesięcioosobowego chóru „Lutnia” pod dyrekcją Stanisława Koszowskiego.

 

1921, 1922 — Wyszły w Lublinie dwa numery „Lucyfera”, pisma poświęconego literaturze.

 

1922 - Henryk Zwolakiewicz rytuje w drewnie swój pierwszy znak. H. Zwolakiewicza uznaje się za twórcę pierwszego ekslibrisu wykonanego po roku 1901.

 

1923, 1924, 1925 — W Lublinie wyszły trzy numery czasopisma literackiego „Reflektor”.

 

1926 - 1927 – Dyrekcję Teatru Miejskiego (dawniej Teatr Wielki) obejmuje słynna aktorka i reformatorka polskiego teatru Stanisława Wysocka, która dba o wysoki poziom artystyczny lubelskiej sceny.

 

09.04.1927 - „Wielki plan rozbudowy sieci radiofonicznej w Polsce” opublikowany w „Tygodniku Ilustrowanym”, wymienia Lublin jako siedzibę jednej z 12 stacji radiowych, które powstaną „według wszelkiego prawdopodobieństwa jeszcze w roku bieżącym”.

 

1927 - Ludwika Mehofferowa i Adam Zajączkowski zakładają Wolną Szkołę Malarstwa i Rysunku. W okresie późniejszym profesorami tej szkoły byli jej absolwenci i jednocześnie uznani już twórcy: Władysław Filipiak i Henryk Zwolakiewicz. Wśród nauczycieli szkoły znajdują się tacy plastycy jak: Zenon Kononowicz czy Janina Miłosiowa.

 

1928 - Swoją działalność rozpoczyna Towarzystwo Śpiewacze „Echo”.

 

1929 - Symcha Binem Trachter (ur. 1893 r.), pochodzenia żydowskiego, wraca do rodzinnego miasta Lublina po odbyciu studiów w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych, wiedeńskiej Akademii Sztuki i Akademie Ranson w Paryżu. Z tego okresu pochodzą jego rysunki kredką przedstawiające architekturę Starego Lublina. Najcenniejszą jego pracą jest rysunek przedstawiający wnętrze synagogi Maharszal w Lublinie (zburzonej podczas II wojny światowej).W sierpniu 1942 roku wraz z innymi artystami został wywieziony do Treblinki, skąd już nie wrócił.

 

Ok. 1930 – Zamknięcie teatru letniego „Rusałka”.

 

1930 - Juliusz Kurzątkowski wykonuje ekslibris dla Lubelskiego Towarzystwa Miłośników Książki.

 

27.09.1931 - Odsłonięcie w Lublinie pomnika Jana Kochanowskiego autorstwa warszawskiego rzeźbiarza Franciszka Strynkiewicza.

 

1931 - Kazimierz Pieniążek rejestruje widoki Starego Miasta w drzeworytach.

 

1933 — W Chełmie Lubelskim zaczęło wychodzić pismo poetyckie „Kamena".

 

03.09.1933 — W Lublinie na posiedzeniu przedstawicieli świata literackiego wybrano zarząd Związku Literatów Polskich. Ukazał się również pierwszy numer tygodnika „Odrodzenie” pod redakcją Karola Kuryluka. Był to organ odradzającego się Związku Literatów Polskich. Po wydaniu 12 numerów redakcja tygodnika przeniosła się do Warszawy.

 

1933 - 1939 – Miasto rezygnuje z prób utrzymania własnego zespołu teatralnego użyczając gmach Teatru Wielkiego Teatrowi Wołyńskiemu z Łucka – objazdowemu zespołowi pod dyrekcją Aleksandra Rodziewicza.

 

1935 - Lubelska reaktywacja grupy „Krąg”, do której należeli m. in.: Mieczysław Durakiewicz, Maria i Władysław Filipiakowie, Zenon Kononowicz i Janina Miłosiowa.

