Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Narutowicza 71 w Lublinie

Historia nieruchomości zlokalizowanej w Lublinie przy ulicy Narutowicza 71.

Spis treści

[RozwińZwiń]

LokalizacjaBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Kamienica jest wolnostojącą budowlą zlokalizowaną przy północnej pierzei ulicy Narutowicza. Przed wojną graniczyła od strony zachodniej z ulicą Strażacką i położonymi przy niej terenami Boiska Sportowego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”.

FunkcjeBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Aktualnie kamienica pełni funkcję zarówno mieszkalną, jak i biurową, co jest zgodne z jej wcześniejszym użytkowaniem.

Budynek został zaprojektowany jako dom wielorodzinny. Jednak poza tym, że mieścił lokale mieszkalne, część pomieszczeń była prawdopodobnie wykorzystywana pod biura Spółdzielczego Stowarzyszenia Budowlano-Mieszkaniowego Urzędników Państwowych.

KalendariumBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

1926 – początek budowy kamienicy

1. listopada 1927 – początek użytkowania kamienicy

1944 – zniszczenie kamienicy podczas działań wojennych

1950 – kapitalny remont kamienicy

HistoriaBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Kamienica wzniesiona w latach 1926-1927 przy ulicy Narutowicza to pierwszy dom spółdzielczy w Lublinie. Powstał z inicjatywy Spółdzielni Budowlano-Mieszkaniowej Urzędników Państwowych na terenie dawnego folwarku duchownego. W czasie II wojny światowej mieszkania w kamienicy zostały doszczętnie zniszczone przez pożar. Ogień nie naruszył jednak konstrukcji budynku, którego wnętrze poddano w 1950 roku generalnemu remontowi i wkrótce potem oddano do użytku.

MieszkańcyBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Kamienicę zamieszkiwali członkowie Spółdzielczego Stowarzyszenia Budowlano-Mieszkaniowego Urzędników Państwowych, do którego należeli pracownicy między innymi Urzędu Wojewódzkiego, Starostwa, Izby Skarbowej, Powiatowego Urzędu Ziemskiego, Okręgowego Urzędu Miejskiego oraz Dyrekcji Poczty i Telegrafu.

OpisBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Budynek wybudowany z cegły, czterokondygnacyjny, o rzucie zbliżonym kształtem do litery „L”. Nakryty jest dachem dwuspadowym wyłożonym blachą. Horyzontalizm ośmioosiowej elewacji frontowej od strony ulicy Narutowicza i sześcioosiowej – od ulicy Strażackiej wyznaczony został linią okien o wykroju prostokąta leżącego w cokole, łukowatych na parterze oraz o wykroju prostokąta stojącego na wyższych kondygnacjach. Artykulację podkreślają gzymy – działowy i wieńczący – o silnie zgeometryzowanych formach. Trójosiowy narożnik budynku posiada cofnięte pasy okienne od pierwszego do trzeciego piętra, które dekorowane są żłobkowanymi półkolumnami. Jedyny element ozdobny elewacji bocznych stanowi ryzalit z oknami, dzielący ścianę symetrycznie na trzy części. Elewacje tylne artykułowane są nieregularnie przez opływowe części budowli wstępujące i występujące przed lico, a także poprzez gzymsy analogiczne jak od ulicy.

WnętrzeBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Kamienica posiada trzytraktowy układ wnętrz, dostępnych od strony ulicy Narutowicza i Strażackiej oraz od podwórza. Pomieszczenia skomunikowane są dwiema klatkami schodowymi, po jednej w każdym skrzydle. W 1936 roku odnotowano istnienie w budynku siedemnastu lokali mieszkalnych: jednego – jednoizbowego, jednego – dwuizbowego, jednego – czteroizbowego, ośmiu – pięcioizbowych i sześciu – sześciuizbowych, z których każdy wyposażony był w toaletę i prawie każdy w łazienkę, co w owych czasach stanowiło luksus i świadczyło o wysokim standardzie kamienicy.

OtoczenieBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

2/3 ogólnej powierzchni działki zajmuje kamienica. Niezabudowana przestrzeń tworzy prostokątne podwórze, odgrodzone od północy drzewami. Przed II wojną światową najbliższa okolica posesji charakteryzowała się luźną zabudową. Obecnie sąsiednie tereny po stronie zachodniej należą do Komendy Wojewódzkiej Policji, a przedłużenie ulicy Strażackiej stało się drogą dojazdową do jej siedziby.

LiteraturaBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Akta nieruchomości położonej w Lublinie przy ul. Narutowicza 71, APL, sygn. 3277.

Przesmycka E., Modernistyczna architektura międzywojennego Lublina, w: Architektura modernizmu. Kraków, Lublin, Otwock, pod red. E. Przesmyckiej, Lublin 2008, s. 51-125.