Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Miejsca żydowskie w Lublinie

RELIGIA:

Dwór chasydów z Chusiatyna (Nadstawna 41) Żydowski Dom Kultury im. I. L. Pereca, Czwartek
4 (obecnie siedziba NFZ przy ul. Szkolnej 8) Browar Szterfinklów (Browarna 2) Żydowska szkoła powszechna Mandelkernowej;
prywatna elektrownia (Lubartowska 24) Szkoła ludowa im. Borochowa (Ruska 18) Chasydzka Jesziwa rabbiego Barucha Kockera
(Ruska 2/ Lubartowska) Teatr 'Panteon', w którym wystawiano żydowskie
sztuki ludowe (Jezuicka 20) Dom rodzinny Róży Fiszman-Sznajdman, autorki
wspomnień o żydowskim Lublinie(Lubartowska 21) Klasztor żydowski; dawniej szpital św. Łazarza
przy kościele św. Wojciecha (Podwale) Synagoga Parnasu założona przez Abrama Heilperna
(Szeroka 44) Synagoga urzędników handlowych Mszorsimszul
(Szeroka 3) Bethamidrasz (Jateczna 6) Brama Grodzka, obecnie siedziba Teatru NN
(Grodzka 21) Ochronka (Grodzka 11) Dom Franciszki Arnsztajnowej (Złota 2) Siedziba Gminy Wyznaniowej Żydowskiej (Rynek 8) Dom Henryka Wieniawskiego (Rynek 17) Synagoga Hazomir, siedziba towarzystwa
społeczno-kulturalnego Hazomir (Rybna 8) Wielkie podwórze, na którym odbywały się
spotkania polityczne i modlitwy chasydów (Cyrulicza 3/ Kowalska 4) Dom Henia Żytomirskiego w gettcie (Kowalska 27) Dom znanego lekarza Jakuba Cynberga, wraz z
bożnicą przez niego założoną (Kowalska 14) Dom rodzinny Symchy Binem Trechtera (Lubartowska
1) Synagoga Chewra Nosim (Bractwa Pogrzebowego),
Lubartowska 4 (obecnie 10)  Sztatmanowej i Borawskiej
(nazwiska dyrektorek); siedziba Zrzeszenia Akademików Żydów
(Lubartowska 18) Targ Chrześcijański (Lubartowska/ Świętoduska) Targ Żydowski (Targ Rybny), Lubartowska/ Nowy
Plac Targowy Dwór chasydów z Kazimierza Dolnego (Nadstawna
10) Dom Abrahama Eigera (Nadstawna 31) Dwór chasydów z Góry Kalwarii; cheder (Nadstawna
20) Siedziba żydowskich związków zawodowych,
m.in.Związek Stolarzy i Związek Kamaszników(Ruska 34/ Szeroka) Studzienka na ulicy Szerokiej, która przetrwała
do dziś (obecnie dworzec PKS) Studzienka na ulicy Szerokiej, która przetrwała
do dziś (obecnie dworzec PKS) Krawiecka 41 - w XIX wieku mieściała się tu
fabryka cygar i papierosów Zalmana Krasuckiego, później Związek Kobiet
Żydowskich i Ochronka - przychodnia Ognisko Brama Zasrana (ulica Zamkowa) Dom modlitwy Jakuba Fiszmana (Zamkowa 7/
Podzamcze 2) Domy modlitwy (Zamkowa 5) Dom modlitwy Josefa Oksenberga (Zamkowa 6) Dom modlitwy nosiwodów (Zamkowa 4) Organizacja Cukunft zrzeszająca młodzież
bundowską (Szeroka 1/ Krawiecka) Synagoga Kotlarzy (Szeroka 2/ Cyrulicza 20) Szeroka 19 - Według tradycji mieścił się tu Waad
Arba Aracot - Sejm Czterech Ziem Dom rodziny Eigerów; chasydzka bożnica założona
przez Jehudę Lejba Eigera (Bożnica de Chassidim, Szeroka 40)1. Kompleks synagogalny przy ulicy Jatecznej (Maharszalszul, Maharamszul, Szywe Kryjem)
2. Talmud Tora (Jateczna)
3. Synagoga Saula Wahla (Podzamcze 12)
4. Dom Ickaka Horowitza Szternfelda, Widzącego z Lublina, prawdopodobnie pierwsza bóżnica chasydzka w tej części Europy (Szeroka 28)
5. Dom rodziny Eigerów; chasydzka bożnica założona przez Jehudę Lejba Eigera (Bożnica de  Chassidim, Szeroka 40)
7. Synagoga Kotlarzy (Szeroka 2/ Cyrulicza 20)
9. Dom modlitwy nosiwodów (Zamkowa 4)
10. Dom modlitwy Josefa Oksenberga (Zamkowa 6)
11. Domy modlitwy (Zamkowa 5)
12. Dom modlitwy Jakuba Fiszmana (Zamkowa 7/ Podzamcze 2)
17. Dwór chasydów z Husiatyna (Nadstawna 41)
18. Dwór chasydów z Góry Kalwarii; cheder (Nadstawna 20)
19. Dom Abrahama Eigera (Nadstawna 31)
20. Dwór chasydów z Kazimierza Dolnego (Nadstawna 10)
24. Synagoga Chewra Nosim (Bractwa Pogrzebowego), Lubartowska 4 (obecnie 10), istniejąca do dziś
26. Dom znanego lekarza Jakuba Cynberga, wraz z bożnicą przez niego założoną (Kowalska 14)
28. Wielkie podwórze, na którym odbywały się modlitwy chasydów  (Cyrulicza 3/  Kowalska 4)
29. Synagoga Hazomir, siedziba towarzystwa społeczno-kulturalnego Hazomir (Rybna 8)
31. Siedziba Gminy Wyznaniowej Żydowskiej (Rynek 8)
35. Bethamidrasz (Jateczna 6)
36. Synagoga urzędników handlowych Mszorsimszul (Szeroka 3)
37. Synagoga Parnasu założona przez Abrama Heilperna (Szeroka 44)
41. Chasydzka Jesziwa rabbiego Barucha Kockera (Ruska 2/ Lubartowska)