 

1935 - Urodził się Henryk Schulc. Razem ze swoją żoną Zofią Kopel-Schulc (ur. 1935) reprezentowali nową, młodą generację grafików. Szybko stali się liderami plakatu lubelskiego, które w znacznej części poświęcone były wydarzeniom i instytucjom kulturalnym.

 

1936 - Powstanie Towarzystwa Propagandy Sztuki (TPS) i Związku Artystów Plastyków (ZAP).

 

1936 – 1938 - W tym okresie Czesław Stefański wykonuje jedenaście rysunków tuszem podmalowanych akwarelą przedstawiające motywy z dzielnicy żydowskiej w krótkim czasie przed jej wyburzeniem.

 

1936 - W Lublinie zamieszkał Zenon Kononowicz.

 

1936 - Konserwator wojewódzki dr Józef Edward Dutkiewicz wykorzystał informację o istnieniu śladów malowideł w piwnicach dawnej winiarni w kamienicy Lubomelskich zamieszczoną w 'Ilustrowanym Przewodniku po Lublinie', ułożonym przez Marię A. Ronikierową, a wydanym w 1901 roku. Dzięki jego staraniom w latach 1938-1939 malowidła w winiarni poddane zostały zabiegom konserwatorskim.

 

1936 - 1939 - Władze Lublina, przy poparciu społeczeństwa, czynią daremne starania o budowę w Lublinie rozgłośni PR.

 

1937 - Drugim prezesem ZAP zostaje Juliusz Kurzątkowski (ur. 1888 r.), grafik i malarz.

 

1937 lub 1938 - Powstaje amatorski film o Lublinie autorstwa Stanisława Magierskiego (współcześnie nazwany Najkrótszym Filmem o Lublinie).

 

Wrzesień 1939 - Zbombardowane zostaje kino ,,Stylowy” przy Krakowskim Przedmieściu oraz kino ,,Rialto” przy Jezuickiej.

 

Listopad 1939  – Niemieccy okupanci zamykają Teatr Miejski.

 

13.02.1943 - W obozie koncentracyjnym na Majdanku nadaje swoją pierwszą audycję „Radio Majdanek”. Rozgłośnię bez anteny, mikrofonów i głośników tworzą więźniarki polityczne.

 

1944 - 1977Bezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

 

1944 - Doszczętnie płonie kino „Corso”. Niemcy ewakuują się na zachód wraz z aparaturą projekcyjną z lubelskich kin.

 

Lipiec, sierpień 1944 – W budynku Teatru Miejskiego odbywają się pierwsze w powojennej Polsce premiery teatralne. Centralny Dom Żołnierza (zespół Wojska Polskiego) wystawia pierwszą w powojennej Polsce premierę operetkową: Królową Przedmieścia Z. Krumłowskiego.

 

Lipiec 1944 - Do Lublina przybywa ,,Czołówka” – Wojskowa Wytwórnia Filmowa.

 

30.07.1944 - Pierwszy powojenny pokaz krótkometrażówek w kinie ,,Rialto”.

 

10.08.1944 - W Lublinie rozpoczyna swoją działalność „odrodzone Polskie Radio”. Nadaje na fali średniej 224 m poprzez wagonową radiostację „Pszczółka” i sieć radiowęzłów. Staje się trzecią- po wojskowej „Błyskawicy” i cywilnym Polskim Radiu w powstańczej Warszawie- rozgłośnią działającą w kraju.

 

15.08.1944 - Armia Czerwona rozkazuje ludności polskiej na terenach wyzwolonych spod okupacji hitlerowskiej zdawać „do depozytu” wszelki sprzęt radiowy - w tym odbiorniki.

 

Sierpień 1944 - Powołanie do życia pierwszej artystycznej szkoły w Polsce - Państwowego Instytutu Muzycznego w Lublinie - przez Ministra Kultury i Sztuki PKWN – Wincentego Rzymkowskiego. Instytut miał swoje korzenie w przedwojennej tradycji społecznikowskiej działalności oświatowej i kulturalnej, która rozwijana była na Lubelszczyźnie. Nazwą szkoła nawiązywała do Instytutu Muzycznego, uczelni założonej przed wojną przez Lubelskie Towarzystwo Muzyczne. Obecnie szkoła funkcjonuje jako Ogólnokształcąca Szkoła Muzyczna I i II stopnia im. Karola Lipińskiego w Lublinie.
 

