Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Drukarnia Anny Konradowej w Lublinie (1636–1649)

Wdowa po Pawle Konradzie objęła w posiadanie drukarnię należącą do męża po jego śmierci w 1636 roku. W czasie zarządzania drukarnią przez Annę Konradową, wyszło z niej 61 druków sygnowanych jej imieniem, m.in. Pieśń nowa o Żydach lubelskich i sielanka Samuela Twardowskiego pt. Daphnis drzewem bobkowym. Badacze przypuszczają, że nieoznaczony imieniem wydawcy druk Talmud albo wiara żydowska Jana Achacego Kmity również pochodził z drukarni Anny Konradowej. Po 13 latach zarządzania drukarnią Anna sprzedała ją Janowi Wieczorkowiczowi.

Daphnis drzewem bobkowym - fragment karty tytułowej z zapisem miejsca druku
Daphnis drzewem bobkowym - fragment karty tytułowej z zapisem miejsca druku (Autor: Samuel Twardowski)

Spis treści

[RozwińZwiń]

Anna Konradowa (?–1661)Bezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Po śmierci Pawła Konrada w latach 1636–1649 drukarnię prowadziła żona Anna. Data urodzin Anny jest nieznana. Po raz pierwszy jej imię i nazwisko pojawia się na drukach z 1636 roku. W 1649 Anna sprzedała oficynę Janowi Wieczorkowiczowi. Jan Riabinin odnalazł w Archiwum Państwowym w Lublinie akt sprzedaży drukarni przez Annę Konradową za 250 florenów polskich w roku 1649 [Advocatalia 64, f. 385]. Informację na ten temat zamieścił w „Pamiętniku Lubelskim” wydanym w roku 1930.

Należy sprostować powtarzaną wielokrotnie pogłoskę, jakoby Anna została żoną Wieczorkowicza. Informację tę dementuje Irena Dziok-Strelnik, która podaje, że Jan Wieczorkowicz rzeczywiście ponownie ożenił się z kobietą o imieniu Anna, lecz nie była nią Anna Konradowa. Anna najprawdopodobniej zmarła w roku 16611.

Działalność drukarni Anny KonradowejBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Irena Dziok-Strelnik idąc za najnowszymi badaniami pisze, że w latach 1636–1649 Anna opublikowała pod swoim imieniem 61 druków. Podobnie jak druki opublikowane przez męża, Pawła Konrada, również jej publikacje nie odznaczają się dobrym poziomem typograficznym. Są wykonane niestarannie i niedokładnie.

Pisze o tym Jadwiga Witkowska-Kunach:

Anna, wdowa w drukarni odziedziczonej po mężu, nie wzbogaciła zasobu czcionek i innych znaków typograficznych. Używała nadal dwóch stopni antykwy tekstowej i nagłówkowej o kroju renesansowym oraz dwóch stopni kursywy do druków łacińskich. Do druków polskich, dwóch stopni czcionek gotyckich, szwabachy tekstowej i jednego stopnia nagłówkowej2

Publikacje

Wśród pierwszych druków, jeszcze w roku 1636 wydanych przez Oficynę Anny Konradowej, znajdujemy: „Prognostyk na rok 1637” Jerzego Lemki3  oraz książkę wymierzoną przeciwko lubelskim Żydom Pieśń nowa o Żydach lubelskich4. Jednym z ciekawszych druków Anny była wydana w roku 1638 sielanka mitologiczna Samuela Twardowskiego pt. Daphnis drzewem bobkowym uchodząca za najlepszy utwór literacki epoki baroku5

Z oficyny Anny wyszły w roku 1638 również dwa kalendarze: „Kalendarz świąt rocznych (...) na rok Pański 1639” Jerzego Lemki6 oraz „Kalendarz świąt rocznych  (...) na rok Pański 1639” Hieronima Kołakowskiego7.

Warto wspomnieć o niewielkim druku rajcy i burmistrza Piotra Zakulskiego pt. Praesepe gloriosum Christi (1641) wydanym z okazji Świąt Bożego Narodzenia – druk ten został ozdobiony na rewersie karty tytułowej drzeworytniczym herbem Lublina – koziołkiem8.
W roku 1642 ukazał się w Lublinie bez podania wydawcy druk Talmud albo wiara żydowska Jana Achacego Kmity. Został on najprawdopodobniej odbity w oficynie prowadzonej przez Annę Konradową. Talmud był dla szlachty kompendium wiedzy o religii mojżeszowej9

LiteraturaBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Dziok-Strelnik I., Oficyny lubelskie XVII i XVIII wieku, [w:] Bibliografia starych druków lubelskich 1630–1800, Lublin 1997.
Witkowska-Kunach J., Stan badań nad produkcją wydawniczą drukarni Pawła Konrada i jego następców w latach 1630–1667 [w:] Lublin a książkared. Józefowicz-Wisińska E., Krawczyk A., Lublin 2004.

 

PrzypisyBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

  1. Wróć do odniesienia I. Dziok-Strelnik, Oficyny lubelskie XVII i XVIII wieku, [w:] Bibliografia starych druków lubelskich 1630–1800, Lublin 1997, s. 23–24.
  2. Wróć do odniesienia J. Witkowska-Kunach, Stan badań nad produkcją wydawniczą drukarni Pawła Konrada i jego następców w latach 1630–1667, [w:] Lublin a książka, red. E. Józefowicz-Wisińska, A. Krawczyk, Lublin 2004, s. 178.
  3. Wróć do odniesienia I. Dziok-Strelnik, Oficyny lubelskie XVII i XVIII wieku, [w:] Bibliografia starych druków lubelskich 1630–1800, Lublin 1997, s. 271.
  4. Wróć do odniesienia I. Dziok-Strelnik, Oficyny lubelskie XVII i XVIII wieku, [w:] Bibliografia starych druków lubelskich 1630–1800, Lublin 1997, s. 373.
  5. Wróć do odniesienia I., Dziok-Strelnik, Oficyny lubelskie XVII i XVIII wieku, [w:] Bibliografia starych druków lubelskich 1630–1800, Lublin 1997, s. 488.
  6. Wróć do odniesienia I. Dziok-Strelnik, Oficyny lubelskie XVII i XVIII wieku, [w:] Bibliografia starych druków lubelskich 1630–1800, Lublin 1997, s. 270.
  7. Wróć do odniesienia I. Dziok-Strelnik, Oficyny lubelskie XVII i XVIII wieku, [w:] Bibliografia starych druków lubelskich 1630–1800, Lublin 1997, s. 226.
  8. Wróć do odniesienia I. Dziok-Strelnik, Oficyny lubelskie XVII i XVIII wieku, [w:] Bibliografia starych druków lubelskich 1630–1800, Lublin 1997, s. 28.
  9. Wróć do odniesienia I. Dziok-Strelnik, Oficyny lubelskie XVII i XVIII wieku, [w:] Bibliografia starych druków lubelskich 1630–1800, Lublin 1997, s. 223.