Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Andrzej Gwiazda (ur. 1935)

Działacz opozycyjny, jeden z przywódców strajku w Stoczni Gdańskiej.

Spis treści

[RozwińZwiń]

Dzieciństwo i młodośćBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Andrzej Gwiazda urodził się 14 kwietnia 1935 roku. Ojciec, Stanisław, był marynarzem Flotylli Rzecznej Marynarki Wojennej; w 1939 roku, po klęsce wrześniowej, został wzięty do niewoli i osadzony w obozie jenieckim. Rok później, na rozkaz władz sowieckich, cała rodzina została wywieziona do Kazachstanu na okres 6 lat. Po powrocie do Polski rodzina Gwiazdów zamieszkała w Gdańsku. W 1953 roku Andrzej Gwiazda podjął studia na Politechnice Gdańskiej, skąd relegowano go po dwóch latach. Władze pozwoliły mu dokończyć studia dopiero po odwilży w 1956 roku. Na początku lat sześćdziesiątych ożenił się z Joanną Dudą, przyszłą wybitną działaczką opozycji. W latach sześćdziesiątych rozpoczął pracę w Instytucie Cybernetyki Politechniki Gdańskiej.

Działalność opozycyjna przed Sierpniem '80Bezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

W 1968 roku, w czasie marcowych wystąpień studentów, Andrzej Gwiazda zorganizował protestacyjny wiec na Politechnice Gdańskiej. Wziął czynny udział w protestach robotniczych, które nastąpiły w grudniu 1970 w Gdańsku. W 1976 roku po strajkach w Radomiu i Ursusie władze rozpoczęły prześladowania uczestniczących w nich pracowników. Andrzej i Joanna Gwiazdowie napisali list do Sejmu PRL z wyrazami poparcia dla Komitetu Obrony Robotników. Reakcja władz była natychmiastowa: otrzymali zakaz opuszczania PRL, a Służba Bezpieczeństwa otrzymała rozkaz ich inwigilacji. Mimo to, Andrzej Gwiazda nadal wspierał KOR, współpracując z jego Biurem Interwencyjnym. Od 1978 roku zaangażował się w tworzenie Wolnych Związków Zawodowych Wybrzeża, gdzie był jednym z najaktywniejszych działaczy. W tym czasie redagował także niezależne pismo „Robotnik Wybrzeża”.

„Solidarność”Bezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Gdy w sierpniu 1980 wybuchł strajk w Stoczni Gdańskiej, Andrzej Gwiazda był jedną z głównych postaci stojących po stronie opozycjonistów. Współtworzył 21 postulatów, zajmował miejsce w Międzyzakładowym Komitecie Strajkowym, negocjował z władzami warunki porozumienia (których nie podpisał). Gdy 17 września 1980 roku zarejestrowano „Solidarność”, był jednym z dwóch wiceprzewodniczących, zastępców Lecha Wałęsy. Jako jeden z najbardziej rozpoznawalnych działaczy „Solidarności” był w zarządzie Międzyzakładowego Komitetu Założycielskiego, Krajowej Komisji Porozumiewawczej i Komisji Krajowej. W 1981 roku był delegatem na I zjazd „Solidarności”.

Dwudziestego drugiego listopada 1981 roku w proteście przeciw metodom kierowania związkiem przez Lecha Wałęsę, odszedł Zarządu Regionu „Gdańsk”.

Stan wojennyBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Andrzej Gwiazda został aresztowany natychmiast po wprowadzeniu stanu wojennego, 13 grudnia 1981 roku. Początkowo był internowany w Ośrodku Odosobnienia w Strzebielinku, następnie przenoszony do kolejnych więzień. Dopiero po roku oskarżono go o „próbę obalenia ustroju siłą”. W 1984 roku został zwolniony na mocy amnestii, ale już po pół roku znów trafił do więzienia. Ostatecznie wyszedł z więzienia w 1986 roku.

Schyłek PRL-u i III RPBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Andrzej Gwiazda nie wziął udziału w negocjacjach w Magdalence i przy Okrągłym Stole, oskarżając ugodową część opozycji o zdradę ideałów Sierpnia '80. Domagał się od Lecha Wałęsy przywrócenia Komisji Krajowej „Solidarności” w jej składzie z 1980 roku. Gdy Lech Wałęsa odmówił spełnienia tego postulatu, pozostał w opozycji do niego. Bezkompromisowo krytykował posunięcia „Solidarności” mające na celu ugodę z komunistami.

Andrzej Gwiazda, w przeciwieństwie do wielu działaczy „Solidarności”, nie zrobił kariery politycznej w III RP. W drugiej połowie lat dziewięćdziesiątych wycofał się z życia politycznego. W 2006 roku został odznaczony Orderem Orła Białego i przyjęty do Kapituły Orderu.