Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Żmigród 7 w Lublinie

Historia nieruchomości zlokalizowanej w Lublinie przy ulicy Żmigród 7.

Spis treści

[RozwińZwiń]

LokalizacjaBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Kamienica przy ul. Żmigród 7 na działce w zachodniej pierzei ulicy Żmigród. Działka pomiędzy parcelą nr 5 a placem – boiskiem szkoły Vetterów (dawnym ogrodem przy klasztorze pp. bernardynek).

Dawny numer policyjny: 208

Numer hipoteczny: WH 144, KW 8240

Numer obecny: Żmigród 7

FunkcjaBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Budynek mieszkalny.

KalendariumBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

1783 – odnotowanie pierwszej zabudowy na działce

pocz. XIX – nieruchomość stanowi własność Michała Serwaczyńskiego, a następnie Jana Jasińskiego

1816 – własność Sebastiana i Marianny Orłowskich

1823 – własność Tomasza i Joanny Orłowskich

2. poł. XIX – własność Tomasza i Feliksa ze Skałeckich Orłowskich

1873 – nieruchomość kupuje Józef Gutman

ok. 1871 – budowa oficyny w tylnej części działki

ok. 1886 – nadbudowa piętra oficyny przylegającej do muru od strony ogrodów bernardynek

1897 – własność Stanisława Myszkowskiego

1902 – nieruchomość kupuje Tomasz Biernacki

1903 – nieruchomość kupuje Dawid Rubin, następnie [w tym samym roku?] Lejba i Hinda Tenenbaum oraz Wolf i Chaja Mandellner

1903–1904 – budowa kamienicy frontowej

ok. 1904 – powstają murowane komórki od strony posesji nr 5

1918 – budowa piętrowej oficyny tylnej

1918 – nowi właściciele działki: Mejer i Sura Grende, Joina i Dobra Grende, Hersz i Chaja Ansztejn.

1923 – Rubinsztejn, Wertman i Goldman przejmują część należącą do Ansztejnów i stają się współwłaścicielami nieruchomości

10 listopada 1936 – sporządzenie Ankiety

po 1939 – zniszczenie dachu kamienicy frontowej

5 czerwca 1940 – Karta realności

1946 – remont dachu

1948–1950 – remont

1949–1950 – w suterenie funkcjonuje wytwórnia chemiczna

po 1956 – nieruchomość przejmuje Skarb Państwa

1970 – remont generalny

HistoriaBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Zabudowę na działce – wydłużony budynek ustawiony szczytem do ulicy Żmigród – odnotowuje plan Łęckiego z 1783 roku. Z 1825 roku pochodzi kolejny plan Lublina, z którego wynika, że wspomniana zabudowa, biegnąca wzdłuż granicy ogrodów bernardynek, była drewniana.

Na początku XIX wieku nieruchomość stanowi własność Michała Serwaczyńskiego, a następnie Jana Jasińskiego. W 1816 roku działka przechodzi na własność Sebastiana i Marianny Orłowskich, a od 1823 roku Tomasza i Joanny Orłowskich. Do nieruchomości Sebastian Orłowski dokupił plac (obecnie Żmigród 5) znajdujący się na tyłach pałacu Umienieckich (Królewska 17).

Dokładny opis drewnianej zabudowy posesji zawierają Akta miasta Lublina z 1846 roku. W dokumentacji czytamy o drewnianym, parterowym domu z bali, który wzniesiony był w „konstrukcji w słupy i węgły, zewnątrz otynkowany na łaty, z kominem murowanym, dach z bantem gontem pokryty”. Z wyposażenia domu wymieniono: piec kaflowy, piec ceglany, kominek szafiasty, komin kopiasty z piecem chlebowym. Na posesji znajdowały się też drewniane chlewiki, również pobite gontem (informacje za dokumentacją WUOZ).

W 2. poł. XIX wieku nieruchomość przechodzi na własność Tomasza i Feliksa ze Skałeckich Orłowskich. W 1873 roku nieruchomość zostaje sprzedana Józefowi Gutmanowi.

Z 1871 roku pochodzi projekt murowanej zabudowy posesji dotyczący budowy oficyny w tylnej części działki. Z 1886 roku pochodzi zrealizowany projekt nadbudowy piętra oficyny w środkowej części posesji, przylegającej do muru od strony ogrodów bernardynek.

W 1897 roku nieruchomość staje się własnością Stanisława Myszkowskiego. W 1902 roku całość kupuje Tomasz Biernacki, w 1903 Dawid Rubin, następnie [w tym samym roku?] Lejba i Hinda Tenenbaum oraz Wolf i Chaja Mandellner. W latach 1903–1904 wybudowano kamienicę frontową: trójkondygnacyjny budynek z sienią w przyziemiu, podpiwniczony, kryty blachą.

Około 1904 roku, wzdłuż muru, od strony posesji nr 5, powstały murowane komórki i ubikacje.

W 1918 roku w tylnej części działki wzniesiono piętrową oficynę na planie litery L, projektu W. Łaszkiewicza. W tym też roku następuje zmiana właścicieli, którymi stają się: Mejer i Sura Grende, Joina i Dobra Grende, Hersz i Chaja Ansztejn. W 1923 roku Rubinsztejn, Wertman i Goldman przejmują część Ansztejnów i stają się współwłaścicielami.

