Widoki Lublina – „Wjazd generała Zajączka do Lublina” (1826)
Sygnatura na XIX-wiecznym obrazie Wjazd generała Zajączka do Lublina pozwala sądzić, że wykonał go Niemiec rodem z Monachium, przebywający w Lublinie okazyjnie albo od czasów austriackiej okupacji miasta po trzecim rozbiorze Polski. W różnych publikacjach próbuje się polonizować mistrza, przezywając go Filipem Dąbkiem. Obraz Dombecka to ostatnie znane i wartościowe malowidło lubelskie, wykonane przez cudzoziemca. Dzisiaj obraz ten wisi w gabinecie prezydenta Lublina.
Spis treści
[Zwiń]O autorze
Niestety, o artyście, który wykonał obraz, można powiedzieć niewiele ponad to, co sam ujawnił, podpisując obraz słowami:
„Philip Dombeck aus München gemalt 1826”.
Nie znamy jego daty urodzenia, śmierci ani okoliczności, w jakich znalazł się w Lublinie. Nie mamy informacji o tym, jak długo przebywał w mieście ani na czyje polecenie namalował obraz.
Opis
Obraz, mimo że zatytułowany Wjazd generała Zajączka do Lublina, nie przedstawia defilady wojskowej. Jest panoramą ukazującą miasto od strony południowej. Na pierwszym planie widać rzekę Bystrzycę, a nieco po prawnej prowadzący przez most i obsadzony szpalerem drzew Trakt Zamojski, który biegnie wśród zielonych, porośniętych drzewami łąk i znika między miejskimi zabudowaniami. Centralnym punktem obrazu jest ściśle zabudowane miejskie wzgórze. Artysta dołożył starań, by widok był jak najbardziej szczegółowy, starał się umieścić na obrazie możliwie dużo budynków, nie zapominając przy tym o scharakteryzowaniu każdego przez drobne architektoniczne detale. Zarówno po lewej, jak i po prawej stronie wzgórza staromiejskiego znalazło się miejsce na przedmieścia. Po prawej stronie obrazu widać również wzgórze zamkowe ze świeżo ukończonym, odbudowanym na potrzeby więzienia, zamkiem (ukończonym, tak jak obraz, w 1826 roku). Artysta zadbał o spójność kompozycji przez starannie zaplanowany światłocień. Umieszczona w lewym dolnym roku legenda zawiera informacje o tej i trzydziestu trzech innych miejskich inwestycjach (być może właśnie pochwała gospodarności władz miasta, a nie cześć dla generała Zajączka – który nie pojawił się w mieście – była prawdziwą przyczyną zlecenia obrazu?).
Oprócz wartości artystycznej obraz ma wyjątkową wartość dokumentacyjną. Pokazuje przemiany przestrzeni miejskiej na początku XIX wieku, a dzięki wielu szczegółom pozwala na odtworzenie wyglądu wielu nieistniejących już budowli.
Literatura
- Kamiński I.J., O sztuce w Lublinie, [w:] Radzik T., Witusik A.A. [red.], Lublin w dziejach i kulturze Polski, Lublin 1997.
- Kamiński I.J., Życie artystyczne w Lublinie 1901–1926, Lublin 2000.