Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Grodzka 17 w Lublinie

Historia nieruchomości zlokalizowanej w Lublinie przy ulicy Grodzkiej 17.

Spis treści

[RozwińZwiń]

LokalizacjaBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Dawny numer policyjny: 107

Numer hipoteczny: 105 bądź 71 bądź 70 bądź 686

Numer przed 1939: Grodzka 17

Numer po 1944: -

Numer obecny: Grodzka 17

Grodzka 17 na mapie Lublina z 1928 roku

FunkcjeBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Lokale handlowe i rzemieślnicze w latach 1918-1940

Ksiega Adresowa 1928

1928 - Gecman Rajzla - akuszerki

1928 - Nissenbaum Gitla - akuszerki

Historia budynku

Właściciele

dane z dnia 12.X.1896 - Goldkraut Ryf.

1915 - Nisenbaum M.

dane z dnia 29.X.1936 - Jozef Nisenbaum, Joel Nisenbaum, Szaja Nisenbaum, Benjamin Nisenbaum, Chaja Fabrykant

Lokatorzy według wyznania, płci i wieku w 1941 roku

Ogólna ilość mieszkańców 175

Chrześcijan 12

Żydów 163

Mężczyzn 58

Kobiet 64

Dzieci do lat 6 włącznie 20

Dzieci do lat 7-18 włącznie  33

Mieszkańcy nieruchomości według zawodu w 1941 roku

Robotnicy: 2 (na piętrze), 2 (na poddaszu), 2 (w suterenie), 2 (w oficynie).

Kupcy i przemysłowcy: 1 (na parterze), 2 (na piętrze), 1 (na poddaszu).

Rzemieślnicy: 2 (na parterze), 4 (na piętrze), 1 (na poddaszu), 1 (w suterenie).

Inne zawody: 1 (w suterenie).

Bez zawodu: 1 (na poddaszu), 1 (w suterenie).

Dodatkowe informacje

Inspekcja budowlana

- Zarządzenie wykonania robót budowlanych z dnia 20.I.1937 r. nakazujące natychmiastowe podjęcie robót w celu usunięcia uchybień stwierdzonych podczas oględzin budynku przy ul. Grodzkiej 17 w dniu 07.XII.1936 r. do dnia 01.VII.1937 r. Adresatem pisma jest Nisenbaum Josek, rządca Rubinsztejn.

- Odwołanie do Urzędu Wojewódzkiego Lubelskiego przez Zarząd Miejski w Lublinie od zarządzenia z dnia 11.VIII.1939 r. Odwołanie sporządzone zostało w dniu 16.VIII.1939 r. przez Zelmana Hajgelmana i zawiera prośbę o ponowne oględziny jego mieszkania, gdyż nie zgadza się on ze stwierdzeniem, iż lokum to grozi zawaleniem, i uchylenie zaskarżonego zarządzenia w ogóle, a w ostatecznym razie przedłużenie terminu opróżnienia mieszkania na jeden rok. „Zmuszenie więc mnie do opróżnienia tego mieszkania w obecnym okresie głodu mieszkaniowego, stanowi dla mnie i mojej rodziny cios śmiertelny, gdyż wypadnie nam mieszkać pod gołym niebem będąc zupełnie biedny i żyjąc w skrajnej nędzy."

- Odwołanie do Urzędu Wojewódzkiego Lubelskiego przez Zarząd Miejski w Lublinie od zarządzenia z dnia 11.VIII.1939 r. Odwołanie sporządzone zostało w dniu 16.VIII.1939 r. przez Majłecha Kerszenblata. Pismo zawiera identyczną treść jak to wniesione przez Zelmana Hajgelmana.

- Odwołanie do Urzędu Wojewódzkiego Lubelskiego przez Zarząd Miejski w Lublinie od dwóch zarządzeń z dnia 11.VIII.1939 r., na mocy którego lokatorzy domu przy ul. Grodzkiej 17 zostali zobowiązani do opróżnienia zajmowanego domu do dnia 20.VIII.1939 r. Odwołanie sporządzone zostało w dniu 16.VIII.1937r. przez Netela Flajszera i Josefa Zyswasera. Zawiera ono prośbę o przedłużenie powyższego terminu do dnia 01.IV.1940 r. ze względu na bardzo trudne warunki socjalne wynikające m. in. z braku pracy obydwu petentów.