Listopad 1944 – Premiera Wesela Stanisława Wyspiańskiego w reżyserii Jacka Woszczerowicza (Teatr Wojska Polskiego).

 

22.11.1944 - Dekret PKWN o utworzeniu Przedsiębiorstwa Państwowego „Polskie Radio”.

 

26.11.1944 - Premiera dokumentu Majdanek – Cmentarzysko Europy.

 

01.12.1944 - Ukazuje się pierwszy numer Polskiej Kroniki Filmowej.

 

Grudzień 1944 - Swoją działalność rozpoczyna Filharmonia Lubelska im. H. Wieniawskiego.

 

31.12.1944 - Radiostacja przy ul. Bema 2 w Lublinie rozpoczyna nadawanie audycji na falach krótkich w językach: polskim, angielskim, francuskim i rosyjskim. PR rejestruje na płytach decelitowych przebieg sesji KRN- pierwszy powojenny zapis dźwięku w kraju.

 

1945 - Na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim prowadzone są studia w zakresie historii sztuki. Pierwsze zajęcia z historii sztuki odbywają się na KUL-u już w okresie dwudziestolecia    międzywojennego.

 

01.03.1945 - Przeniesienie dyrekcji PR z Lublina do Warszawy. 9.III.1945 radiostacja wagonowa „Pszczółka” odjeżdża do Warszawy. Odtąd Warszawa przejmuje nadawanie programu ogólnopolskiego.

 

17.03.1945 – 15.08.1945 - Lublin nadaje program lokalny na falach krótkich i poprzez radiowęzły. Lublin nie posiada własnej radiostacji do 1957 r.

 

1945 - 1947 – Lubelscy artyści po wyjeździe Teatru I Armii Wojska Polskiego występują w Teatrze Miejskim, który działa po kierownictwem Antoniego Różyckiego i Karola Borowskiego.

 

1947 – Zorganizowany stały zespół operetkowy (funkcjonujący od 1945 roku jako Teatr Domu Żołnierza) przyjmuje nazwę Teatru Muzycznego im. Żołnierza Polskiego.

 

1949 – Teatr Miejski przechodzi pod mecenat państwa i przyjmuje imię Juliusza Osterwy. Teatr Muzyczny przenosi się do Garnizonowego Klubu Oficera, przy ulicy Żwirki i Wigury (w budynku Domu Żołnierza).

 

1952 – Powstanie studenckiego Teatru Akademickiego KUL, w którym wystawiono (po raz pierwszy w powojennej Polsce) sceny z „Dziadów” Adama Mickiewicza (1954). Po tej premierze teatr na kilka miesięcy cenzura zakazała przedstawień.

 

20.09.1952 - Ekspozytura PR w Lublinie nadaje pierwszą audycję z prowizorycznie zorganizowanego studia w willi przy ul. 22 Lipca 5.

 

1953 – Likwidacja Teatru Muzycznego – lubelscy artyści występują w programach objazdowych i w Warszawie.

 

1954 – Rozpoczyna działalność Teatr Lalki i Aktora. Pierwsza premiera: "Złota Kula" Andrzeja Ejsmunda w reżyserii założycielki teatru i pierwszego dyrektora - Maryli Kedry.

 

1954 - „Odnowa Starego Miasta” przeprowadzona została w ciągu kilku miesięcy pod patronatem Bolesława Bieruta, by uczcić X rocznicę powstania Polski Ludowej.

 

19.02.1956 - Otwarcie Wystawy Plastyków Amatorów i Nikifora w sali ówczesnego Muzeum Okręgowego. Była to pierwsza wystawa pozauniwersytecka.

 

1956 - Powstaje pierwszy w Lublinie Dyskusyjny Klub Filmowy (późniejszy LDKF ,,Zamek”).

