Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Ochronka żydowska Grodzka 11 – upamiętnienie i działania edukacyjne

Ochronka została utworzona w 1862 roku przez Gminę Wyznaniową Żydowską w celu roztoczenia opieki nad potrzebującymi sierotami i osobami starszymi. Siedzibę zlokalizowano na Starym Mieście przy ulicy Grodzkiej 11. Pod tym adresem placówka funkcjonowała do marca 1942 roku, kiedy policja niemiecka dokonała jej likwidacji, mordując dzieci i ich opiekunki w masowej egzekucji na terenie kopalni piasku w dzielnicy Tatary.

Marsz Pamięci. 75. rocznica likwidacji ochronki żydowskiej
Marsz Pamięci. 75. rocznica likwidacji ochronki żydowskiej (Autor: Zętar, Joanna (1975- ))

Spis treści

[RozwińZwiń]

UpamiętnienieBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Szlak pamięciBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

W 2016 roku, w ramach projektu "Lublin. Pamięć Zagłady" miejsce egzekucji dzieci i opiekunek z żydowskiego sierocińca oznakowano za pomocą 2 betonowych płyt. Każda z betonowych płyt ma wymiary 1 m x 1 m oraz metalową opaskę, na której znajduje się ostatnia litera hebrajskiego alfabetu, której krój zaczerpnięty jest z Księgi Zohar. Betonowe płyty są elementami szlaku pamięci, w ramach którego oznakowano w przestrzeni miasta miejsca związane z zagładą przedwojennej społeczności żydowskiej.

Upamiętnienie w miejscu egzekucji dzieci z ochronki i ich opiekunek
Upamiętnienie w miejscu egzekucji dzieci z ochronki i ich opiekunek

Na płytach znajdują się napisy w języku polskim i angielskim informujące o historii i znaczeniu miejsca:

W tym miejscu, 24 marca 1942 r., policja niemiecka zamordowała ponad sto dzieci z żydowskiego sierocińca przy ul. Grodzkiej 11 oraz ich opiekunki. W 1948 r. szczątki ofiar zostały przeniesione na nowy cmentarz żydowski w Lublinie przy ul. Walecznych.

Tablica pamiątkowa na budynku ochronki żydowskiej przy ul. Grodzkiej 11Bezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Na budynku ochronki przy ul. Grodzkiej 11 w 1987 roku (w 45. rocznicę likwidacji lubelskiego getta) została zamieszczona tablica z informacją o wychowankach ochronki i ich losach.

Tablica na budynku Ochronki żydowskiej przy ul. Grodzkiej 11
Tablica na budynku Ochronki żydowskiej przy ul. Grodzkiej 11 (Autor: Zętar, Joanna (1975- ))

Pomnik na nowym cmentarzu żydowskim przy ul. Walecznych Bezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Na nowym cmentarzu żydowskim w Lublinie przy ul. Walecznych w miejscu, gdzie po ekshumacji złożono ciała dzieci, w 1987 roku postawiono pomnik.

Pomnik na nowym cmentarzu żydowskim przy ulicy Walecznych w Lublinie
Pomnik na nowym cmentarzu żydowskim przy ulicy Walecznych w Lublinie (Autor: Fedorowicz, Marcin)

Budynek ochronki obecnieBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Od 1970 roku budynek jest siedzibą Młodzieżowego Domu Kultury Pod Akacją. W nawiązaniu do historii miejsca młodzież z działającego w MDK-u Teatru Panopticum, kierowanego przez Mieczysława Wojtasa, przygotowała w 2009 r. spektakl “Światła Chanuki” – adaptację opowiadania Isaaka Singera Menasze i Rachela. Premiera tego spektaklu zainaugurowała realizowany przez Ośrodek Brama Grodzka – Teatr NN cykl spotkań Śladami opowiadań Singera.

Budynek przy ulicy Grodzkiej 11
Budynek przy ulicy Grodzkiej 11 (Autor: Moszyński, Marcin)

Działania edukacyjno-animacyjneBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Projekt Listy do Ochronki (od 2004)Bezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Pierwszy Marsz Pamięci odbył się w ramach projektu Listy do Ochronki . Miało to miejsce w dniu 30.04.2004 roku.

Marsz podczas projektu "Listy do Ochronki"
Marsz podczas projektu "Listy do Ochronki" (Autor: Kowalczyk, Maria; Zętar, Joanna (1975- ))

Marsz Pamięci w rocznicę likwidacji Ochronki (od 2005)Bezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Od kilkunastu lat, w dniu 24 marca (prawdopodobna data likwidacji Ochronki) Ośrodek „Brama Grodzka – Teatr NN” organizuje Marsz Pamięci przypominający o losie żydowskich dzieci, upamiętniający los najmłodszych ofiar Holokaustu.

Marsz Pamięci w 77. rocznicę likwidacji ochronki żydowskiej
Marsz Pamięci w 77. rocznicę likwidacji ochronki żydowskiej (Autor: Fedorowicz, Marcin)

Kalendarium:

Rok 2005
Rok 2006
Rok 2007
Rok 2008
Rok 2009
Rok 2010
Rok 2011
Rok 2012
Rok 2013
Rok 2014
Rok 2015
Rok 2016
Rok 2017
Rok 2018
Rok 2019
Rok 2020
Rok 2021
Rok 2022
Rok 2023

Projekt Dopisane losyBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Propozycja scenariusza lekcji dotyczącej losów dzieci podczas Zagłady

Mural Pamięci – Graffiti "Memories give life" (2010)Bezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Mural Pamięci "Memories Give Life" powstał na ścianie budynku Gimnazjum nr 17 w Lublinie przy ulicy Maszynowej 2 jako upamiętnienie śmierci dzieci z żydowskiego sierocińca przy ul. Grodzkiej 11.

Gotowy mural na ścianie Gimnazjum nr 17 przy ulicy Maszynowej
Gotowy mural na ścianie Gimnazjum nr 17 przy ulicy Maszynowej (Autor: Sudziński, Marcin (1978- ))

Projekt Dzieci z Ochronki – Powrót w ramach IV Kongresu Kultury Chrześcijańskiej (2012)Bezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Odtworzenie w trzech lubelskich szkołach graffiti "Memories Give Life" z Gimnazjum nr 17 przy ul. Maszynowej:

  • IV Liceum Ogólnokształcące na Wzgórzu Czwartkowym
  • Zespół Szkół nr 1 im. Wł. Grabskiego na Podwalu
  • Zespół Szkół nr 4 im. J. Korczaka na ulicy Bronowickiej

"Dzieci z Ochronki - Powrót" - akcja społeczno-edukacyjna - ZS 1
"Dzieci z Ochronki - Powrót" - akcja społeczno-edukacyjna - ZS 1 (Autor: Gajdzik, Bartosz)