- Protokół oględzin sporządzony dnia 17.IV.1939 r. przez Zarząd Miejski w Lublinie, Wydział Budownictwa Oddział Inspekcji Budownictwa a dotyczący domu przy ul. Grodzkiej 17 należącego do Josefa Nisenbauma, Joela i Benjamina Nisenbauma, Szaji Nisenbauma i Chaji Fabrykant w obecności właśc. Termin usunięcia stwierdzonych uchybień wyznaczono do dnia 03.VI.1939 r.

Opis budynkuBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Ankieta z dnia 29.X.1936

Położenie: Grodzka 17

Numer hipoteczny: 105

Właściciel: Jozef Nisenbaum, Joel Nisenbaum, Szaja Nisenbaum, Benjamin Nisenbaum, Chaja Fabrykant

Zarządca: Szmul Rubinsztajn

Dozorca: p. Kwiatkowski

Rodzaj nieruchomości: budynki mieszkalne, murowane z cegły

Data rozpoczęcia użytkowania: „w XVII wieku"

Liczba mieszkań: 27, w tym:

- 10 mieszkań — 1 izba,

- 12 mieszkań — 2 izby,

- 5 mieszkań — 3 izby

Liczba mieszkań w suterenach: 6 mieszkań — 1 izba

Liczba piwnic: -

Liczba pięter: 2

System wodociągowo - kanalizacyjny: wodociąg, dół ustępowy, 1 ustęp nieskanalizowany

Oświetlenie: elektryczne i naftowe

Ogrzewanie: 17 pieców

Liczba balkonów: 2 od frontu, 3 od podwórza; żelazne, z poręczą drewnianą

Klatka schodowa: 1 główna i 1 boczna; oświetlenie naftowe, schody żelazne i drewniane

Pokrycie dachu: blacha i papa

Kiedy remontowano budynek: -

Czy fasada bądź cały budynek wymaga remontu: tak

Dane dotyczące podwórza

Nawierzchnia: brukowana

Odległość budynku frontowego od oficyny: złączone

Śmietnik: stały

Roślinność: nie

Urządzenia do trzepania: nie

Co wiadomo o lokalach poziemnych: nic

Jak często wywożone są nieczystości domowe i przez kogo: Raz na miesiąc, przedsiębiorca prywatny

Karta realności z dnia 08.I.1941

Położenie: Grodzka 17

Powierzchnia ogółem: 560 m2, w tym:

- zabudowana: 297 m2,

- niezabudowana: 263 m2

Długość frontu: 25 mb (głębokość 32 mb)

Budynek A

Liczba kondygnacji: 2

- 1 główna klatka schodowa

Liczba mieszkań: 6, w tym:

- 2 mieszkania - 1 izba,

- 4 mieszkania - 2 izby

Liczba izb: 10

Liczba piwnic: 5

Liczba suteren niemieszkalnych: -

Liczba strychów: 1

Budynek B

Liczba kondygnacji: 4

- 1 główna klatka schodowa

Liczba mieszkań: 8, w tym:

- 4 mieszkania - 1 izba,

- 4 mieszkania - 2 izby

Liczba izb: 12

Liczba strychów: 1

Budynek C

Liczba kondygnacji: 3

- 1 główna klatka schodowa

Liczba mieszkań: 9, w tym:

- 4 mieszkania — 1 izba,

- 5 mieszkań — 2 izby

Liczba izb: 14

Liczba strychów: 1

Budynek D w głębi

Liczba kondygnacji: 1

Liczba mieszkań: 2, w tym:

- 2 mieszkania — 1 izba

Liczba izb: 2

Liczba strychów: 1

Dopisek: Józef Nisenbaum (ur. 1892 r.), Fabrykant Chaja (ur. 1877 r.) Grodzka 17

PiwniceBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Kamienicę stanowią trzy odrębne pod względem historycznym i architektonicznym budynki.

Grodzka 17 a

Piwnice I kondygnacji założone są tylko pod frontowym traktem kamienicy. Zejście do nich znajduje się w północnej osi elewacji, od ulicy Grodzkiej. Dział północny tworzy obszerne wnętrze sklepione kolebką, z którego wyprowadzono przejścia do kolejnych pomieszczeń. W narożu jego wschodniej ściany usytuowano zejście do piwnic II kondygnacji. Z naroża południowej ściany pomieszczenia wyprowadzono wąskie przejście wiodące do dwóch piwnic, tworzących południowy dział kamienicy.