 

1956/57 – Zlikwidowany Teatr Muzyczny wznawia działalność i przechodzi pod państwowy mecenat przyjmując nową nazwę – Państwowa Operetka w Lublinie.

 

Luty/marzec 1957 - Zawiązuje się artystyczna Grupa Zamek.

 

1957 – W wyremontowanej i przystosowanej do wymogów teatru sali klasztoru Dominikanów rozpoczyna stałą działalność Teatr Lalki i Aktora.

 

01.05.1957 - Ekspozytura zyskuje status Rozgłośni Regionalnej - rozpoczyna pracę nadajnik średniofalowy o częstotliwości 1594 kHz o mocy 1 kW. Od 15.I.1961 roku emisję średniofalową przejmuje ośrodek nadawczy w Bożym Darze (1367 kHz, 30 kW)

 

1961 – W teatrze imienia Juliusza Osterwy (pod dyrekcją Jerzego Torończyka) rozpoczyna działalność mała scena „Reduta 61”. Pierwsze programy poetyckie realizuje Teatrzyk Studencki Gong 7.30.

 

1961 - Oddano do użytku kino ,,Kosmos”.

 

21.07.1964 - Oddanie do użytku nowej siedziby Rozgłośni PR w Lublinie przy ul. Obrońców Pokoju 2.

 

1965 – W wybudowanym na miasteczku akademickim UMCS Domu Kultury Studenckiej „Chatka Żaka” zostaje otwarta sala widowiskowa. Dynamiczną działalność rozpoczyna tutaj Akademicki Teatr Gong 2 pod kierownictwem Andrzeja Rozhina, przez następne dziesięciolecie prezentujący swoje spektakle i zdobywający nagrody na festiwalach w kraju i zagranicą.

 

1965 - Powstaje kino ,,Chatka Żaka”.

 

1966 – Inauguracja festiwalu Studencka Wiosna Teatralna. Do 1974 roku odbyło się dziewięć edycji tej imprezy, na których wystąpiły 54 grupy, pokazując ponad 100 przedstawień.

 

1966 - pierwsze plenery plastyczne na Lubelszczyźnie.

 

1966 - I Sympozjum Artystów Plastyków i Naukowców w Puławach.

 

Grudzień 1966 – Odkrycie polichromii z panoramą piętnastowiecznego miasta Lublina podczas remontu 'kamienicy Lubomelskich' przy Rynku nr 8.

 

1969 - Tadeusz Skawrczyński, absolwent warszawskiej ASP, wykonuje pomnik Józefa Czechowicza.

 

1969 - Na Majdanku wystawiono pomnik Walki i Męczeństwa autorstwa Wiktora Tołkina z Gdańska, wykonanego przy współpracy z konstruktorem Januszem Dembkiem.

 

1970 – Swoją działalność (jako „Reduta 70”) wznawia mała scena teatru im. Osterwy. Na KUL odbywa się pierwsza premiera (Ecce Homo) nowego studenckiego zespołu – Sceny Plastycznej.

 

20.04.1970 - W Lublinie lublinianin Tomek Kawiak przeprowadził pierwszą w Polsce akcję ekologiczno-artystyczną zatytułowaną „Ból Tomka Kawiaka”. Tego dnia po obu stronach wybranej części ul. Narutowicza artysta „obandażował" wierzchołki 40 drzew po dekapitacji, przeprowadzonej w celach pielęgnacyjnych przez zakład zieleni miejskiej. Ta wykreowana sytuacja poruszyła opinię publiczną miasta.

 

1971 - W Kazimierzu Dolnym zostają zainaugurowane coroczne plenery malarskie.

 

1971 - Odbyły się pierwsze zajęcia dydaktyczne studentów Wychowania Muzycznego. Dwa lata później w wyniku reorganizacji wychowanie muzyczne weszło w skład wydziału Pedagogiki i Psychologii UMCS. Powstał wówczas Zakład Wychowania Muzycznego. W 1976 roku w strukturze Wydziału Pedagogiki i Psychologii zostaje powołany wewnątrzwydziałowy Instytut Wychowania Artystycznego.

