Lubelski Szlak Historii Najnowszej
Od Lipca do Lipca – odwiedź najważniejsze miejsca dla powojennej historii miasta.
Zapraszamy na wirtualny spacer po miejscach związanych z Lubelskim Lipcem oraz innymi wydarzeniami z historii najnowszej Lublina!
Spis treści
[Zwiń]- Chopina 18
- Chopina 7
- Krótka 4
- Zielona, róg Staszica
- Cicha 8
- Ewangelicka, róg Krakowskiego Przedmieścia
- Herbapol
- Archikatedra
- Majdanek
- Klasztor karmelitów, ulica Świętoduska
- Kościół pw. Świętej Rodziny, ul. Jana Pawła
- Krakowskie Przedmieście 62
- Katolicki Uniwersytet Lubelski
- Al. Racławickie 1
- PKP
- FSC
- LZNS
- Rondo Lubelskiego Lipca i ul. Lubelskiego Lipca
- MPK
- Skwer Borowiczan
- Plac Litewski
- Królewska - siedziba Solidarności
- UMCS
- Zamek Lubelski
- Poczta Główna
- Spokojna 4
- Północna 3 - Komenda Miejska Policji
- Narutowicza 73 - Komenda Wojewódzka Policji
- Chopina 9 – siedziba „Pszczółki”
Chopina 18
W tej kamienicy mieścił się Powiatowy Urząd Bezpieczeństwa oraz jedna z siedzib NKWD. W latach 1944 – 1953 w tym budynku NKWD i UB zamordowało i torturowało wiele osób. Na podwórku tego budynku są piwnice, w których przetrzymywali byli więźniowie. Ślady po ich obecności są obecne do dziś.
Chopina 7
W tym budynku mieściła się jedna z siedzib Urzędu Bezpieczeństwa i siedziba NKWD. Tam także trafiali żołnierze Armii Krajowej, aresztowani i rozbrojeni przez NKWD.
Krótka 4
W tym miejscu w latach 1944 – 1953 znajdował się Wojewódzki Urząd Bezpieczeństwa Publicznego. Tam znajdował się areszt śledczy. Od 1953 Wojewódzki Urząd Bezpieczeństwa Publicznego został przeniesiony do nowo wzniesionego budynku przy ulicy Narutowicza 73. Miejsce to z racji odbywających się śledztw zyskało złą sławę.
Zielona, róg Staszica
Tutaj mieścił się komisariat Milicji Obywatelskiej. Obecnie w tym budynku znajduje się jeden z ośrodków dydaktycznych Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
Cicha 8
Tu mieścił się Powiatowy Urząd Bezpieczeństwa Publicznego.
Ewangelicka, róg Krakowskiego Przedmieścia
W tym budynku mieścił się areszt Milicji Obywatelskiej.
Herbapol
Załoga tego zakładu w lipcu 1980 roku wraz z innymi zakładami pracy na Lubelszczyźnie podjęła akcje strajkowe, których przyczyną była podwyżka cen artykułów spożywczych 1 lipca 1980 roku.
Zobacz: Szlak Lubelskiego Lipca
Archikatedra
Prace budowlane rozpoczęto w roku 1586 po otrzymaniu zgody na budowę kościoła od króla Stefana Batorego. Po osiemnastu latach budowę zakończono.
W tym miejscu w lipcu 1949 roku na obrazie Matki Boskiej ukazały się łzy. Wydarzenie to zostało nazwano „Cudem Lubelskim”, do Lublina udawały się wówczas pielgrzymki wiernych z całego kraju.
- To tutaj w 1966 roku miała miejsce peregrynacja kopii Obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej.
- To miejsce w 1987 roku odwiedził Papież Jan Paweł II
Zobacz: Szlak styli w architekturze
Majdanek
Obóz hitlerowski na Majdanku funkcjonował w latach 1941–1944. Po opuszczeniu obozu przez załogę niemiecką, stał się więzieniem NKWD. Więziono tutaj członków Armii Krajowej i lubelskich członków Delegatury Rządu Londyńskiego. Na tzw. Polu III do dnia dzisiejszego można zobaczyć warunki w jakich przebywali więźniowie.
Klasztor karmelitów, ulica Świętoduska
W tym miejscu mieścił się areszt NKWD. Potem w tym miejscu mieścił się prawdopodobnie areszt Informacji wojskowej.
Kościół pw. Świętej Rodziny, ul. Jana Pawła
W tym miejscu 9 czerwca 1987 roku miała miejsce msza święta z udziałem Jana Pawła II. Nad głowami zebranych pojawiały się transparenty „Solidarności”.
Krakowskie Przedmieście 62
W budynku przy Krakowskim Przedmieściu 62 znajdował się Komitet Obywatelski Lubelszczyzny w 1989 r.
Katolicki Uniwersytet Lubelski
Najsłynniejsza lubelska uczelnia, założona w 1917 roku w 1944 została reaktywowana. Studenci tego uniwersytetu czynnie uczestniczyli w akcjach, przeciwstawiających się komunistycznym władzom. To miejsce było azylem dla represjonowanych studentów innych lubelskich uczelni. To właśnie na KUL wykładał prof. Karol Wojtyła, który już jako Papież odwiedził to miejsce w 1987 roku. Tutaj od 1977 roku ukazywało się niezależne pismo młodych katolików – „Spotkania”.