Zejście do piwnic II kondygnacji, wybiegających poza obrys kamienicy, usytuowano w narożu ściany wschodniej, na poziomie I kondygnacji. Tworzą je dwa pomieszczenia – jedno (założone na rzucie wydłużonego prostokąta) znajdujące się pod ulicą Grodzką, drugie (niewielkie, kształtem przypominające literę „L”) pod tylnym traktem kamienicy. Oba pomieszczenia przesklepiono kolebką.

Grodzka 17 b

Piwnice budynku również założono na dwóch kondygnacjach. I kondygnacja, zajmująca środkowy i tylny trakt kamienicy, dostępna jest od strony podwórza. Tworzy ją ciąg niewielkich pomieszczeń układających się w kształt przypominający literę „C”.

II kondygnacja piwnic usytuowana jest pod poziomem ulicy Grodzkiej. Prostokątne pomieszczenie sklepione kolebką podzielone zostało na komórki lokatorskie.

Grodzka17c

Kamienica podpiwniczona jest jedną kondygnacją piwnic. Jest to pojedyncze, prostokątne pomieszczenie w tylnym trakcie budynku, dostępne od strony podwórza.

Fragmenty relacji mówionychBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Halina Jaworski-Klon

„Posiadam zdjęcie, które przypuszczam zrobił mój ojciec, domu w którym mieszkał. Podpisane jest Lublin, ulica Grodzka nr 17. Tutaj mieszkałem z rodzicami i siostrą do stycznia 1935 roku. Dwa okna na parterze należały do naszego mieszkania. Pod oknami na parterze były jeszcze dwa okna — mieszkania w suterenie, gdzie mieszkał dozorca z żoną. Obok zakratowane okna prowadziły do piwnicy, gdzie mieszkał żydowski stolarz z rodziną.""

*

„Mój tata urodził się w Krasnymstawie. Prawdopodobnie duża część rodziny mieszkała w Krasnymstawie, ale chyba jako bardzo mały chłopiec przeniósł się do Lublina, dlatego że, ja myślę, że on z Krasnegostawu wiele nie pamiętał, bo bardzo mało o tym opowiadał. A więcej o Lublinie, nie dużo, ale więcej. Oni mieszkali przy Grodzkiej 17, do 35 roku mój tata mieszkał w tym mieszkaniu. Pamiętam opowiadał taką anegdotę, że mieszkali razem z babcią. Jego babka jak wybuchła wojna miała 92 lata i opowiadał, była bardzo zdrowa i silna. I zawsze się pytał:  „Babciu jak to jest, jak to jest, że ty taka zdrowa jesteś, taka silna, 92 lata.", to ona odpowiada: „Co?". Rano na czczo wypijała taki mały kieliszek spirytusu. I to mój tata tak dobrze pamiętał, że aż nam to opowiadał. Więc nie wiem ile osób mieszkało tam w tym mieszkaniu i w tym domu na Grodzkiej 17. Mój tata miał siostrę — Basię. To był dom dosyć mieszczański. Jakby to powiedzieć... kulturalny dom. Dlatego, że Basia grała na fortepianie, mój tata grał na skrzypcach. I nie od
mojego taty samego to wiem tylko od znajomych, którzy wtedy też przychodzili tam do nich, że to się robiło takie wieczorki, że dzieci grały, muzykowały i deklamowali wiersze. Więc taki dosyć taki mieszczański, kulturalny dom był. Rodzice mojego taty — Roza i Don Giecman. Roza była akuszerką. Jej nazwisko znalazłam w takim registrze ludzi z pewnymi zawodami usługowymi. Nie wiem dokładnie jak to się nazywa, ale takim spisie z profesjami. Także znalazłam ją jako akuszerkę, szukając kiedyś śladów, jakichkolwiek śladów."

Materiały ikonograficzneBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Inspekcja budowlana, sygn. 1671

- plan wodociągu i kanalizacji ul. Grodzka nr 17, właśc. S.S. Nisenbaum T. Opatrzony pieczęcią Inspektora Sieci, J. Myśliwskiego z odręcznie wpisaną datą 28.V.1937 r. oraz Miejskich Wodociągów i Kanalizacji w Lublinie.

LiteraturaBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Akta nieruchomości położonej w Lublinie przy ul. Grodzkiej 17, APL, sygn.1671.

Księga adresowa Polski, 1929.

Kamienica przy ulicy Grodzkiej 17 a,b,c na Starym Mieście w Lublinie, Dokumentacja naukowo-historyczna opracowana na zlecenie Zarządu Rewaloryzacji Zabytkowego Zespołu Miasta Lublina, tekst: Barbara Skibińska Sądecka, fotografie: Krzysztof Mazur, Lublin 1986, syg. 176.