Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Ośrodek „Brama Grodzka - Teatr NN” w Lublinie jest samorządową instytucją kultury działającą na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i edukacji. Jej działania nawiązują do symbolicznego i historycznego znaczenia siedziby Ośrodka - Bramy Grodzkiej, dawniej będącej przejściem pomiędzy miastem chrześcijańskim i żydowskim, jak również do położenia Lublina w miejscu spotkania kultur, tradycji i religii.

Częścią Ośrodka są Dom Słów oraz Lubelska Trasa Podziemna.

Lublin – Cyrulicza 5 (nie istnieje)

Nr pol. 386, hip. 243

 

Spis treści:
Historia własnościowa i budowlana
Wzmianki dotyczące lokali handlowych i rzemieślniczych
Ikonografia
Karta realności
Przypisy




Historia własnościowa i budowlana
Jadwiga Teodorowicz Czerepińska, Rozpoznanie historyczno-konserwatorskie kwartału zabudowy zawartego pomiędzy ulicami: Cyrulicza - Furmańska - Kowalska - Lubartowska, katalog zabytków, egzemplarz dostępny wyłącznie w archiwum WUOZ, fragment opracowania:

Według Mappy Szczególnej JK Mości miasta Lublina wykonanej w 1783 r. przez
Jana Nepomucena Łąckiego interesująca nas działka należała do zespołu kilku budynków  określonych w legendzie jako  t 5 Rudera i Ogrody W..........
W 1 ćwierci XIX w. na nieruchomości tej lzrael Szpiro, posiadał wieloczłonową zabudowę, której nadano numer polic. 385 - 386, obecnie Kowalska 4.
Obie części działki sięgały od ul. Kowalskiej, aż po wytrasowaną później ul. Cyruliczą. Wykazują to plany z 1862 i 1864 r., wg których wschodnia interesująca nas tu część Nr 386, w swojej północnej połowie, stanowiła plac niezabudowany.

Nie udało się dokładnie ustalić kiedy przeszła ona w obce ręce. W każdym razie, w 1884 r. stanął na niej murowany budynek, usytuowany w głębi działki, będący w 1946 r. własnością Giskli Zacharmann.[1] Po II wojnie jako opuszczone mienie pożydowskie obiekt został przyjęty pod przymusowy zarząd nieruchomości, a w latach 1990-ych rozebrany.
Jego charakterystyczne odsunięcie z linii regulacyjnej ulicy, zawsze przyjmowanej jako najatrakcyjniejsze usytuowanie na działce śródmiejskiej - każe podejrzewać, że nowonabywcy wykorzystali pozostałości dawnego XVIII-wiecznego budynku jaki ukazywała tu Mappa J.N. Łąckiego.
Przyjęcie takiej interpretacji tłumaczyłoby też mylne przypisywanie położonej po sąsiedzku kamienicy Furmańska 6 proweniencji XVIII-wiecznej,[2] podczas gdy - jak wykazano obecnie - znajdował się na niej dom drewniany Nr 642, a później dwuetapowo ukształtowana kamienica z lat 1860 - 1889.
Działka Cyrulicza 5 pusta, wygrodzona parkanem drewnianym od ulicy, o nawierzchni podwórza brukowo - gruntowej.


Wzmianki dotyczące lokali handlowych i rzemieślniczych
Archiwum Państwowe w Lublinie
1929 - Gdal Moszek Bess - skład śledzi, Aml 1918-1939, sygn. 2624,
- „lokal całkowicie nieodpowiedni"
- „Cały wagon beczek ze śledziami złożony jest w tem podwórzu bez nakrycia dachem. Połowa beczek jest już otwarta, a część ich pusta. Całe podwórze bardzo ciasne i cuchnie od zapachu śledzi i pustych beczek od śledzi, co nie odpowiada przepisom."

1930 - Szaja Gewerc - piwiarnia i jadłodajnia, Aml 1918-1939, sygn. 2633,
1927 - Michel Szolsohn - majster, właściciel drukarni, Aml 1918-1939, sygn. 3583,
1946 - Marian Gutka - mydlarnia, IB, sygn. 497,

Księga Adresowa Polski z 1929 r:
Gdala Zacherman - śledzie
D. Goldsztajn - owocarnia
B. Gutrajch - tkalnia


Ikonografia
APL, IB sygn. 497:
- plan sytuacyjny nieruchomości (1940 r.),
- plan mydlarni Mariana Gutki (1946 r.),
- plan sytuacyjny nieruchomości (1946),


Karta realności
IB sygn. 497 (1940 r.)

Mieszkańcy nieruchomości wg. zawodu

Zawód
Liczba osób zamieszkałych
Uwagi
na parterze na piętrze na pod-
daszu
w suter-
enie
w bud.
fronto-wym
w oficynie
Pracownicy umysłowi              
Wolne zawody              
Robotnicy 1     1      
Kupcy i przemysłowcy   1          
Rzemieślnicy 2 2 1        
Rolnicy              
Inne zawody              
Bez zawodu 1 1 1        

 

Mieszkańcy w dniu sporządzenia spisu
Ogólna ilość mieszkańców Mężczyzn Kobiet Dzieci do lat 6 włącznie Dzieci od 7-18 lat włącznie Uwagi
chrześcijan Żydów
2 39 17 10 5 9  


IB 497 - Cyrulicza 5
data budowy: 1894
wł.: Gdala Zacherman, ur. 1875
Benjamin Sura
dn. 31.III.1940
Liczba i rodzaj lokali niemieszkalnych:
a) fryzjer

 

                                                                                                                        opracował Tadeusz Przystojecki

 

Przypisy
[1] APL, Inspekcja Budowlana, sygn. 497.
[2] Zabytki architektury i budownictwa w Polsce, t.22 Woj. lubelskie, Warszawa 1995, s.231 poz. 239.