Al. Racławickie 1
Tutaj do 1989 roku mieścił się Komitet Wojewódzki Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Obecnie ten budynek zajmuje Akademia Medyczna.
PKP
Ten zakład w lipcu 1980 roku podjął 4 – dniowy strajk. Pracownicy wyłączyli lokomotywy, zaprzestali pracy. Podobnie jak w innych zakładach pracy na Lubelszczyźnie tak i w tym zakładzie przyczyny strajku były czysto ekonomiczne.
Strajk objął pracowników wszystkich służb kolejowych.
Zobacz: Szlak Lubelskiego Lipca
FSC
Fabryka Samochodów Ciężarowych to jeden z ważniejszych lubelskich zakładów, które podjęły strajk w lipcu 1980 roku.
Zobacz: Szlak Lubelskiego Lipca
LZNS
Lubelskie Zakłady Napraw Samochodowych podjęły w lipcu 1980 roku strajk, który rozpoczął się 10 lipca i trwał do 14 lipca - 15 lipca.
Zobacz: Szlak Lubelskiego Lipca
Rondo Lubelskiego Lipca i ul. Lubelskiego Lipca
Rondo u zbiegu ulic: Fabrycznej, 1 – maja, Unii Lubelskiej i Alei Zygmuntowskich, nazwana dla uczczenia wydarzeń w lipcu 1980 roku
Zobacz: Szlak Lubelskiego Lipca
MPK
Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne podjęło strajk w lipcu 1980 roku.
Zobacz: Szlak Lubelskiego Lipca
Skwer Borowiczan
Miejsce u zbiegu ulic: Nowy Świat, Smoluchowskiego i Wronkowskiej. Niedaleko od tego miejsca w 1944 roku znajdowały się baraki i rampa, z której w listopadzie 1944 roku wywieziono do ZSRR, do miejscowości Borowicze, żołnierzy Armii Krajowej. Pomnik ostał odsłonięty w listopadzie 2004 roku dla uczczenia osób, które wywieziono transportami z pobliskiej rampy.
Plac Litewski
Reprezentacyjne miejsce Lublina. W tym właśnie miejscu w 1596 roku, gdy podpisywano Unię Lubelską, stacjonowała szlachta polska i litewska. Jest to miejsce zebrań, wieców i spotkań Lublinian. W lipcu 1944 roku w tym miejscu witano żołnierzy radzieckich. Plac Litewski był kulminacyjnym punktem obchodów Święta Pracy w PRL. Znajduje się tam pomnik Unii Lubelskiej, pomnik Nieznanego Żołnierza, od 1981 roku znajduje się tam pomnik Konstytucji 3 maja. W miejscu obecnego pomnika Józefa Piłsudskiego znajdował się pomnik Żołnierza Radzieckiego.
Królewska - siedziba Solidarności
Budynek przy ul. Królewskiej stał się siedzibą Regionu Środkowo-Wschodniego NSZZ „Solidarność” w lutym 1981 roku. W tym właśnie miejscu koncentrowało się życie lubelskiej „Solidarności”. Przed lutym 1981 roku siedziba „Solidarności” znajdowała się przy ulicy Okopowej 7. Po stanie wojennym w budynku przy ul. Królewskiej znajdowały się przychodnie lekarskie. Dopiero po 1989 roku ponownie znajduje się tam siedziba Regionu NSZZ „Solidarność”.
UMCS
Lubelska uczelnia założona w 1944 roku. Jej studenci aktywnie uczestniczyli w życiu politycznym Lublina, biorąc udział w zebraniach i wiecach w roku 1956 i 1968.
Zamek Lubelski
Początki zamku sięgają XIII wieku. Obecny kształt Zamek Lubelski uzyskał w latach 20 XIX wieku.
W czasie okupacji hitlerowskiej i w pierwszych latach PRL było to miejsce przetrzymywania więźniów politycznych. W 1953 roku więzienie zlikwidowano.
Obecnie Zamek jest siedzibą Muzeum Lubelskiego.
Zobacz: Szlak architektury neostylowej
Zobacz: Szlak styli w architekturze
Zobacz: Więzienie na Zamku w Lublinie 1944-1954
Poczta Główna
Budynek przy placu Litewskim. U jego podnóża w czasie obchodów Święta Pracy znajdowała się trybuna, na której w czasie pochodu przebywali działacze partyjni Lubelszczyzny. Było to kulminacyjne miejsce pochodów pierwszomajowych.
Spokojna 4
W tym miejscu w 1944 roku znajdowała się siedziba Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego. Obecnie mieści się tu lubelski Urząd Wojewódzki.
Północna 3 - Komenda Miejska Policji
W tym miejscu znajdował się areszt, w którym przetrzymywano osoby aresztowane za działalność konspiracyjną czasie stanu wojennego. Następnie osoby te trafiały do obozu internowania we Włodawie.
Narutowicza 73 - Komenda Wojewódzka Policji
Tutaj znajdował się od 1953 roku Wojewódzki Urząd Bezpieczeństwa Publicznego w Lublinie. W piwnicach tego budynku znajdowały się cele, gdzie przetrzymywano więźniów politycznych.