Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Oskar Hansen – Linearny System Ciągły

Koncepcja Linearnego Systemu Ciągłego Oskara Hansena.

Osiedle im. J. Słowackiego
Osiedle im. J. Słowackiego, źródło: ortofotomapa.pl

Spis treści

[RozwińZwiń]

Linearny System CiągłyBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

 
Studia nad Linearnym Systemem Ciągłym Oskar Hansen zapoczątkował w latach sześćdziesiątych XX wieku. Nie był nowatorem w takim pojmowaniu przestrzeni, ale jako jednemu z nielicznych udało mu się ideę LSC. Mówił: Nikt nie wymyślił linearnego systemu ciągłego i nikt go nie zamknie. Po prostu wzięliśmy udział w sztafecie układów linearnych, biegnąc kilkoma odcinkami LSC. Przyczyną wielkiej ewolucji zespołów mieszkaniowych w XX wieku było szukanie nowych form tkanki mieszkaniowej, które zaspokajałaby wciąż rosnące potrzeby społeczne. Wszystkie nowe koncepcje organizacji życia społecznego i przestrzeni miejskiej zmierzały do znalezienia jednego uniwersalnego i idealnego rozwiązania, które miało gwarantować poprawę sanitarną i ekologiczną warunków życia ludności, a także pozwolić na kontakt z naturą – zielenią, słońcem i otwartą przestrzenią.

Le Corbusier, Gropius i inni pokazali, że istnieją różne drogi poszukiwania idealnego układu „tkanki mieszkaniowej”. Walter Gropius preferował ustawianie długich budynków równolegle względem siebie, a prostopadle do ulic z pasami zieleni między nimi (przykładem jest osiedle Dammerstock koło Karlsruhe wybudowane w 1927 roku). Inna ciekawa propozycja – Milutina – polegająca na wkomponowaniu miasta w krajobraz rzeczny, a tym samym zachowująca zasadę linearności układu przestrzennego, również oparła się o zasady linearności. Wydaje się, że w podobnym kierunku zmierzał również Oskar Hansen, tworząc pod koniec lat sześćdziesiątych ubiegłego stulecia swój własny Linearny System Ciągły (LSC). Korzystając z doświadczeń i osiągnięć poprzedników, Hansen opracował nowatorską wizję LSC, której wyrazem stało się lubelskie osiedle im. Juliusza Słowackiego.
 
Program Linearnego Systemu Ciągłego Hansen rozszerzył na obszar całego kraju, tworząc model idealny, a zarazem utopijny. Architekt zaproponował urbanizację, której podstawą był szlak północ–południe, biegnący od Bałtyku ku Karpatom, nawiązując tym samym do tradycji, czyli odtwarzając dawny Szlak Bursztynowy. W ramach Linearnego Systemu Ciągłego rozdzielił Polskę na cztery pasma: Wschodnie, Mazowieckie, Zachodnie I i Zachodnie II. Projektantowi zależało przy tym na połączeniu strefy komunikacyjnej, przemysłowej i mieszkaniowej w jeden spójny organizm, który umożliwiałby mieszkańcom życie w komfortowych, higienicznych warunkach, nie stanowiąc przy tym zagrożenia dla środowiska.
 
Hansen zaproponował cztery układy osadnicze, cztery ciągi, z których każdy z ciągów miał pomieścić od 10 do 15 milionów mieszkańców, a odległość pomiędzy nimi utrzymana miała być w granicach 100–150 km. Na terenach między ciągami miałyby znajdować się obszary leśne i rolne oraz ogromne tereny rekreacyjne, umożliwiające ludziom bezpośredni kontakt z naturą. Takie formowania systemu mieszkaniowego dawałoby ok. 50 proc. oszczędności w zużyciu terenu, niż budowa miast w oparciu o układ centryczny. W przypadku rozrastania się miast już istniejących układ linearny mógłby spełniać również rolę kanału melioracyjnego, tworząc ciągi, które przechodziłyby przez miasta o największej gęstości zaludnienia. W systemie tym nie występowałaby hierarchiczność – byłby on przestrzenią na nowych prawach, dostępną mieszkańcom miast i wsi, stwarzającą wszystkim równe szanse dostępu do środków nauki, kultury, atrakcyjnych miejsc pracy i wypoczynku.
 
Linearny System Ciągły jest propozycją kształtowania otoczenia człowieka w oparciu o wzorzec organiczny, elastyczną, proporcjonalną zależność biegnących równolegle do siebie stref urbanistycznych – obsługujących i obsługiwanych, stanowiąc wiązkę organicznie współzależnych różnych układów funkcjonalnych podlegających stałym przemianom – pisał Hansen.
 
Hansen zakładał spięcie wszystkich trzech pasm komunikacją poprzeczną. Szerokość pasm obsługujących miała być uzależniona od intensywności zaludnienia pasma mieszkaniowego i możliwości jego obsługi. Rdzeniem układu była komunikacja, której kręgosłup stanowić miała Szybka Kolej Miejska (SKM). Po jej obu stronach zaplanowano komunikację kołową. Przejścia piesze rozmieszczono poprzecznie. Dalej znalazło się pasmo obejmujące miejsca pracy (zakłady przemysłu elektrotechnicznego, instytuty, biura). Zachowano tu równowagę pomiędzy miejscami pracy i miejscami zamieszkania, przy czym średnia izochronia pomiędzy nimi miała wynosić 10 minut. Kolejne pasma obejmowały usługi i handel oraz instytucje kultury (kina, teatry itp.).

Hansenowi udało się zrealizować LSC: w koncepcji osiedla im. Juliusza Słowackiego w Lublinie w 1964 roku oraz w realizacji zabudowy Przyczółka Grochowskiego w Warszawie w 1963 roku. Architekt spotkał się z wieloma słowami krytyki, zarzucano mu, że projekt zawiera wiele niedogodności, takich jak: niefunkcjonalność szlaków komunikacyjnych, problemy socjologiczne wynikające z społecznego zróżnicowania, zamiar tworzenia nowego planu zagospodarowania dla całej Polski, nie uwzględniającej istniejących wówczas ośrodków miejskich i linii komunikacyjnej. Krytykowany był także aspekt stworzenia systemu ujednolicającego, zrównującego społeczeństwo, budującego wspólny dom dla wszystkich, zakładając symbiozę. 

 

LiteraturaBezpośredni odnośnik do tego akapituWróć do spisu treściWróć do spisu treści

Hansen O., Gola J., Ku Formie Otwartej, Warszawa 2005.
 
Rozmowa z Oskarem Hansenem, rozm. W. Włodarczyk, [w:] W kręgu Formy Otwartej, red. J. Gola, Muzeum ASP, Warszawa 1986.

Powiązane artykuły

Powiązane mapy

Zdjęcia

Wideo

Inne materiały

Słowa kluczowe