Widoki Lublina – rysunki Czesława Stefańskiego (lata 30. XX wieku)
Stefański w tych kreślonych nerwową kreską pracach ukazuje różne fragmenty Lublina, w tym niemal z ostatniej chwili przed zburzeniem uchwycone motywy z dzielnicy żydowskiej, jak widok otoczonego domami podwórza przy ul. Szerokiej, Podzamcze wraz z Porta Sordida, Wieniawa ze skupiskiem domów z wysokimi dachami oraz starą synagogą i inne.
Spis treści
[Zwiń]O autorze
Czesław Stefański urodził się w 1907 roku. Jako uczeń gimnazjum im. hetmana Jana Zamoyskiego był członkiem lubelskiej grupy artystycznej Elipsa (m.in. wraz z Witoldem Chomiczem i Samuelem Miklaszewskim). W 1930 roku ukończył Wydział Nauk Społecznych Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. W czasie II wojny światowej był jeńcem wojennym (z tego okresu pochodzi seria rysunków przedstawiających oflag i współwięźniów). W latach 50. XX wieku został członkiem ZPAP.
Historia dzieła
Czesław Stefański był zafascynowany architekturą Lublina. W latach 1936–1938 wykonał serię prac Noce Lubelskie, na którą złożyło się jedenaście rysunków tuszem, podmalowanych akwarelą, przedstawiających ulice i podwórka dzielnicy żydowskiej. Stefański rysował także rekonstrukcje lubelskich zabytków, które przybierały kształt fantazji architektonicznych (przykładem jest rysunek Rekonstrukcja Bramy Krakowskiej).
Opis
Rysunki Czesława Stefańskiego charakteryzują się bardzo dynamiczną kreską i podobnie kładzionym kolorem. Daje to wrażenie ruchu i pędu powietrza. Dobrze to widać na rysunku z serii Noce Lubelskie przedstawiającym zachód słońca w dolinie rzeki Czechówki.
Podobna zasada zdaje się panować w fantazjach architektonicznych. W Rekonstrukcji Bramy Krakowskiej, od bramy (nakrytej gotyckim dachem), biegnie w dół wąska, wijąca się uliczka. Stojące po obu jej stronach domki zdają się kołysać i falować. Wrażenie to pomnażają pasma i kłęby chmur ponad domami i bramą. Efekt tanecznego poruszenia architektury artysta uzyskał przez giętki kontur i drobne, urywane pociągnięcia piórka.
Literatura
- Bartnik, R., Widoki Lublina w zbiorach graficznych Muzeum Lubelskiego, [w:] Z. Nestorowicz [red.], Ikonografia dawnego Lublina, Lublin 2000.
- F.D. [Franciszek Dec], Wystawa „Elipsy” w Zachęcie Sztuk Pięknych oddział w Lublinie, „Ziemia Lubelska” 1926, nr 286.
- (m), Knonowicz – Kurzątkowski – Stefański (Wystawa w domu Pracy Kulturalnej), „Kultura i Życie” 1939, nr 7–8.
- Wystawa Kononowicza Zenona, Kurzątkowskiego Juliusza, Stefańskiego Czesława [katalog wystawy], Dom Pracy Kulturalnej, marzec–kwiecień, Lublin 1939.