Księgarnia Kazimierza Szczepańskiego w Lublinie (1806–1834)
Księgarnia Kazimierza Szczepańskiego, jedna z pierwszych księgarni w Lublinie, założona na początku XIX w. funkcjonowała do lat pięćdziesiątych. Najlepiej prosperowała w latach dwudziestych. Powstanie listopadowe i spowodowane nim represje (rewizje, cenzura, konfiskaty) zakończyły złotą epokę w działalności księgarni.
Spis treści
[Zwiń]Historia księgarni
Jedną z pierwszych księgarń w Lublinie otworzył Kazimierz Szczepański (1771–1854).
Małgorzata Szajdecka:
Siedzibą tej księgarni, ale też przez jakiś czas drukarni, była zakupiona w r. 1806 przez Szczepańskiego kamienica na Rynku pod nr 19. Księgarnia działała w latach 1806–1852. Największy jej rozwój przypadał na lata dwudzieste – związane to było z tym, że Lublin był wtedy ważnym ośrodkiem życia intelektualnego. Zachował się katalog tej księgarni z roku 18211.
Przy księgarni działała również wypożyczalnia książek (tzw. czytelnia), co w tym okresie było dosyć typowe dla wszystkich księgarni.
Typowy katalog księgarski z pierwszej połowy XIX w. – dość niestarannie wydany na grubym papierze z licznymi błędami drukarskimi, zawierał bardzo niejednolity i niedokładny opis wydawnictw. (…) Jest jedynym pełnym spisem jaki posiadał na składzie Szczepański, i na jego podstawie został scharakteryzowany asortyment księgarni. Największy procent księgozbioru stanowiła literatura piękna. Spośród autorów książek można wymienić: J. Kochanowski, A. Naruszewicz, Wolter, Monteskiusz, Young, Wergiliusz, Homer2.
Represje wobec księgarni
Małgorzata Szajdecka:
Rozwój księgarni hamowany był przez eliminowanie przez carską cenzurę z obiegu księgarskiego książek, mogących zdaniem oficjalnych czynników „wywierać zbyt szkodliwy wpływ na umysły mieszkańców Królestwa i zakłócać ich spokój"3.
Mieczysława Adrianek:
Po upadku powstania listopadowego księgarnia była poddawana licznym rewizjom a Szczepańskiego wzywano często na przesłuchania. W 1834 r. w jego księgarni na polecenie carskiej cenzury dokonano konfiskaty ponad 100 tytułów. Rewizja ta należała do najbardziej ostrych jakie odbyły się w ogóle w Lublinie. Księgarnia została wówczas zamknięta, ale po jakimś czasie Szczepański zorganizował w tym miejscu konspiracyjną wypożyczalnię książek z rejestru jej zasobów4.
Opis księgarni
Dopiero w 1852 roku, na krótko przed śmiercią, Szczepański zgłosił księgarnię do sprzedaży. Z tego okresu pochodzi relacja Ignacego Baranowskiego, wtedy młodego gimnazjalisty:
(...) w Lublinie była jeszcze druga księgarnia [obok księgarni Arcta] na Rynku, jeśli mnie pamięć nie myli, Szczepańskiego. Ciasny sklepowy pokoik wypełniony do sufitu książkami; jeszcze ciaśniejszy, a w dodatku ciemny tylny, podobnież. Księgarnia ta, pamiętająca dawne bardzo czasy czy nie przedrozbiorowe jeszcze, miała być kiedyś nakładową. W sklepie, gdym przychodził, zastawałem jedynie chłopca młodego. Właściciela staruszka zdaje się, że raz widziałem. (...) Po drabinie dostawałem się do wyższych półek i bobrowałem czasami godzinami, poszukując powieści lub romansu5.
Literatura
Szajdecka M., Firma wydawniczo-księgarska Kazimierza Szczepańskiego 1800–1855, w: Studia z dziejów drukarstwa i księgarstwa w Lublinie w XIX i XX wieku, Lublin 1988.
Słownik Pracowników książki polskiej, red. Treichel I., Warszawa 1972.
Przypisy
- Wróć do odniesienia M. Szajdecka, Firma wydawniczo-księgarska Kazimierza Szczepańskiego 1800–1855, [w:] Studia z dziejów drukarstwa i księgarstwa w Lublinie w XIX i XX wieku, Lublin 1988, s. 73.
- Wróć do odniesienia Szajdecka M., Firma wydawniczo-księgarska Kazimierza Szczepańskiego 1800–1855, [w:] Studia z dziejów drukarstwa i księgarstwa w Lublinie w XIX i XX wieku, Lublin 1988, s. 73–76.
- Wróć do odniesienia M. Szajdecka, Firma wydawniczo-księgarska Kazimierza Szczepańskiego 1800–1855, [w:] Studia z dziejów drukarstwa i księgarstwa w Lublinie w XIX i XX wieku, Lublin 1988, s. 87, 74.
- Wróć do odniesienia Słownik Pracowników książki polskiej, red. I. Treichel, Warszawa 1972, s. 871.
- Wróć do odniesienia M. Szajdecka, Firma wydawniczo-księgarska Kazimierza Szczepańskiego 1800–1855, [w:] Studia z dziejów drukarstwa i księgarstwa w Lublinie w XIX i XX wieku, Lublin 1988, s. 76.