Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Biblioteka Seminarium Duchownego w Lublinie (1864)

Dawna biblioteka misjonarska w roku 1864 przekształciła się w bibliotekę Seminarium Duchownego.

Spis treści

[RozwińZwiń]

Kasata zakonuBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Ks. Ludwik Zalewski:

Początek bibliotek misjonarzy związany jest najprawdopodobniej z przybyciem pierwszych misjonarzy do Lublina czyli ok. 1715 roku. (…) W r. 1760 biblioteka misjonarzy liczyła już około 800 dzieł. W tym też roku została znacznie powiększona przez włączenie biblioteki seminarium przy kolegjacie św. Michała. (…) Połączone biblioteki seminarium przy kolegjacie św. Michała i misjonarzy liczyły około 1200 dzieł1.

Ks. Ludwik Zalewski:

Po kasacie klasztorów w r. 1864 [Biblioteka Seminarium] miała dać przytułek bibljotekom klasztornym, pozbawionym własnego kąta2.

 

Ewa Zielińska:

Ważne znaczenie dla formowania się zasobu biblioteki seminaryjnej miały (…) skutki powstania styczniowego w postaci kasaty 52 klasztorów męskich i 6 żeńskich na terenie diecezji lubelskiej i podlaskiej. Z supresją konwentów wiązała się likwidacja zgromadzonych przez te instytucje bibliotek. Po 1864 r. przez 20 następnych lat do nieprzygotowanej na to biblioteki seminarium duchownego w Lublinie zwieziono księgozbiory skasowanych klasztorów3.

Ks. Ludwik Zalewski:

Rok 1864, tak nieszczęśliwy dla Polski i dla Kościoła w Polsce, otwiera epokę najświetniejszego rozwoju dla biblioteki seminarium lubelskiego. Wskutek kasaty klasztorów biblioteki poklasztorne przechodziły na własność seminarium i miały być włączone do seminaryjskiej biblioteki. Odtąd też zaprzestano rozróżniać bibliotekę misjonarzy od biblioteki seminarium diecezjalnego4.

Losy księgozbioruBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Ks. Ludwik Zalewski:

Te masy książek (3000 tomów), zwożonych do seminarium, nie znajdowały dla siebie półek gościnnych. Dotychczasowa biblioteka seminarium mieściła się w jednym pokoju, nie było więc mowy, żeby mogła pomieścić książki z bibliotek klasztornych. (...) Zwalono więc książki na gromadę w pokoju od strony wschodniej na parterze. Po paru latach, kiedy dla reperacji nad tą częścią budynku zdjęto dach, na książki przez pewien czas padał deszcz, aż część zamieniła się w masę. Wówczas dopiero (...) w r. 1890, na korytarzach wzdłuż ścian porobiono szafy i tutaj książki starszych wydań (mniej więcej do r. 1820) przeniesiono. Z nowych dzieł utworzono bibliotekę dla użytku profesorów i kleryków, spisując katalog działowy i inwentarzowy. O ile biblioteka, składająca się z nowszych dzieł (podręczna), otoczona była troskliwą opieką i utrzymana we wzorowym porządku, – starsze wydania, złożone bezładnie w szafach korytarzowych, pozostawione były bez ściślejszego nadzoru. Korzystając z tego, niektórzy z młodzieży uczącej się wyciągali książki z szaf, by ich używać zamiast klęczników, wyrywali sztychy, wyrzynali inicjały i miniatury, kalecząc następne karty nieraz przez całą głębokość książki, a nawet popalali książkami w piecach. Te objawy wandalizmu nie spotykały się z należytym skarceniem. (...) Bywały też wypadki [że] książka, znajdująca się na indeksie, uległa spaleniu albo przynajmniej pozbawienia pewnych kart lub ilustracji. Przez cały ten czas ktokolwiek chciał znaleźć posiadane dzieło, grzebał w stosach książek, pokrytych grubą warstwą pyłu. Tak było ze znanym uczonym Hieronimem Łopacińskim, który do swoich prac naukowych czerpał materiał w znacznej części książek seminarium, przechowywanych w szafach korytarzowych5.

Opis ocalonego księgozbioruBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Ks. Ludwik Zalewski:

Rok 1910 rozpoczęła się praca nad katalogiem kartkowym. (...) Liczebność biblioteki przedstawia się w sposób następujący: biblioteka podręczna z nowszych dzieł złożona, obejmuje 4000 dzieł; biblioteka ze starszych wydań 15000 – w tem około 300 inkunabułów, rękopisów około 1000, pośród nich rękopisy średniowieczne6.

 

LiteraturaBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Zalewski L. ks., Biblioteki seminarium duchownego w Lublinie i biblioteki klasztorne w diecezji lubelskiej i podlaskiej, Warszawa 1926.
Zielińska E., Inkunabuły w Bibliotece Metropolitalnego Seminarium Duchownego w Lublinie, [w:] Lublin a książka, Lublin 2004.

PrzypisyBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

  1. Wróć do odniesienia ks. L. Zalewski, Biblioteki seminarium duchownego w Lublinie i biblioteki klasztorne w diecezji lubelskiej i podlaskiej, Warszawa 1926, s. 20–29.
  2. Wróć do odniesienia ks. L. Zalewski, Biblioteki seminarium duchownego w Lublinie i biblioteki klasztorne w diecezji lubelskiej i podlaskiej, Warszawa 1926, s. 20–29.
  3. Wróć do odniesienia E. Zielińska, Inkunabuły w Bibliotece Metropolitalnego Seminarium Duchownego w Lublinie, [w:] Lublin a książka, Lublin 2004, s. 37–38.
  4. Wróć do odniesienia ks. L. Zalewski, Biblioteki seminarium duchownego w Lublinie i biblioteki klasztorne w diecezji lubelskiej i podlaskiej, Warszawa 1926, s. 38.
  5. Wróć do odniesienia ks. L. Zalewski, Biblioteki seminarium duchownego w Lublinie i biblioteki klasztorne w diecezji lubelskiej i podlaskiej, Warszawa 1926, s. 38.
  6. Wróć do odniesienia ks. L. Zalewski, Biblioteki seminarium duchownego w Lublinie i biblioteki klasztorne w diecezji lubelskiej i podlaskiej, Warszawa 1926, s. 253–271.