Kościół ewangelicko-augsburski pw. Świętej Trójcy w Lublinie
Pozwolenie na budowę kościoła wydał 25 sierpnia 1784 roku król Stanisław August Poniatowski. Świątynię zlokalizowano przy ulicy Krakowskie Przedmieście, przestrzegając zasady właściwej odległości od najbliższego kościoła rzymskokatolickiego.
Spis treści
[Zwiń]Lokalizacja
Krakowskie Przedmieście, zbieg z ulicą Ewangelicką
Funkcja
Kościół ewangelicko-augsburski
Historia
Kalendarium
25 sierpnia 1784 – król Stanisław August Poniatowski wydaje pozwolenie na budowę kościoła ewangelickiego w Lublinie;
1785 – rozpoczęcie budowy kościoła;
1784–1785 – budowa plebanii;
1 października 1787 – uroczyste wmurowanie kamienia węgielnego;
1787 – pierwsze pochówki na cmentarzu przykościelnym;
5 października 1788 – poświęcenie kościoła;
15 listopada 1788 – pierwsze nabożeństwo;
1823 – budowa małego szpitala w sąsiedztwie kościoła, pełniącego także funkcję szkoły;
1831 – zamknięcie cmentarza przykościelnego;
1844 – uszkodzenie wieży;
1846 – rozpoczęcie przebudowy plebanii;
1917–1919 – uszkodzenia budynku;
1944 – uszkodzenia dachu świątyni;
1967 – wpis kościoła do rejestru zabytków;
Lata 70. XX wieku – rozbiórka budynku dawnego szpitala i szkoły;
2003–2007 – prace konserwatorskie i remontowe.
Architekt
Fryderyk Zilchert alias Zilleher
Styl
Opis
Kościół jednonawowy, założony na planie prostokąta, z wieżą.
Wnętrze
Wyposażenie wnętrza stanowią: ołtarz wczesnobarokowy przeniesiony w końcu XVIII wieku ze zboru w Piaskach, autorstwa rzeźbiarza Flaglera, wyposażony w obraz dwustrefowy z 1628 roku z warsztatu niemieckiego lub niderlandzkiego z przedstawieniem Ukrzyżowania i Ostatniej Wieczerzy. Ponadto portret króla Stanisława Augusta Poniatowskiego z końca XVIII wieku oraz ambona przeniesiona z Piask.
W nawie można zobaczyć wmurowane liczne epitafia pastorów, a także zasłużonych dla Lublina ewangelików. Ciekawe są epitafia umieszczone przy schodach prowadzących z przedsionka na chór. Znajduje się tu największy w Polsce (i jeden z największych w Europie) zbiór trumiennych tablic epitafijnych, wykonanych z miedzi, mosiądzu i żelaza.
Otoczenie
Plebania powstała w latach 1784–1785 w miejscu wcześniej istniejącego dworku Adama Łaskarzewskiego. Budynek został przebudowany w 1846 roku według projektu Budowniczego Gubernialnego, Radziszewskiego. Wtedy też został wyposażony w ganek kolumnowy.
Cmentarz przykościelny jest usytuowany od strony ulicy Krakowskie Przedmieście. Najstarszy zachowany nagrobek pochodzi z 1787 roku. Większość nagrobków znajdujących się na terenie cmentarza przykościelnego reprezentuje styl klasycystyczny i empire. Wiele z nich uległo dewastacji podczas II wojny światowej.
Literatura
- Chwastek D. [red.], Parafia Ewangelicko-Augsburska w Lublinie. Historia – tradycja – współczesność, Lublin 2007.
- Utnik J. [red.], Parafia Ewangelicko-Augsburska w Lublinie, Lublin 1992.
- Teodorowicz-Czerepińska J., Kościół ewangelicko-augsburski Św. Trójcy w Lublinie, maszynopis, Lublin 1993.