Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

3 Maja 6 w Lublinie

Historia nieruchomości zlokalizowanej w Lublinie przy ulicy 3 Maja 6.

Spis treści

[RozwińZwiń]

LokalizacjaBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Budynek wznosi się w śródmieściu Lublina, w południowej części działki zlokalizowanej u zbiegu 3 Maja i I Armii Wojska Polskiego. Na początku XX wieku ulice te nosiły nazwy Czechowskiej i Powiatowej – pierwsza została przemianowana w 1916 roku, druga natomiast w 1934 roku nazwana została ulicą Bronisława Pierackiego, a po II wojnie światowej zyskała obecną nazwę.

FunkcjeBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Budynek wybudowany został z przeznaczeniem na lokale mieszkalne.

Do roku 1925 działał w nim hotel „Janina”. Dłużej, bo co najmniej do 1929 roku funkcjonowała przyhotelowa restauracja, prowadzona przez Antoninę Martyniak oraz zakład kąpielowy „Janina”, będący własnością Tadeusza Szczerby.

Od sierpnia lub września 1925 roku pomieszczenia budynku służą Kuratorium Oświaty i taką też funkcję pełnią obecnie. Ponadto przed II wojną światową zarejestrowany był pod tym adresem oddział Banku dla Handlu i Przemysłu w Warszawie, siedziba Związku Ubezpieczeniowego Przemysłowców Polskich i sklep spożywczy S. Zydoka.

Podczas okupacji budynek wykorzystywany był przez władze niemieckie pod biura.

Aktualnie lokale pełnią funkcję biurową dla Kuratorium oraz biblioteczną dla Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej. 

HistoriaBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Udokumentowana historia zabudowy działki, na której obecnie stoi budynek, sięga roku 1904. Ówczesny właściciel nieruchomości, Władysław Skibiński, zamówił wtedy u Eliasza Sidorskiego projekt hotelu, którego realizacja zakończyła się rok później. Budowla zachowywała dobry stan techniczny dzięki często przeprowadzanym drobnym remontom. W 1925 roku prawdopodobnie miały miejsce prace o szerszym zakresie, ponieważ pomieszczenia budynku musiały zostać dostosowane do pełnienia nowych funkcji biur dla Kuratorium Oświaty. Kolejnej przebudowy dokonali Niemcy, którzy, jak podają materiały archiwalne z 1941 roku, zmienili rozkład dawnych izb. W 2001 roku przeprowadzono gruntowny remont budynku, podczas którego odsłonięto fragment dekoracji pochodzący z czasów działania hotelu „Janina”. 

KalendariumBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

1904 – własność Władysława Skibińskiego; rozpoczęcie budowy hotelu „Janina” według projektu Eliasza Sidorskiego.

1905 – początek działalności hotelu „Janina”.

sierpień/wrzesień 1925 – utworzenie w budynku siedziby Kuratorium Oświaty.

1939-1944 – wykorzystanie pomieszczeń budynku przez niemieckie władze okupacyjne.

2001 – remont generalny budynku; odkrycie fragmentu pierwotnej dekoracji.

OpisBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Budowla ceglana na zaprawie wapiennej, czterokondygnacyjna, wzniesiona na planie wieloboku zbliżonego kształtem do litery „U” ze ściętym narożem. Dziewięcioosiowa elewacja od strony licy 3 Maja i trzynastoosiowa elewacja od strony ulicy I Armii Wojska Polskiego, osadzone na wysokim cokole, posiadają podział horyzontalny wyznaczony gzymsami w przyziemiu, na drugim piętrze oraz u zwieńczenia budynku, a także boniowaniem pasowym parteru oraz oprawą architektoniczną okien. Jedynym elementem secesyjnym dekoracji zewnętrznej są balustrady balkonów. Elewacje tylne zdobione analogicznie do frontów. Urozmaiceniem bryły są ryzality mieszczące klatki schodowe. Budowlę nakrywa dach dwuspadowy w części głównej oraz jednospadowy nad oficyną, który pierwotnie wyłożony był dachówką, a obecnie pokryty jest blachą.

WnętrzeBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Budynek z oficyną wyposażony jest w pięć klatek schodowych – dwie główne i trzy boczne, które zapewniają komunikację między piętrami. Pomieszczenia dostępne są przez bramę od ulicy 3 Maja i I Armii Wojska Polskiego.

Przed wojną standard budowli określany był jako wysoki. Wyposażony w elektryczność oraz kanalizację (15 ustępów i 9 łazienek) był jednym z najnowocześniejszych budynków w mieście.

MieszkańcyBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Mieszkańcy nieruchomości wg zawodu w 1940 roku

Pracownicy umysłowi 4

Robotnicy 2

Inne zawody 6

Lokatorzy według wyznania, płci i wieku w 1940 roku

Ogólna ilość mieszkańców

Chrześcijan 24

Mężczyzn 8

Kobiet 10

Dzieci do lat 6 włącznie 5

Dzieci do lat 7-18 włącznie 1

OtoczenieBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Dokumentacja z 1941 roku podaje, iż w skład zabudowań działki, poza budynkiem głównym wraz z oficyną, wchodziły również dwie budowle murowane – garaż i ustęp oraz jedna drewniana – garaż – wszystkie kryte papą. Ogólnie zajmowały powierzchnię 1254 m². Poza tym, na podwórzu znajdowały się w 1936 roku komórki na drewno, prawdopodobnie jednak zostały one rozebrane jeszcze przed II wojną światową jako budowle tymczasowe. Niezabudowany obszar wyłożony był płytkami klinkierowymi, a część porośnięta była kwiatami i krzewami. Obecnie, wybrukowany, służy jako parking dla pracowników Kuratorium Oświaty.

LiteraturaBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Akta nieruchomości położonej w Lublinie przy ul. 3 Maja 6, APL, sygn. 5504.
Bieniaszkiewicz H., Architektura secesyjna w Lublinie, rozprawa doktorska, Lublin 2005.
Księga Adresowa Polski (wraz z W. M. Gdańskiem): dla handlu, przemysłu, rzemiosł i rolnictwa, Warszawa 1929.

Powiązane artykuły

Powiązane miejsca

Zdjęcia

Słowa kluczowe