Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Rynek 7 w Lublinie

Już w 1488 roku kamienica Rynek 7 należała prawdopodobnie do Jadwigi Kuminożyny. Renesansowa przebudowa budynku miała miejsce w latach 1520–1540.

Fragment polichromii Kamienicy Rynek 7
Fragment polichromii Kamienicy Rynek 7 (Autor: Hartwig, Edward (1909-2003))

Spis treści

[RozwińZwiń]

LokalizacjaBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Kamienica usytuowana jest na północno-wschodniej pierzei rynku pomiędzy narożną kamienicą Rynek 6 oraz kamienicą Rynek 8. Do głównego budynku przylegają dwie oficyny wydzielające wraz z murem, od strony posesji Rynek 6, niewielki dziedziniec.

Dawny numer policyjny: brak

Numer hipoteczny: 605

Numer przed 1939: Rynek 7

Numer po 1944: Rynek 7

Numer obecny: Rynek 7

FunkcjaBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Obecnie [2012 – red.] kamienica jest siedzibą Konsula Honorowego Republiki Federalnej Niemiec w Lublinie, jak również Lubelskiej Fundacji Rozwoju, sieci Enterprise Europe Network.

HistoriaBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Datę powstania obiektu próbuje się umiejscawiać jeszcze w XIV wieku, jednak pierwsza pewna wzmianka źródłowa pochodzi dopiero z 1522 roku. Wówczas, już jako budynek murowany, należał on do rodziny Skromowskich. Wcześniejsze dzieje budynku można poznać dzięki zapisowi z 1612 roku. Przywołuje on datę 1488, kiedy to murowany już obiekt został sprzedany przez Jadwigę Kuminożynę.

Na lata 1520–1540 przypadła renesansowa przebudowa kamienicy. Po śmierci właściciela, Leonarda Skromowskiego, kamienica została podzielona pomiędzy jego spadkobierców. Udało się połączyć ją w jednym ręku dopiero w 1555 roku, kiedy to została odkupiona przez Walentego Sierpowskiego, doktora medycyny. Niespełna dwa lata później ponownie zmieniła właściciela. Od końca XVI aż do drugiej połowy XVII wieku kamienica należała, z krótką przerwą, do rodziny Mężyków. Na początku XVII wieku została przeprowadzona przebudowa, obejmująca między innymi nadbudowę drugiego piętra. Ciekawą datą jest rok 1631. Wówczas na zlecenie Melchiora Mężyka przeprowadzono szczegółowe badanie dotyczące stanu zachowania obiektu. Co ciekawe, od tego czasu budynek w głównym zrębie nie uległ wielkim przekształceniom. W 1666 roku kamienica znowu została sprzedana i odtąd aż do wieku XX niezwykle często zmieniała właścicieli. Stała się własnością lubelskiego rajcy, rodziny kupieckiej, aptekarza, a nawet burmistrza. Ostatecznie w 1917 roku przeszła w posiadanie żydowskiej rodziny Fajnzylber, małżonków Mendla i Sury-Fajgi oraz Abrama. Po wojnie, w 1960 roku, została przejęta przez Skarb Państwa, a w 1971 roku wpisana do rejestru zabytków. W latach 90. XX wieku został przeprowadzony remont kapitalny obiektu.

Lokatorzy według wyznania, płci i wieku w 1941 roku [Inspekcja Budowlana, sygn. 4739]

Ogólna ilość mieszkańców: 52 (chrześcijanie: 4, żydzi: 48; mężczyźni: 18, kobiety: 21, dzieci do lat 6: 5, dzieci w wieku 7–18: 8).

KalendariumBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

1488 – właścicielką kamienicy jest prawdopodobnie Jadwiga Kuminożyna;

1522 – kamienica należy do rodziny Skromowskich;

1555 – obiekt zostaje odkupiony przez Walentego Sierpowskiego;

1581, 1885 – kolejne części kamienicy zostają odkupione przez Melchiora Mężyka, aż do uzyskania przez niego własności całego obiektu;

1631 – przeprowadzenie dokładnego badania stanu zachowania obiektu;

1666 – część kamienicy zostaje odsprzedana Mikołajowi Delmarsowi;

1917 – budynek przechodzi w posiadanie rodziny Fajnzylber;

1960 – kamienica zostaje przejęta przez Skarb Państwa;

1971 – obiekt zostaje wpisany do rejestru zabytków;

1976 – remont elewacji;

1991–1995 – remont kapitalny budynku.

ArchitektBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Nieznany

StylBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Kamienica renesansowa z fasadą przebudowaną w stylu klasycyzującym.

OpisBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Kamienica jest dwupiętrowa, podpiwniczona, nakryta dwuspadowym dachem. Posiada układ dwudzielny, dwutraktowy, z sienią przelotową łączącą Rynek Starego Miasta z niewielkim dziedzińcem. Do głównej bryły obiektu dodane są oficyny.

Elewacja frontowa jest trójkondygnacyjna, czteroosiowa, symetryczna. Na parterze widoczne jest przesunięcie osi względem wyższych kondygnacji rozdzielonych gzymsami kordonowymi. Gzyms nad pierwszą kondygnacją jest mocno profilowany, przykryty dachówką. Kolejne są mniej zdobione, aczkolwiek gzyms pomiędzy drugą a trzecią kondygnacją również kryty jest dachówką. Kompozycja gzymsu wieńczącego jest skromna. Na parterze lico fasady zdobi boniowanie. Otwór wejściowy jest prostokątny, podobnie jak okna. Pod oknem skrajnej osi wschodniej znajduje się prostokątny otwór okna piwnicznego. Okna drugiej oraz trzeciej kondygnacji również są prostokątne, ozdobione gzymsami nadokiennymi. Ponad nimi w dwu osiach wewnętrznych znajdują się niewielkie lukarny. Ponad nimi zaś dekoracja sgraffitowa na całej szerokości budynku.

Elewacja tylna jest trójkondygnacyjna, dwuosiowa, w najniższej kondygnacji jednoosiowa, pozbawiona ozdób architektonicznych. Oficyny otoczone są gankami.

WnętrzeBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Na parterze o układzie dwudzielnym, dwutraktowym, wzdłuż przestronnej sieni – do 1954 roku podzielonej ścianką działową – po stronie wschodniej znajdują się dwa pomieszczenia. Na pierwszym piętrze również panuje układ dwudzielny, dwutraktowy. Znajdują się tam cztery pomieszczenia użytkowe. Tutaj, do remontu z 1940 roku, znajdował się drewniany, zabytkowy strop. W jednym z pomieszczeń na pierwszym piętrze znajdują się cztery płaskorzeźbione głowy, przedstawiające podobizny postaci historycznych oraz pochodzącą z polskich legend Wandę. Podobny układ pomieszczeń można odnaleźć na drugim piętrze. Na poddaszu znajduje się jedno pomieszczenie, służące jako strych.

Materiały ikonograficzneBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Fotografie z okresu PRL-u

Rysunki, grafiki, malarstwo

LiteraturaBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

  • Akta nieruchomości położonej w Lublinie przy ul. Rynek 7, APL, sygn. 4739.
  • Karta ewidencyjna zabytków, mps archiwum WUOZ, sygn. 303.
  • Majewski K., Kamienica przyrynkowa Rynek 7. Dokumentacja naukowo-historyczna opracowana na zlecenie Miejskiego Zarządu Budynków Mieszkalnych w Lublinie, mps archiwum WUOZ w Lublinie, sygn. 13183, Lublin 1974.

Powiązane artykuły

Powiązane miejsca

Zdjęcia

Inne materiały

Słowa kluczowe