Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Józef Życiński (1948–2011)

Biskup Kościoła rzymskokatolickiego, teolog i filozof, publicysta, autor blisko 50 książek i ponad 300 artykułów poświęconych problematyce filozoficznej, teologicznej, kulturowej oraz naukom przyrodniczym. Arcybiskup lubelski w latach 1997–2011. Wielokrotnie zabierał głos w debatach politycznych, moralnych i intelektualnych. Był przeciwnikiem wszelkich przejawów fundamentalizmu, występował też przeciw postmodernizmowi, „cywilizacji śmierci” i antysemityzmowi. Od roku 2000 organizował w Lublinie Kongresy Kultury Chrześcijańskiej. Zmarł 10 lutego 2011 roku w Rzymie.

Misterium "Dzień Pięciu Modlitw". Tomasz Pietrasiewicz, abp Józef Życiński
Misterium "Dzień Pięciu Modlitw". Tomasz Pietrasiewicz, abp Józef Życiński (Autor: Kubiszyn, Marta)

Spis treści

[RozwińZwiń]

Młodość i wykształcenieBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Józef Życiński urodził się 1 września 1948 w Nowej Wsi koło Piotrkowa Trybunalskiego. W roku 1966 ukończył I Liceum Ogólnokształcące w Piotrkowie Trybunalskim, a wkrótce potem wstąpił do Wyższego Seminarium Duchownego w Krakowie. W roku 1972 przyjął święcenia kapłańskie. Kontynuował pracę naukową – w roku 1976 obronił pracę doktorską w dziedzinie teologii, a wkrótce potem również filozofii. W roku 1980 habilitował się na podstawie rozprawy Prostota i dyskonfirmowalność jako kryteria heurystyczne w kosmologii relatywistycznej.

Działalność naukowa i duszpasterskaBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Józef Życiński zaangażował się w wiele inicjatyw związanych z uczelniami katolickimi. Od roku 1980 był kierownikiem Katedry Logiki i Metodologii na Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie. W latach osiemdziesiątych pełnił kolejno urzędy prodziekana i dziekana tej uczelni. Jednym z obszarów jego zainteresowań były relacje współczesnej nauki i wiary. Był jednym z organizatorów krakowskiego konwersatorium interdyscyplinarnego „Nauka – Wiara”, a także konferencji o podobnej tematyce, odbywających się od 1987 roku, z udziałem Ojca Świętego. W roku 1990 został biskupem tarnowskim, a w 1997 arcybiskupem lubelskim z czym wiąże się godność Wielkiego Kanclerza Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.

Prywatnie Józef Życiński był osobą bardzo pracowitą, zawsze znajdującą czas dla innych. Finansował stypendia dla ubogich studentów, udzielał się w organizacjach dobroczynnych, uczestniczył w spotkaniach z biednymi i bezdomnymi.

Kultura i politykaBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Jako arcybiskup, Józef Życiński wielokrotnie zabierał głos w debatach politycznych, moralnych i intelektualnych. Znany był z nieprzejednanej postawy wobec wszelkich przejawów fundamentalizmu, starał się promować dialog chrześcijaństwa ze współczesną kulturą. Występował też przeciw postmodernizmowi, „cywilizacji śmierci” i antysemityzmowi. Często angażował się w przedsięwzięcia ekumeniczne, podkreślając znaczenie dialogu w relacjach z innymi wyznaniami. Józef Życiński krytykował antysemityzm, jako postawę niechrześcijańską, „odcinanie własnych korzeni”. Od roku 2000 organizował Kongresy Kultury Chrześcijańskiej, na których spotykali się przedstawiciele różnych środowisk intelektualnych – tak religijnych, jak i świeckich.

