Grodzka 12 w Lublinie
Historia nieruchomości zlokalizowanej w Lublinie przy ulicy Grodzkiej 12.
Spis treści
[Zwiń]Lokalizacja
Dawny numer policyjny: 85
Numer hipoteczny: -
Numer przed 1939: Grodzka 12
Numer po 1944: -
Numer obecny: Grodzka 12
Grodzka 12 na mapie Lublina z 1928 roku
Historia budynku
Właściciele
dane z dnia 12.X.1896 - dom schr. Św. Ducha
1915 - dom schr. Św. Ducha
dane z dnia 12.XI.1940 - Zarząd Miejski w Lublinie
Lokatorzy według wyznania, płci i wieku w 1940 roku
Ogólna ilość mieszkańców 41
Chrześcijan 41
Dzieci do lat 7-18 włącznie 1
Mieszkańcy nieruchomości według zawodu w 1940 roku
Pracownicy umysłowi: 1 (na parterze)
Bez zawodu: 40 (na parterze)
Dodatkowe informacje
Inspekcja budowlana
- Pismo z dnia 06.VII.1936 r., wystosowane do Pana Prezydenta Miasta Lublina, zawierające deklarację mistrza Pawła Ryczka o podjęciu się wykonania remontu w budynku projektowanym na nieruchomości położonej przy ul. Grodzka 12.
- Protokół oględzin, sporządzony dnia 23.II.1939 r. przez Zarząd Miejski w Lublinie, Wydział Budownictwa, Oddział Inspekcji Budownictwa, w sprawie stanu budynku przy ul. Grodzkiej 12. Protokół sporządzono w obecności właśc. Stwierdzono wówczas: „W fasadzie domu od ul. Grodzkiej brak pod oknami parapetów blaszanych, na gzymsach i obdasznicach okapów z blachy pomiedziowanej. Termin usunięcia uchybień wyznaczono do dnia 10.V.1939 r.
- Wniosek z dnia 10.XI.1945 r., wniesiony przez Zarząd Miejski w Lublinie, Wydział Opieki Społecznej, do Inspekcji Wydziału Budownictwa o oszacowanie ceny nieruchomości przy ul. Grodzkiej nr 12, które to jest niezbędne do wpisania do księgi inwentarzowej. Na piśmie znajduje się wpisana odręcznie wartość techniczna bez wliczenia wartości zabytkowej, opiewająca na kwotę 44,521 zł.
Opis budynku
Karta realności
Położenie: Grodzka 12
Właśność: Zarząd Miejski w Lublinie
Administrator: Eleonora Bielińska (1875 r.), Grodzka 12
Powierzchnia ogółem: 205 m2, w tym:
- zabudowana: 84 m2,
- niezabudowana: 21 m2
Długość frontu: 7 mb (głębokość 32 mb)
Budynek frontowy
Liczba kondygnacji: 3
- 1 główna klatka schodowa
Liczba mieszkań: 7 jednoizbowych
Liczba izb: 26
Liczba piwnic: 2
Liczba suteren niemieszkalnych: -
Liczba strychów: 1
Budynek b od strony Rybnej
Liczba kondygnacji: 2
- 1 główna klatka schodowa
Liczba mieszkań: 2 jednoizbowe
Liczba izb: 2
Liczba piwnic: -
Liczba suteren niemieszkalnych: -
Liczba strychów: 1
Zakłady wspólnego pożycia: Zakład dla staruszek – 5 izb
Piwnice
Pierwotna konstrukcja podpiwniczenia kamienicy zakładała dwie kondygnacje piwnic. Do dzisiejszych czasów przetrwała tylko jedna kondygnacja.
Wejście do podwójnej piwnicy frontowej znajdowało się po prawej stronie fasady, do naszych czasów przetrwał po nim ślad w postaci niewielkiego okienka piwnicznego. Fakt, że część kamienicznych piwnic dostępna była z ulicy, tłumaczony jest funkcją piwnic jako składu towarów. Pomieszczenia te, z potrzeby uzyskania odpowiednio niskiej temperatury niezbędnej do przechowywania towarów, były stosownie głębsze od piwnic pod innymi partiami kamienicy. Datowane są one jako późniejsze, nowożytne.
Piwnice, przeznaczone pierwotnie na użytek właściciela i należące do najstarszych, funkcjonowały również pod tylnym traktem kamienicy.
Piwnice kamienicy przy Grodzkiej 12 są kilkakrotnie wzmiankowane w dokumentach wizyjnych. Z 1714 roku pochodzi barwny opis dający wyobrażenie o stopniu zagracenia i zaniedbania tych pomieszczeń: „Z tey sionki małey na strych idąc, na strychu iest gnoiu kurzego y innego śmiecia pełno. Potym, na dół idąc do piwnic w jedney piwnicy iest śmiecia, gnoiu roznego kupa duza na wozów kilkanaście, w innych piwnicach nie ma, tylko co tynkowane i z ścian niektórych, mieyscami poodpadało” [1].
Niszczejąca budowla ulegała kolejnym przebudowom, w wyniku których zamurowano dawne wejście do piwnic od strony ulicy oraz zrujnowano schodki zewnętrzne do piwnic. Pierwotne wejście, usytuowane w sieni kamienicy, zastąpiono nowym „quondam z Kamienicy bywał wchod do piwnic schody także w tym mieyscu zroynowane ktora dziura z Sieni Kamieniczney do piwnic drzwiami Staremi nakryta...”.
Podczas II wojny w kamienicy znajdował się przytułek działający od 1851 roku przy szpitalu św. Ducha. W roku 1961 wskutek nagłej awarii elementów konstrukcyjnych rozpoczęto rozbiórkę budynku. Zasypano wówczas II kondygnację piwnic biegnących spod budynku pod fundamentem ściany frontowej i pod jezdnią ulicy.
Obecnie wejście do piwnic przy ul. Grodzkiej 12 znajduje się przy klatce schodowej, w pomieszczeniu dawnego traktu środkowego parteru. Istnieje również drugie wejście, z zewnątrz od podwórza (prowadzące do północnej piwnicy traktu tylnego, połączonej z pozostałymi).
Piwnice ciągną się pod całością budynku, od południa łącząc się z piwnicami kamienicy przy ulicy Grodzkiej 10. Założenie piwniczne jest regularne, o układzie dwuosiowym i trójtraktowym. Wszystkie pomieszczenia posiadają kształt prostokątny.
Fragmenty relacji mówionych
Ryszard Giszczak
„Jeżeli chodzi o ulicę Grodzką to był tam jeden sklep. Między Olejną a Ku Farze był taki jeden sklep i było tam wszystko – śledzie, nafta, powidła i wszystko, bo to przeważnie Żydzi mieli te sklepy – i nafta, i mydło, i powidło się mieściło. (...). Mój dom mieścił się na ulicy Grodzkiej 12. Mieszkało tam dwanaście rodzin. Były tam też ekskluzywne mieszkania, nie dla takich robotników, jak mój ojciec, one były bardzo drogie. Mieszkało tam 12 rodzin – w tym 10 było żydowskich i dwie były polskie. Mieliśmy dwa pokoje z kuchnią. Łazienki nie było, była ubikacja - schodziło się na dół do piwnicy.” Więcej...
Przypisy
[1] WAPL, AmL 1456-1810, sygn.112, k.22-23v. /1714 r./
Literatura
Akta nieruchomości położonej w Lublinie przy ul. , APL, sygn. 1666.
Kamienica przy ulicy Grodzkiej 12 na Starym Mieście w Lublinie, Dokumentacja naukowo-historyczna opracowana na zlecenie Miejskiego Zarządu Rewaloryzacji Zabykowego Zespołu Miasta Lublina, opracowanie: Grażyna Michalska, fotografie: Jerzy Chomicki, Lublin 1983.