Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Garbarnia Ajchenbauma w Lublinie

Garbarnia przy ulicy Towarowej została wybudowana w 1906 roku przez Zygmunta Majlicha. W 1947 roku została upaństwowiona i połączona z garbarnią Brikmana w jeden zakład, czyli Lubelskie Zakłady Przemysłu Skórzanego.

Spis treści

[RozwińZwiń]

LokalizacjaBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Garbarnia znajduje się we wschodniej części Lublina, w dzielnicy Kalinowszczyzna, przy ulicy Towarowej 9 (dawniej Okólna).

FunkcjeBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Murowany zakład – garbarnia, dom mieszkalny.

Obecnie Lubelskie Zakłady Przemysłu Skórzanego.

HistoriaBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Początki garbarni sięgają 1906 roku, kiedy to Zygmunt Majlich otrzymał pozwolenie na budowę murowanego zakładu i domu mieszkalnego na swojej działce. Parcela Majlicha była usytuowana przy zanikłej obecnie uliczce Okólnej i kończyła się przy Bystrzycy. Według zachowanych archiwalnych planów oba obiekty były założone na rzucie litery L.

Prawdopodobnie w 1917 roku garbarnię nabył Ajchenbaum, gdyż w następnym roku wystąpił do władz miasta o pozwolenie na budowę murowanej hali i stajni. Halę z charakterystycznie ściętym narożnikiem dobudowano do garbarni, a przy okazji nadbudowano piętro nad budynkiem mieszkalnym. W tym czasie powstały także drewniane szopy służące jako magazyny, usytuowane w zachodniej części zespołu. Na początku lat dwudziestych garbarnię dzierżawili Żelechowicz, Augentlich i Flatowicz. Brak jest informacji o inwestycjach w firmie z tego okresu.

Na przełomie lat dwudziestych i trzydziestych garbarnia zawiesiła działalność, gdyż – jak wynika z materiałów archiwalnych – w 1934 roku otworzono przy ulicy Okólnej 5 zakłady garbarskie „Cornus”, kontynuujące wcześniejszą działalność. Współwłaścicielami jej byli: Ajchenbaum oraz Jakób [sic!] Szrut i Rubin Słucki-Zarchim. W 1947 roku garbarnia została upaństwowiona i połączona z garbarnią Brikmana w jeden zakład – Lubelskie Zakłady Przemysłu Skórzanego.

KalendariumBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

1906 – pozwolenie na budowę;

około 1917 – właścicielem garbarni zostaje Ajchenbaum;

1934 – utworzenie Zakładów Garbarskich „Cornus”;

1947 – upaństwowienie zakładów i połączenie ich z garbarnią Pejsacha Brikmana.

OpisBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Garbarnię tworzy zespół budynków ulokowanych wzdłuż granic działki, z wewnętrznym pustym dziedzińcem. Wszystkie obiekty są murowane, dwa dwupiętrowe, jeden piętrowy z użytkowym poddaszem, pozostałe parterowe. Najstarszy z nich to dawna hala fabryczna z charakterystycznie ściętym narożnikiem, nakryta dachem pulpitowym, z zamkniętymi odcinkowo oknami. Od północy przylega do niego dawny dom mieszkalny, powstały około 1906 roku, rozbudowany w 1918 roku i na początku lat 60.

Kolejne przebudowy zatarły istniejący wcześniej detal architektoniczny.

WnętrzeBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Wewnątrz hali fabrycznej, nadal pełniącej pierwotną funkcję, zachowały się dwa murowane doły garbarskie z okresu budowy obiektu. Poza tym brak jest innych urządzeń z tego czasu.

Stan zachowaniaBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

1995 rok

Obiekty zachowane są w dobrym stanie, do czego niewątpliwie przyczyniły się przeprowadzone ostatnio remonty. Hala zachowana w niezmienionej bryle od momentu powstania.

2009 rok

Obiekty w stanie dobrym. Wewnątrz nadal prowadzona jest produkcja.

LiteraturaBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

  • Studziński J., Garbarnia Ajchenbauma – ul. Towarowa 9, [w:] Czerepińska J., Michalska G., Studziński J., Katalog architektury przemysłowej w Lublinie, t. I, cz. II, maszynopis opracowany na zlecenie Państwowej Służby Ochrony Zabytków, Lublin 1995.