Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Narutowicza 21 w Lublinie

Historia nieruchomości zlokalizowanej w Lublinie przy ulicy Narutowicza 21.

Spis treści

[RozwińZwiń]

LokalizacjaBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Kamienica wznosi się w Śródmieściu, w kwartale zwartej zabudowy ograniczonej ulicami: Narutowicza, Peowiaków, Zesłańców Sybiru i Okopową. Posadowiona jest przy południowo-wschodniej granicy działki.

FunkcjeBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Kamienica pełni funkcję mieszkalną oraz handlowo-usługową.

Między 1912 a 1951 roku w lokalu numer 4 mieściła się pracownia krawiecka Czesława Paradowskiego.

KalendariumBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

XVIII w. – własność Zgromadzenia Najświętszego Zbawiciela św. Brygidy (brygidki) w Lublinie

przed 1811 – własność Łukasza Rodakiewicza

1811 – własność nabywa Jan Latonus

1 ćw. XIX w. – budowa murowanego domu frontowego

1823 – własność dziedziczy Ludwik Latonus

1834 – własność dziedziczy Justyna Latonus i Sabina Pióro

1859 – własność nabywa Teodor Kazimierski

3 ćw. XIX w. – budowa oficyny połączonej drewnianym korytarzem z domem frontowym

lipiec 1864 – własność nabywa Gabrylla z Tymińskich Orłowska

wrzesień 1876 – własność nabywa Kazimierz Sobieszczański

1881 – własność dziedziczy Franciszka Sobieszczańska i Stanisław Emeryk Salecki

styczeń 1886 – Cyprian Sosnowski nabywa część Stanisława Emeryka Saleckiego

luty 1886 – Leontyna Krauze nabywa część Franciszki Sobieszczańskiej

grudzień 1886 – Cyprian Sosnowski nabywa część Leontyny Krauze

l. 90. XIX w. – rozbiórka kamienicy frontowej

1900 – własność dziedziczy Joanna Sosnowska

styczeń 1905 – własność nabywa Joanna Wydżga

październik 1913 – własność nabywa Gabriela Czarniecka

1948-1950 – budowa nowej kamienicy

HistoriaBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Według materiałów źródłowych, historia zabudowy działki, na której obecnie stoi kamienica, sięga 1 ćwierci XIX wieku. Wcześniej były to tereny zielone należące do brygidek, które użytkowały je prawdopodobnie jako ogród. Zapewne taką samą funkcję pełniły również jako własność Łukasza Rodakiewicza. W 1811 roku sprzedał on działkę Janowi Latonusowi, który wzniósł na niej murowany, parterowy dom frontowy. Kolejni spadkobiercy nie rozbudowali zbytnio posiadłości, dostawiając na niej tylko stajnie. Znacznie większe prace budowlane zainicjował w 2 połowie XIX wieku Teodor Kazimierski. Kiedy w lipcu 1864 roku Gabrylla z Tymińskich Orłowska odkupywała od niego działkę, w skład zabudowy, poza wcześniej wybudowanym domem frontowym i stajnią, wchodziła również murowana oficyna i wozownia oraz drewniane drwalnie. Następnie nieruchomość kilkakrotnie zmieniała właścicieli. Między 1883 a 1905 rokiem dom frontowy, z niewiadomych przyczyn, rozebrano, a nowy postawiono dopiero po wojnie. Fakt ten wiązany jest z wyprzedażą znacznej części działki. Z jej dawnej zabudowy do dziś zachowała się zabytkowa oficyna.

MieszkańcyBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Według „Domowej książki meldunkowej” z lat 1912-1951 kamienicę zamieszkiwali wyłącznie lokatorzy wyznania rzymsko-katolickiego posiadający polskie obywatelstwo.

OpisBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

W skład zabudowy działki wchodzą:

-kamienica – murowana z cegły, wzniesiona na planie prostokąta, czterokondygnacyjna od frontu i pięciokondygnacyjna od podwórza, na niej dwuspadowy dach kryty powłoką bitumiczną. Jedyną dekoracją elewacji, zarówno od strony ulicy, jak i podwórza jest gzyms koronujący.

- oficyna – murowana, jednokondygnacyjna. Do prostopadłościennej bryły korpusu głównego, nakrytej dachem pulpitowym wyłożonym blachą, przylega przybudówka wzniesiona na planie prostokąta o czteropołaciowym dachu, również krytym blachą. W niej umieszczone są drzwi wejściowe z płyciną powyżej, które obejmuje prosta listwa. Przybudówkę wieńczy gzyms koronujący.

WnętrzeBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Układ przestrzenny wnętrz w kamienicy jest trójtraktowy. W partii przyziemia znajdują się pomieszczenia przeznaczone do celów handlowo-usługowych, dostępne od strony ulicy. Na pozostałych kondygnacjach mieszkania skomunikowane dwiema klatkami schodowymi z wejściami od podwórza.

OtoczenieBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Na podwórzu kamienicy, przy południowo-zachodniej granicy działki, stoi wspomniana już zabytkowa oficyna. Pozostały teren został zagospodarowany jako parking dla samochodów, a na jego tyłach wybudowano dwa rzędy murowanych garaży nakrytych dachem pulpitowym wyłożonym blachą, do których przylegają niewielkich rozmiarów komórki.

LiteraturaBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Domowa książka meldunkowa miasta Lublina ul. Gabr. Narutowicza nr 21 lok. 1-36, APL, sygn. 1123.

Domowa ks. meld. m. L-na ul. Narutowicza nr 21, 27, APL, sygn. 2556.

Studziński J., Dokumentacja historyczna Lublin – kamienica Narutowicza 21, na zlec. Biura Planowania Przestrzennego, Lublin 1989, mps WUOZ w Lublinie.