W czasie II wojny światowej zniszczeniu uległ dach kamienicy frontowej. W latach 1948–1950 w oficynie wymieniono stropy, stolarkę okienną, drzwi i podłogi, przemurowano ściany i przeprowadzono remont instalacji elektrycznej oraz wodociągowej. W latach 1949–1950 w suterenie funkcjonowała wytwórnia chemiczna.

Do roku 1956 nieruchomość nadal stanowiła własność rodziny Grende, następnie zaś została przejęta przez Skarb Państwa.

MieszkańcyBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

W 1936 roku

Właściciele

Jojna Grende, syn Moszka

Jankiel Grende, syn Moszka

Współwłaściciel: Beia Grende

Dozorca: Jan Waliniak

Mieszkańcy nieruchomości według zawodu w 1940 roku

Pracownicy umysłowi 3 (na parterze), 5 (na piętrze)

Robotnicy 1 (na poddaszu), 3 (w suterenie)

Kupcy i przemysłowcy 2 (na parterze), 3 (na piętrze), 1 (na poddaszu)

Rzemieślnicy 3 (na parterze), 7 (w suterenie), 11 (w oficynie)

Lokatorzy według wyznania, płci i wieku w 1940 roku

Ogólna ilość mieszkańców 131

Chrześcijan 55

Żydów 76

Mężczyzn 41

Kobiet 54

Dzieci do lat 6 włącznie 8

Dzieci do lat 7-18 włącznie 23

OpisBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Budynek frontowy dwupiętrowy, murowany z cegły, podpiwniczony. Obiekt wzniesiony na planie trapezu. Elewacja frontowa ośmioosiowa, z ryzalitem na skrajnej osi północnej, w którym znajduje się brama. Elewacja od dołu posiada wysoki, gładki cokół, w którym przebito okna do suteren. Parter elewacji boniowany, nad otworami boniowanie w układzie klińcowym. Okna I piętra ujęte profilowanymi opaskami, zwieńczone trójkątnym naczółkiem. Okna II piętra w opaskach, z parapetem wspartym na konsolkach w formie stylizowanych liści akantu. Całość wieńczy gzyms kostkowy. Na I i II piętrze (na 2 i 6 osi) balkony.

Elewacja tylna gładka, na wysokim cokole, z regularnie rozmieszczonymi otworami.

Oficyna środkowa murowana z cegły, wzniesiona na planie romboidalnym, dwutraktowa, wielodzielna. Budynek jednopiętrowy, z dachem jednospadowym w stronę podwórza. Klatka schodowa wtórna. Elewacja gładka, na niskim cokole. Otwory okienne bez obramień.

Oficyna tylna murowana z cegły, wzniesiona na planie zbliżonym do litery L, jednotraktowa. Budynek jednopiętrowy, w części skrzydła zachodniego parterowy, z dachem jednospadowym w stronę podwórza. Klatka schodowa dwubiegowa, drewniana. Elewacja gładka, na niskim cokole. Otwory okienne bez obramień. Nad wjazdem do garażu w części południowej facjata z wysokim, półkoliście zwieńczonym oknem.

WnętrzeBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Układ wnętrz dwutraktowy, wielodzielny, niesymetryczny. Ściany działowe w większości drewniane, częściowo ceglane. W obu traktach znajdują się klatki schodowe z obłożeniem drewnianym, z tralkowymi balustradami. Częściowo zachowana stolarka drzwiowa. Na korytarzu głównej klatki, za wejściem, znajduje się lastrykowa tablica z napisem „1904” (stan na rok 1994).

LiteraturaBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Akta nieruchomości położonej w Lublinie przy ul. Żmigród 7 cz.II; Zespół: 35/22/0 Akta miasta Lublina » Seria: 10 INSPEKCJA BUDOWLANA MIASTA LUBLINA [1926-]1944-1950[1951] » Jednostka: 6190 ; APL.

Domowa książka meldunkowa miasta Lublina ul. Żmigród nr 7 lok. 1-10a; 11-25; Zespół: 35/22/0 Akta miasta Lublina » Seria: 12 KSIĘGI MELDUNKOWE MIESZKAŃCÓW MIASTA LUBLINA [1873-]1930-1950[-1960] » Jednostka: 2439; APL.

Domowa książka meldunkowa miasta Lublina ul. Żmigród nr 7 lok. 1-2a; 3-25; Zespół: 35/22/0 Akta miasta Lublina » Seria: 12 KSIĘGI MELDUNKOWE MIESZKAŃCÓW MIASTA LUBLINA [1873-]1930-1950[-1960] » Jednostka: 2438; APL.

Domowa książka meldunkowa miasta Lublina ul. Żmigród nr 7, 10; Zespół: 35/22/0 Akta miasta Lublina » Seria: 12 KSIĘGI MELDUNKOWE MIESZKAŃCÓW MIASTA LUBLINA [1873-]1930-1950[-1960] » Jednostka: 2680 ; APL.

Domowa książka meldunkowa miasta Lublina ul. Żmigród nr 7, 10; Zespół: 35/22/0 Akta miasta Lublina » Seria: 12 KSIĘGI MELDUNKOWE MIESZKAŃCÓW MIASTA LUBLINA [1873-]1930-1950[-1960] » Jednostka: 2681; APL.

Kamienica przy ul. Żmigród 7 w Lublinie. Rozpoznanie historyczne i konserwatorskie, oprac. W. Boruch, Lublin 1994, mps WUOZ, sygn. 5447.

Powiązane miejsca

Zdjęcia

Słowa kluczowe