Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Lech Wałęsa (ur. 1943)

Działacz opozycyjny w czasie PRL-u, lider „Solidarności”, laureat Pokojowej Nagrody Nobla (1983), pierwszy prezydent III Rzeczypospolitej wybrany w powszechnych wyborach.

Spotkanie z Lechem Wałęsą
Spotkanie z Lechem Wałęsą (Autor: Trembecki, Jan (1934-2017))

Spis treści

[RozwińZwiń]

MłodośćBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Lech Wałęsa urodził się 29 września 1943 roku w Popowie, w rodzinie robotniczej. Jego ojciec, Bolesław, zesłany w czasie wojny do obozu pracy, zmarł w 1945 roku. Wychowywany przez matkę, Lech Wałęsa ukończył Zasadniczą Szkołę Zawodową w Lipnie w 1961 roku. Wkrótce rozpoczął pracę w Pracowniczym Ośrodku Maszynowym w Łochocimie jako elektryk mechanik. W latach 1963–1965 odbywał zasadniczą służbę wojskową w jednostce w Koszalinie, gdzie ujawniły się jego talenty przywódcze. Po powrocie z wojska i krótkiej pracy w POM-mie w Leniach, tak jak wielu innych młodych ludzi w tamtym czasie, ruszył do Gdańska w poszukiwaniu lepszej pracy i perspektyw. W 1967 roku został zatrudniony na stanowisku elektryka okrętowego w Stoczni Gdańskiej im. Lenina. Dwa lata później, 8 grudnia 1969 roku, wziął ślub z Danutą Gołoś.

Lata siedemdziesiąteBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Lech Wałęsa wziął udział w strajkach robotniczych w grudniu 1970 roku. Był wówczas jednym z przywódców protestujących stoczniowców, wchodząc w skład Komitetu Strajkowego. Po stłumieniu protestów przez władze był obiektem nieustannych represji. Był wielokrotnie zatrzymywany i wzywany na rozmowy przez Służbę Bezpieczeństwa. Jak sam twierdził „podpisał wówczas 3 albo 4 dokumenty”, ale świadomie nie podjął współpracy z komunistyczną bezpieką. W 1971 roku wszedł w skład rady oddziałowej Związku Zawodowego Metalowców. Zaczął także pełnić funkcję Społecznego Inspektora Pracy i brał udział w spotkaniu z odwiedzającym stocznię pierwszym sekretarzem KC PZPR, Edwardem Gierkiem. Praca w związku zawodowym nie była satysfakcjonująca, Wałęsa zdawał sobie sprawę, że niezależność zrzeszenia robotników jest czystą iluzją. W 1976 roku wystąpił z krytyką organizacji związkowej, za co został zwolniony z pracy. Następnie zaczął pracę w przedsiębiorstwie ZREMB, skąd także został zwolniony z powodów politycznych, w 1978 roku. W tym samym roku zaangażował się w tworzenie Wolnych Związków Zawodowych Wybrzeża. W maju 1979 roku udało mu się znaleźć pracę w przedsiębiorstwie „Elektromontaż”.

Stale pozostawał związany ze stocznią i działającymi w niej związkami zawodowymi oraz z czołowymi opozycjonistami: Bogdanem Borusewiczem i Andrzejem Gwiazdą. Wraz z grupą opozycjonistów organizował wiece w rocznice grudnia 1970, kolportował ulotki. W grudniu 1979 roku został po raz kolejny zwolniony z pracy, tym razem za udział w obchodach rocznicy strajku. Do sierpnia 1980 roku pozostawał bez pracy.

Sierpień 1980 i „Solidarność”Bezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Lech Wałęsa podczas strajku w Stoczni Gdańskiej
Lech Wałęsa podczas strajku w Stoczni Gdańskiej (Autor: )

Gdy 14 sierpnia Jerzy Borowczak, Bogdan Felski i Ludwik Prądzyński pod kierownictwem Bogdana Borusewicza rozpoczęli strajk w stoczni, jednym z pierwszych postulatów było przywrócenie Lecha Wałęsy do pracy w Stoczni Gdańskiej. On sam, po dostaniu się na teren stoczni, wszedł w skład Komitetu Strajkowego, a następnie stanął na jego czele. Tego samego dnia, po rozmowach z przedstawicielami innych zakładów pracy, został przywódcą Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego. Brał aktywny udział w rozmowach z władzami, jego twarz znalazła się na okładkach gazet całego świata. Trzydziestego sierpnia 1980 roku podpisał porozumienie z władzami, gwarantujące powstanie Wolnych Związków Zawodowych. Wkrótce stanął na czele „Solidarności”, otrzymując na pierwszym zjeździe 55 proc. głosów.

Stan wojennyBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Natychmiast po wprowadzeniu stanu wojennego Lech Wałęsa, inwigilowany wcześniej przez SB, został aresztowany i internowany. Zwolniono go dopiero w listopadzie 1982 roku. Ponieważ NSZZ „Solidarność” został zdelegalizowany, Wałęsa był traktowany przez władze jako „osoba prywatna”. Mimo stałej inwigilacji wciąż zarządzał znaczną częścią opozycji.

W 1983 roku Komitet Noblowski zdecydował o przyznaniu Wałęsie Pokojowej Nagrody Nobla. Władze komunistyczne nie pozwoliły na wyjazd Wałęsy do Oslo, nie wydając mu paszportu. Nagrodę w jego imieniu odebrała żona Danuta wraz z najstarszym synem Bogdanem.

W 1986 roku Lech Wałęsa współtworzył jawną Tymczasową Radę NSZZ „Solidarność”. Dwa lata później, w miarę słabnięcia systemu komunistycznego, zdecydował się na ugodę z władzami.

III RzeczpospolitaBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

W 1988 roku Lech Wałęsa utworzył Krajową Komisję Wykonawczą „Solidarności”, a następnie wziął udział w rozmowach w Magdalence i przy Okrągłym Stole. Ustalono zmianę konstytucji PRL, umożliwiającą częściowo wolne wybory. Mimo braku sondaży i przy ograniczonym dostępie do mediów, świetnie zorganizowana „drużyna Wałęsy” odniosła niezwykły sukces, zdobywając 99 na 100 miejsc w Senacie i wszystkie z 35 proc. dostępnych dla niej miejsc w Sejmie.

W sierpniu 1989 roku, realizując plan braci Kaczyńskich, Lech Wałęsa zawarł porozumienie z ZSL i SD, uzyskując większość w parlamencie. Umożliwiło to powołanie pierwszego niekomunistycznego rządu w Polsce, na czele którego stanął Tadeusz Mazowiecki.

W przeprowadzonych w 1990 roku wyborach prezydenckich Lech Wałęsa uzyskał w drugiej turze większość głosów i 22 grudnia został zaprzysiężony na prezydenta RP. Urząd ten sprawował do 1995 roku. Był wielokrotnie krytykowany za spowodowanie rozłamu obozu „Solidarności” (tzw. wojna na górze) i autorytarne metody rządzenia. W kampanii prezydenckiej z 1995 roku przegrał wybory z Aleksandrem Kwaśniewskim.