 

1972 – Pierwsza premiera Teatru Provisorium – teatru studentów UMCS: Czekając na Godota według Samuela Becketta.

 

1973 - W ramach Wydziału Pedagogiki i Psychologii UMCS zostają uruchomione magisterskie studia wychowania plastycznego. Trzy lata później w strukturze Wydziału Pedagogiki i Psychologii zostaje powołany wewnątrzwydziałowy Instytut Wychowania Artystycznego.

 

18.10.1973 - W programie PR Lublin pojawiają się pierwsze audycje w technice stereo.

 

1974 – Przy Alejach Racławickich rozpoczyna się budowa nowego, wielkiego teatru o czterech scenach. Początkowo planowana na kilka lat budowa do dziś pozostaje niezakończona, a gmach otrzymał zwyczajową nazwę Teatru w Budowie. Odbywa się ostatnia edycja Studenckiej Wiosny Teatralnej, ponieważ odchodzi z Lublina długoletni kierownik Gongu 2 i twórca festiwalu– Andrzej Rozhin. Rezygnację z funkcji dyrektora Teatru im. Osterwy składa Kazimierz Braun.

 

1975 – Powstaje studencki teatr Grupa Chwilowa (początkowo jako kabaret Nazwać – Grupa Chwilowa).

 

1976 - 1978 – W tych latach miały miejsce Lubelskie Spotkania Plastyczne, których rezultatem było wykonanie kilkadziesiąt realizacji: malarskich (m. in. mozaikowych), rzeźbiarskich, wprowadzonych na ściany szczytowe i w prześwity budynków albo w aleje i skwery osiedli LSM.

 

1976  – Ostatnia premiera teatru Gong 2. Rozpoczyna działalność studencki teatr Scena 6 pod kierownictwem Henryka Kowalczyka. Teatr Provisorium w odnowionym składzie realizuje spektakl W połowie drogi w reżyserii Janusza Opryńskiego. Odbywa się pierwsza edycja Konfrontacji Młodego Teatru – nowego studenckiego festiwalu teatralnego, starającego się utrzymać niezależność od wymogów propagandowych, narzucanych przez Socjalistyczny Związek Studentów Polskich.

1978 - 2010Bezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

 

1978 – Młoda grupa teatralna po kierownictwem Włodzimierza Staniewskiego osiedla się w Gardzienicach, powołuje do życia Stowarzyszenie Teatralne „Gardzienice” i rozpoczyna realizację tzw. „Programu Wiejskiego” – prezentacje działań teatralnych podczas wypraw w wiejskie regiony. Istniejące do dziś „Gardzienice” w latach osiemdziesiątych stały się jedną z najbardziej znanych polskich grup teatralnych na świecie.

12.10.1978 - Zakończenie równoległego nadawania programu lokalnego na falach średnich i ultrakrótkich. Początek emisji wyłącznie na UKF. Stopniowe zwiększanie zasięgu i budowa Radiowo - Telewizyjnych Centrów Nadawczych i nadajników w Tarnawatce (1984), Piaskach (1992), Łosicach (1995), Kazimierzu Dolnym (1996), Włodawie (1997).

1979  - Powstaje kino ,,Bajka” przy Domu Nauczyciela.

1980 – Środowisko skupione wokół studenckich teatrów w „Chatce Żaka” zakłada Niezależne Zrzeszenie Studentów. Odbywają się ostatnie Konfrontacje Młodego Teatru.

1981 – Wprowadzenie stanu wojennego oznacza też kres tolerowania aktywności środowiska teatrów alternatywnych, z których część aktywnie zaangażowała się w działalność opozycyjną. Niektórzy spośród twórców (aktorzy Teatru 8 Dnia, Teatr Provisorium) znaleźli się w więzieniach, zmuszeni zostali do wyjazdu z Lublina (np. organizator festiwalu Konfrontacje Młodego Teatru Kazimierz Iwaszko) lub do emigracji.

