Robert Kuwałek (1966–2014)
Historyk, pedagog, pracownik Państwowego Muzeum na Majdanku, autor i współautor wielu prac naukowych i popularyzatorskich poświęconych społeczności żydowskiej w Lublinie oraz zagładzie Żydów na terenie Lubelszczyzny.
W 1993 roku na konferencji poświęconej obozowi w Sobiborze wygłosiłem referat na temat przedstawienia tego obozu w polskiej historiografii. Tomasz Kranz, obecny dyrektor Muzeum na Majdanku, który wówczas kierował moim działem, poprosił mnie, żebym pogłębił moje badania i przygotował na ich podstawie publikację. Nigdy nie zajmowałem się Zagładą i nie wiedziałem, jak się do tego zabrać. Nie byłem w stanie nic napisać, tak było to dla mnie trudne psychicznie. Miałem rodzaj bariery psychologicznej. Wreszcie, po roku [...] napisałem artykuł w dwa tygodnie, a zaraz potem następny [...]. Przekroczyłem barierę psychologiczną, która nie pozwalała mi pisać na ten temat. Dzisiaj często myślę o losie tych ludzi, których wcześniej, kiedy zajmowałem się okresem międzywojennym, opisywałem przecież jako żywych. Myśl o nich towarzyszy mi w mojej pracy.
Spis treści
[Zwiń]Edukacja
Organizacja Ogólnych Syjonistów w Lublinie w latach 1926–1939napisał pod kierunkiem prof. Ryszarda Bendera.
Praca naukowo-dydaktyczna
W kręgu jego zainteresowań zawodowych znalazła się tematyka żydowska, a w szczególności historia Żydów w Lublinie i na Lubelszczyźnie.
Po studiach podjął pracę w Archiwum Państwowym w Lublinie, gdzie zajmował się przede wszystkim badaniami archiwalnymi historii społeczności żydowskiej w Lublinie.
W latach 1995–1999 pracował jako nauczyciel historii w Prywatnym Liceum Ogólnokształcącym im. Stanisława Wyspiańskiego w Lublinie oraz Społecznym Liceum Ogólnokształcącym w Bychawie.
W 1999 roku został pracownikiem Działu Naukowego Państwowego Muzeum na Majdanku.
W 2002 roku otrzymał stypendium Fundacji Kościuszkowskiej na prowadzenie badań w United States Holocaust Memorial Museum w Waszyngtonie oraz National Archives w College Park. Zdobyte doświadczenie oraz wiedza przełożyły się na prowadzone przez niego prace badawcze.
W latach 2004–2007 pełnił obowiązki kierownika Muzeum – Miejsca Pamięci w Bełżcu, które jest oddziałem terenowym Państwowego Muzeum na Majdanku. Doprowadził do otwarcia tej placówki i uczynił z niej ważny punkt na mapie miejsc pamięci o Zagładzie na terenie Lubelszczyzny. Angażował się w pracę z miejscową społecznością przez realizację projektów edukacyjnych we współpracy ze szkołami w Bełżcu i okolicznych miejscowościach.
W 2007 roku Robert Kuwałek powrócił do pracy w Dziale Naukowym Państwowego Muzeum na Majdanku. W ostatnich latach zajmował się badaniem zagadnień związanych z zagładą Żydów na terenie Lubelszczyzny w ramach akcji Reinhardt
.
Członkostwo w towarzystwach i stowarzyszeniach
Dziedzictwo i Współczesność. Był również członkiem Stowarzyszenia Studnia Pamięci.
Nagrody i odznaczenia
W 2008 roku został odznaczony przez Prezydenta RP Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski II klasy za wkład w krzewienie kultury i historii żydowskiej.
W 2014 roku otrzymał medal Powstanie w Getcie Warszawskim przyznawany przez Stowarzyszenie Żydów Kombatantów i Poszkodowanych w II Wojnie Światowej.
Współpraca Roberta Kuwałka z Ośrodkiem Brama Grodzka – Teatr NN
Robert Kuwałek był wieloletnim współpracownikiem Ośrodka Brama Grodzka – Teatr NN
. Był zaangażowany w realizację wielu projektów, wielokrotnie dzielił się z nami swoją wiedzą dotyczącą historii i kultury Żydów, służył konsultacją merytoryczną, a także doświadczeniami związanymi z nagrywaniem relacji historii mówionej.
Publikacje
Był autorem lub współautorem wielu prac naukowych poświęconych społeczności żydowskiej w Lublinie oraz Zagładzie Żydów na terenie Lubelszczyzny.
Wybitny lubelski historyk, pracownik Państwowego Muzeum na Majdanku – Robert Kuwałek – zmarł 6 czerwca w swoim ukochanym Lwowie. Miał zaledwie 47 lat. Tydzień wcześniej, 29 maja, przeprowadziłem z nim wywiad do lipcowego wydania „Słowa Żydowskiego”. Rozmawialiśmy o żydowskiej przeszłości Lublina oraz o zachowywaniu pamięci o nim współcześnie. Robert Kuwałek był nie tylko wybitnym ekspertem w tym temacie, ale osobą, która poświęciła temu tematowi swoje życie.
Miniwykłady Roberta Kuwałka
- Getta w Lublinie, cz. I
- Getta w Lublinie, cz. II
- Getta w Lublinie, cz. III
- Getta w Lublinie, cz. IV
- Getta w Lublinie, cz. V
- Zagłada Żydów lubelskich w obozie koncentracyjnym na Majdanku, cz. I
- Zagłada Żydów lubelskich w obozie koncentracyjnym na Majdanku, cz. II
- Zagłada Żydów lubelskich w obozie koncentracyjnym na Majdanku, cz. III
Robert – przewodnik
Robert Kuwałek był niezastąpionym przewodnikiem śladami Żydów w Lublinie, na Lubelszczyźnie, a także na Ukrainie. Oprowadzał osoby prywatne, często potomków Żydów lubelskich oraz grupy krajowe i zagraniczne. Bezpośredni kontakt z ludźmi i ich ich historiami cenił sobie najbardziej.
Z ostatniego wyjazdu do Lwowa z niemiecką grupą studyjną już nie powrócił...
Robert Kuwałek In Memoriam
Robert Kuwałek zmarł nagle 6 czerwca 2014 roku we Lwowie.
Uroczystość pogrzebowa odbyła się 23 czerwca w kaplicy cmentarza wojskowo-komunalnego przy ul. Lipowej w Lublinie, gdzie została złożona urna z prochami.
Pragnąc upamiętnić osobę Roberta Kuwałka oraz udostępnić Jego dorobek jak najszerszemu gronu odbiorców, Ośrodek Brama Grodzka – Teatr NN
rozpoczął pracę nad niniejszą stroną internetową, która gromadzić będzie zdigitalizowane materiały z Jego archiwum, uzupełnione o pochodzące z innych źródeł teksty, zdjęcia oraz nagrania audio i wideo dokumentujące Jego działalność naukową i popularyzatorską.
Serdecznie zapraszamy wszystkie osoby, organizacje i instytucje mogące podzielić się tego rodzaju materiałami do włączenia się w tę międzyśrodowiskową inicjatywę.
Zachęcamy również do kontaktu osoby pragnące podzielić się w tym miejscu osobistymi wspomnieniami o Robercie – postaci absolutnie nietuzinkowej.
Literatura
Bibliografia prac naukowych i popularyzatorskich Roberta Kuwałka