Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Widoki Lublina – rysunki i obrazy Symchy Binem Trachtera (1921)

Z 1921 roku pochodzą rysunki czarną kredką Symchy Binem Trachtera (1893–1942), żydowskiego artysty pochodzącego z Lublina, starannie wykształconego malarza, ucznia szkół artystycznych Warszawy, Krakowa, Wiednia i Paryża, członka Ecole de Paris. Po ukończeniu studiów krakowskich wrócił on na krótko do rodzinnego miasta osiągając tu dużą popularność. Z tego czasu pochodzą m.in. rysunki przedstawiające architekturę starego Lublina.

R. Bartnik, Widoki Lublina w zbiorach graficznych Muzeum Lubelskiego, Lublin 2000.
Lublin. Wnętrze Synagogi Maharszala
Lublin. Wnętrze Synagogi Maharszala (Autor: Trachter, Symcha)

Spis treści

[RozwińZwiń]

O autorzeBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Symcha (Simon) Binem Trachter urodził się w 1893 roku w Lublinie. W latach 1915–1920 studiował malarstwo na warszawskiej, potem krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych oraz przez pół roku 1918 na Akademii Sztuki w Wiedniu. W latach 1925–1929 przebywał we Francji. Studiował w Akademie Ranson, uczył się malarstwa od wielkich mistrzów w Luwrze; studiował impresjonistów, poznawał w galeriach malarstwo współczesne. W miesiącach letnich malował między innymi w Fontainebleau i w Saint Paul w pobliżu Nicei i Cannes. We Francji Trachter odkrywał dla siebie impresjonizm i Cezanne’a, co znalazło odbicie w jego twórczości. Nie bez znaczenia dla jego sztuki były też przyjaźnie zawarte w Paryżu: z Tadeuszem Makowskim, Eugeniuszem Eibischem, Tytusem Czyżewskim, Leopoldem Gottliebem i wieloma innymi artystami z kręgu Ecole de Paris.

Po powrocie do Lublina otworzył pracownię w domu rodziców na ulicy Lubartowskiej. W środowisku lubelskim osiągnął dużą popularność i znajdował nabywców na większość swoich prac. Zdobył sobie uznanie i popularność jako malarz pejzaży, portretów, martwych natur i aktów. Często wyjeżdżał do Kazimierza Dolnego nad Wisłą.

W 1938 roku przeniósł się do Warszawy. W czasie wojny trafił do warszawskiego getta. Tam nadal pracował jako malarz, m.in. wraz z Feliksem Frydmanem wykonał dekorację reprezentacyjnej sali Gminy Żydowskiej. W nocy z 26 na 27 sierpnia 1942 roku został wywieziony do obozu zagłady w Treblince.

Historia dziełaBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Dla twórczości Symchy Trachtera kluczowy był pobyt we Francji, gdzie poznał najlepsze dzieła impresjonizmu, postimpresjonizmu, kubizmu, fowizmu i ekspresjonizmu. Jego sposób patrzenia na sztukę zmienił się całkowicie: porzucił realizm i perspektywę linearną dla kompozycji złożonej z planów, deformacji i mocnych kolorów obwiedzionych grubym konturem. Po powrocie do Lublina jednym ze szczególnie chętnie podejmowanych przez Trachtera tematów stały się miejskie zaułki.

OpisBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Wśród niewielu prac, jakie zachowały się do naszych czasów, znajdują się m.in. szkice: Brama Grodzka (1921) i Kościół na Podwalu (rysowany dwukrotnie, jeden ze szkiców datowany na 1921 rok). Oba rysunki pochodzą z okresu przed wyjazdem do Paryża. Charakteryzują się dobrym warsztatem, bezbłędną kompozycją, szybką, nieco nerwową kreską. Są one realistycznymi pracami wypływającymi z umiejętnej obserwacji rzeczywistości. Do tego samego nurtu należy – niezwykle cenny ze względu na swój dokumentacyjny charakter – szkic wnętrza synagogi Maharszala. Przedstawia on salę modlitw wraz ze zdobioną ornamentami bimą (podwyższeniem dla czytającego Torę), drewnianymi krzesłami i dekoracyjnymi kandelabrami.

Istnieją również obrazy olejne Trachtera, np: Brama Krakowska i Pejzaż z Lublina (1928). Pierwszy jest widokiem Bramy od strony Krakowskiego Przedmieścia, drugi ukazuje kościół dominikanów widziany od strony prezbiterium z perspektywy dzielnicy żydowskiej. W pracy tej wyraźnie widać, że artysta odrobił już lekcję sztuki nowoczesnej: obraz został malowany planami, co sprawiło, że głębia przestrzeni niemal zupełnie zanikła, bryły są silnie zgeometryzowane, kształtowane grubo kładzionym kolorem.

LiteraturaBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści