Pałac Lubomirskich w Lublinie
Na placu Litewskim, pomiędzy pałacami Czartoryskich oraz Gubernialnym, znajduje się pałac Lubomirskich. Historią sięga XVI wieku, wygląd obecny zawdzięcza przebudowie z 1829 roku. Wnętrza zachowały pozostałości bogatego wystroju. Dziś mieści się tu Wydział Politologii UMCS.
Spis treści
[Zwiń]Lokalizacja
Adres: plac Litewski 3.
Funkcje
Pałac o charakterze reprezentacyjno-mieszkalnym.
Historia
Pałac Lubomirskich, mylnie zwany pałacem Poradziwiłłowskim, sąsiaduje z pałacem Czartoryskich. W XVI wieku stojący tutaj dwór należał do rodziny Firlejów. Najprawdopodobniej był to dwór renesansowy o charakterze obronnym. Z rąk Firlejów przeszedł do rodziny Ostrogskich, a w 1683 roku, za sprawą małżeństwa Teofili Ludwiki Ostrogskiej z Józefem Karolem Lubomirskim, w ręce Lubomirskich.
Pod koniec XVII wieku pałac został przebudowany w stylu barokowej rezydencji. W pracach uczestniczył Tylman z Gameren, architekt Stanisława Herakliusza Lubomirskiego.
Była to budowla jednopiętrowa, z wysokim dachem, z lukarnami i narożnymi alkierzami od północy. W 1722 roku właścicielem został Karol Sanguszko, który wraz z żoną, Marią Anną z Lubomirskich, na stałe przebywał w rezydencji w Lubartowie. Zaniedbany pałac lubelski popadał powoli w ruinę. W czasie konfederacji barskiej uległ spaleniu.
W latach osiemdziesiątych XVIII stulecia pałac należał już do Szeptyckich i coraz bardziej chylił się ku upadkowi. Zniszczony budynek w 1801 roku kupił burmistrz, Beniamin Finke, i przekazał go na własność rządowi. W 1810 roku budynek otrzymał prowizoryczny dach, po czym służył jako pomieszczenie do przechowywania słomy.
W 1822 roku decyzją gen. Józefa Zajączka, namiestnika Królestwa Polskiego, pałac przeznaczono na siedzibę Komisji Województwa Lubelskiego. Projekt odbudowy wykonał Jan Stompf. Budynek otrzymał jeszcze jedno piętro, wzniesiono też boczne pawilony, które nadały całej budowli charakter neoklasycystyczny.
Po pożarze w 1829 roku pałac został ponownie odbudowany. Głównym architektem czuwającym na przebudową był Henryk Marconi. Budynkowi nadano charakter neorenesansowy z elementami empire w środkowym ryzalicie. Zlikwidowano także drugie piętro, przywracając w ten sposób dawne proporcje budowli. Boczne skrzydła połączono z korpusem pałacu, a barokowe alkierze przebudowano w wysokie wieże. W takim charakterze pozostaje do dzisiaj. W 1918 roku budynek przejęło wojsko. Po II wojnie światowej pałac przekazano Uniwersytetowi Marii Curie-Skłodowskiej.
Kalendarium
Architekt
Tylman z Gameren, Jan Stompf, Henryk Marconi
Styl
Opis budynku
Budynek dwukondygnacyjny, trzynastoosiowy, ze skrzydłami bocznymi i wieżami połączonymi z korpusem.
Literatura
Kowalczyk I., Lublin. Stare Miasto, Lublin 2005.