13.12.1981 - 24.01.1982 - Stan wojenny - przerwa w działalności programowej PR Lublin.

01.06.1982 - Telewizja Lublin po raz pierwszy gości na antenie II Programu Telewizji Polskiej w ramach Telewizyjnego Kuriera Warszawskiego. Program ukazuje się raz, a od 15.VII.1983 - dwa razy w tygodniu. TL zatrudnia 2 dziennikarzy.

1982 - W Lublinie odbyła się wystawa „Współczesny ekslibris lubelski” zorganizowana przez LTMK. Dwa lata później z inicjatywy Zbigniewa Jóźwika wystawa przekształciła się w „Biennale Współczesnego Ekslibrisu Lubelskiego”.

1982 - W Stanach Zjednoczonych ukazała się autobiografia Nechamy Tec – opowieść o jednej z trzech rodzin Żydów lubelskich, której udało się w całości przeżyć II wojnę światową.  W Polsce autobiografia ta pt. "Suche łzy"została wydana dopiero w 2005 roku .

1983 – Trzy teatry studenckie (Grupa Chwilowa, Teatr Provisorium, Scena 6) tworzące silne opozycyjne środowisko zostają wyrzucone z „Chatki Żaka”.

29.04.1983 - Pierwsza konspiracyjna audycja Radia „Solidarność” w Świdniku.

1985 - Międzynarodowe Triennale Sztuki „Przeciw Wojnie” - Majdanek.

26.02.1985 - Swoją działalność rozpoczyna autorska Galeria Biała w Lubelskim Domu Kultury (obecnie Centrum Kultury), którą kierują Anna Nawrot i Jan Gryka. Działalność Galerii Białej zainaugurowała wystawa Leona Tarasewicza.

12.01.1985 - Na antenie pojawia się Telewizyjna Panorama Lubelska – pierwszy program przygotowany nowoczesną techniką zapisu magnetycznego, całkowicie zrealizowany w Lublinie i wyemitowany z lubelskiego studia.

1986 – Powołanie Lubelskiego Studio Teatralnego (w Bramie Grodzkiej - dziś Ośrodek Brama Grodzka - Teatr NN), w którym swoją siedzibę znalazły wyrzucone z „Chatki Żaka” teatry.

1986 - Powstaje pierwsza w Lublinie wypożyczalnia kaset video.

1987 - 1989 – Artyści Teatru Muzycznego po wyprowadzce z Garnizonowego Klubu Oficera pracują bez stałej sceny (premiery przygotowując w Puławach w Domu Chemika).

1988Cudowna historia Grupy Chwilowej uznana zostaje za wydarzenie Fringe First Festival w Edynburgu.

Wiosna 1988 - Powstaje Orkiestra św. Mikołaja, jeden z ważniejszych polskich zespołów folkowych.

1989Teatr Muzyczny rozpoczyna funkcjonowanie w Domu Kultury Kolejarza przy ul. Kunickiego.

1990 – Powstanie Teatru NN.

15.10.1990 - Powołanie Ośrodka Radiowo- Telewizyjnego w Lublinie w miejsce Rozgłośni Regionalnej PR i TV.

1991 - Z inicjatywy uczonych i twórców Lublina powstaje Fundacja „Muzyka Kresów”, której głównym celem jest prezentacja i badanie kultur tradycyjnych. Szczególną uwagę zwraca się na muzykę tradycyjnej Europy Środkowo-Wschodniej. Od 1999 roku Fundacja organizuje co roku międzynarodowe festiwale „Najstarsze Pieśni Europy” i międzynarodowe letnie szkoły muzyki tradycyjnej.

1991  – Grupa Chwilowa za spektakl Postój w pustyni otrzymuje na festiwalu w Edynburgu nagrodę Fringe First.
 
14.12.1992 - Pierwszy program „Radia Rytm” - 68,8 i 98 MHz

18.12.1992 - Pierwszy program „Radia Puls” - 73,2 i 103,3 MHz

1993 - TVL nadaje cztery godziny programu dziennie i zatrudnia 22 dziennikarzy.
 