ŻYCIE SPOŁECZNE:

4. Słynna żydowska piekarnia (Szeroka 28)
6. Szeroka 19 - Według tradycji mieścił się tu Waad Arba Aracot - Sejm Czterech Ziem
13. Brama Zasrana (ulica Zamkowa)
14. W XIX wieku mieściała się tu fabryka cygar i papierosów Zalmana Krasuckiego i Ochronka - przychodnia "Ognisko" (Krawiecka 41)
15. Studzienka na ulicy Szerokiej, która przetrwała do dziś (obecnie dworzec PKS)
21. Targ Żydowski (Targ Rybny), Lubartowska/ Nowy Plac Targowy
22. Targ Chrześcijański (Lubartowska/ Świętoduska)
23. Dom rodzinny Anny Langfus (Szternfinkiel) w oficynie; Dwie żydowskie szkoły powszechne:
Sztatmanowej i Borawskiej (nazwiska dyrektorek); siedziba Zrzeszenia Akademików  Żydów (Lubartowska 18)
25. Dom rodzinny Symchy Binem Trachtera (Lubartowska 1)
26. Dom znanego lekarza Jakuba Cynberga, wraz z bożnicą przez niego założoną (Kowalska 14)
27. Dom Henia Żytomirskiego w gettcie (Kowalska 11)
30. Dom Henryka Wieniawskiego (Rynek 17)
32. Dom Franciszki Arnsztajnowej (Złota 2)           
33. Ochronka (Grodzka 11)
34. Brama Grodzka (niegdyś zwana Bramą Żydowską), obecnie siedziba Ośrodka "Brama Grodzka - Teatr NN" (Grodzka 21)
38. Klasztor żydowski; dawniej szpital św. Łazarza przy kościele św. Wojciecha (Podwale)
39. Dom rodzinny Róży Fiszman-Sznajdman, autorki wspomnień o żydowskim Lublinie "Mój Lublin" (Lubartowska 21)
40. Teatr „Panteon", w którym wystawiano żydowskie sztuki ludowe (Jezuicka 20)
42. Szkoła ludowa im. Borochowa (Ruska 18)
43. Żydowska szkoła powszechna Mandelkernowej; prywatna elektrownia (Lubartowska 24)
44. Browar Szterfinklów (Browarna 2)
45. Żydowski Dom Kultury im. I. L. Pereca, Czwartek 4 (obecnie siedziba NFZ przy ul. Szkolnej 8)
46. Organizacja Bnos Jakow (nabożnych dziewcząt), Lubartowska 22


ŻYCIE POLITYCZNE:

8. Organizacja Cukunft zrzeszająca młodzież bundowską (Szeroka 1/ Krawiecka)
14. Związek Kobiet Żydowskich (Krawiecka 41)
16. Siedziba żydowskich związków zawodowych, m.in.Związek Stolarzy i Związek Kamaszników(Ruska 34/ Szeroka)
28. Wielkie podwórze, na którym odbywały się spotkania polityczne (Cyrulicza 3/  Kowalska 4)


 

Opracował Tadeusz Przystojecki

 

Słowa kluczowe