Członkostwo w organizacjach religijnych i naukowychBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Józef Życiński był członkiem wielu stowarzyszeń naukowych i religijnych, jak Europejska Akademia Nauki i Sztuki w Salzburgu, Kongregacja do Spraw Wychowania Katolickiego, Papieska Rada Kultury, Rosyjska Akademia Nauk Przyrodniczych, Komisja Wspólna Episkopatu i Rządu RP, Komisja Episkopatu do Spraw Nauki Wiary, Wspólna Grupa Robocza (Joint Working Group) Kościoła Katolickiego i Światowej Rady Kościołów, Komitet Biologii Ewolucyjnej i Teoretycznej PAN. Był także przewodniczącym Rady Episkopatu do Spraw Apostolstwa Świeckich i Radzie Programowej KAI.

Nagrody i wyróżnieniaBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Arcybiskup Życiński był doktorem honoris causa dwóch uczelni: Akademii Rolniczej (obecnie Uniwersytet Przyrodniczy) w Lublinie (2004) oraz Uniwersytetu Jagiellońskiego (2005).

W 2004 został laureatem Fenomenów „Przekroju”, zaś rok później otrzymał Medal św. Jerzego, nagrodę przyznawaną przez „Tygodnik Powszechny”. W 2007 został uhonorowany tytułem Człowieka Roku, wyróżnieniem przyznawanym przez „Gazetę Wyborczą”.

Arcybiskup Józef Życiński w Ośrodku „Brama Grodzka – Teatr NN”Bezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Jako osoba zaangażowana w sprawy kultury, arcybiskup Życiński wspierał Ośrodek „Brama Grodzka – Teatr NN” w wielu projektach. Najważniejszymi z nich były Misteria Pamięci „Jedna Ziemia – Dwie Świątynie” (2000) zorganizowane w ramach Kongresu Kultury Chrześcijańskiej oraz „Dzień Pięciu Modlitw” (2000), którego akcja miała miejsce na Majdanku. Podczas kolejnego Kongresu Kultury Chrześcijańskiej wziął udział w kolejnym Misterium Pamięci pod tytułem  "Poemat o Miejscu" (2004), podczas, ktorego zainaugurowano upamiętnienie lubelskiej dzielnicy żydowskiej za pomocą „Latarni Pamięci”.

Arcybiskup Józef Życiński był jednym z uczestników uroczystości otwierajacej  podróż w ramach projektu wagon.lublin.pl w 2005 roku.

Był także gościem honorowym promocji książki Anny Langfus Skazana na życie (2008)

W październiku 2008 roku po raz ostatni uczestniczył w działaniu organiozwanym przez Ośrodek. Było to Misterium Pamięć „Pamięć Sprawiedliwych – Pamięć Światła”, stanowiące kontynuację Misterium "Jedna Ziemia - Dwie Świątynie".

Najważniejsze publikacjeBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

The Structure of the Metascientific Revolution (1987),
Teizm i filozofia analitycza (1985–1986),
Język i metoda (1983),
The Human Person and Philosophy in the Contemporary World (1993),
Wszechświat i filozofia (1980),
Drogi myślących (1983),
Filozofować w kontekście nauki (1987),
Wszechświat: maszyna czy myśl (1988),
Trzy kultury (1990),
Medytacje Sokratejskie (1991),
Dylematy ewolucji (1986),
Matematyczność przyrody (2010),
Ułaskawianie Natury (1992),
Bóg Abrahama i Whiteheada (1992),
Granice racjonalności (1993),
Sacrum i kultura (1996),

Elementy filozofii nauki (1996),

Ziarno samotności (1997),

Uczestnicy Bożych tajemnic (1997),

Na zachód od domu niewoli (1997).

 
Józef Życiński był ponadto autorem ponad 300 artykułów poświęconych problematyce filozoficznej, teologicznej, kulturowej oraz naukom przyrodniczym.
 
 
 
 
Opracowanie: Ziemowit Karłowicz

 

LiteraturaBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Źródła internetowe:

Zdjęcia

Wideo

Historie mówione

Inne materiały

Słowa kluczowe