1.I.1994 - Powstanie firmy: „Polskie Radio - Regionalna Rozgłośnia w Lublinie „Radio Lublin S.A.”

10.01.1994 - Radio Lublin rozpoczyna nadawanie programu całodobowego

03.04.1994 - Nadajniki RMF FM w Lublinie - 67,19 i 89,3 MHz

22.06.1994 - Radio „Zet” w Lublinie na częstotliwości 71,04 i 107 MHz

03.09.1994 - Pracę rozpoczyna lubelski nadajnik „Radia Maryja” - 67,85 MHz

24.12.1994 - 5.VI.1996 Działalność „Radia Top” - 91,8 MHz

21.10.1995 - W eterze pojawia się Akademickie Radio „Centrum” - 98,2 MHz
 
1995 - 24.04.1998 - Budowa nowej stacji telewizyjnej z trzema studiami – 300, 60 i 30 m. Telewizja Regionalna Lublin, ul. H. Raabego 2.

12.1995 - Oddział TVP w Lublinie dostaje nowoczesny wóz transmisyjny.

1996 – Pierwsza edycja Międzynarodowego Festiwalu Konfrontacje Teatralne. Od początku wspólnie kieruje trzech komisarzy: Leszek Mądzik, Janusz Opryński i Włodzimierz Staniewski. Do 2006 roku odbyło się dziesięć edycji, na których gościła czołówka polskiego i światowego teatru.

1997 – Premiera w Gardzienicach „Metamorfoz” według „Złotego Osła” Apulejusza.

1997 - Pierwsza edycja Międzynarodowych Lubelskich Spotkań Teatrów Tańca.

Czerwiec 1997 - Dzięki nowej antenie zamontowanej na silniejszym nadajniku, program TVL nadawany jest na kanale 39, obejmując swym zasięgiem całe województwo lubelskie i część województw sąsiednich.

1997 - Przekształcenie Instytutu Wychowania Artystycznego w Wydział Artystyczny UMCS.

1997 - W Nadrzeczu k/Biłgoraja powstaje Dom Służebny Polskiej Sztuce Słowa, Muzyki i Obrazu. Założycielami Fundacji Kresy 2000 są Alicja, Dominika i Stefan Szmidtowie.

1998 - Powołana zostaje Międzynarodowa Szkoła Muzyki Tradycyjnej przy Fundacji „Muzyka Kresów”.

1998  - Premiera „Ferdydurke” Teatru Provisorium-Kompanii Teatr.

1999  - Pierwsza edycja festiwalu ,,Rozstaje Europy”.

2000 – Inauguracja nowej sceny Teatru Muzycznego w wykończonej części gmachu Teatru w Budowie przy ul. Marii Curie-Skłodowskiej.

2000 – Pierwsza edycja festiwalu szopek i widowisk bożonarodzeniowych „Betlejem lubelskie”, zorganizowanego przez Teatr im. H. Ch. Andersena.

Grudzień 2001 - Wystawa ikon Jerzego Nowosielskiego zainaugurowała działalność Galerii Ośrodka Praktyk Teatralnych. Galeria mieści się w siedzibie Teatru w zabytkowych piwnicach przy ul. Grodzkiej 5 a w Lublinie.

2005 - Nagroda Prix Europa dla reportażystek Radia Lublin Katarzyny Michalak i Moniki Hemperek za reportaż "Chłopcy z Wygnanki"

2006 - Nagroda Prix Italia dla reportażystki Radia Lublin Katarzyny Michalak za reportaż "Niebieski płaszczyk"

19-24.06.2006 - Pierwsza edycja Festiwalu Teatrów Europy Środkowej "Sąsiedzi".
 
2010 - 20-lecie ukazania się pierwszego numeru "Kresów", kwartalnika poświęconego literaturze i sztuce wydawanego przez naukowców (głównie polonistów) z lubelskich uczelni (głównie UMCS-u)